11
“Ajar sang botong sambayang”
(Mateos 6:9-13, 7:7-11)
Satu kali, Yesus pi sambayang. Sambayang abis, ju Dia pung ana bua satu datang ko minta, bilang, “Bos! Yohanis Tukang Sarani su ajar dia pung ana bua dong, ko dong tau sambayang. Botong minta ko Bos ju ajar sang botong sambayang dolo!”
Ais Yesus bilang, “Bae ju! Sambayang pake conto bagini:
‘Bapa! Bapa pung nama paling barisi. Biar samua orang angka nae tinggi-tinggi Bapa pung nama yang hebat tu!
Biar Bapa jadi Raja kasi samua orang!
Bapa tolong kasi botong makanan yang cukup tiap hari.
Botong minta Bapa lupa buang botong pung sala-sala dong,
sama ke botong ju lupa buang orang pung sala yang dong bekin-bekin sang botong.
Bapa jaga ko botong sonde bekin jahat.”
5-6 Abis Yesus ajar tamba sang dong so'al sambayang. Dia pake umpama, bilang, “Andekata tenga malam, ada kawan datang dari jao, ko manumpang di lu pung ruma. Ma lu sonde ada apa-apa ko kasi dia makan. Ais lu pi di lu pung kawan laen pung ruma, ko noki-noki dari luar, bilang, ‘Bu, é! Kasi tahan beta roti tiga balok do! Te beta ada tamu di ruma, ma botong ada karíng-karíng sa, ni! Bu, tolong do! Tiga balok sa! Nanti be ganti!’
Kira-kira nanti lu pung kawan manyao bale, bilang, ‘Ko bu lai, ju! Orang ada tidor sonu, ma bu datang ganggu lai! Pintu dong su takonci mati, ni! Ana-ana dong su tidor sonu. Jang mara, é! Ma laen kali sa, bu!’
Biar bagitu ju, ma inga bae-bae. Biar itu orang sonde bangun ko kasi sang lu, tagal lu dia pung kawan, ma kalo lu maen noki-noki tarús, tantu dia bangun ko kasi.
Bagitu ju, deng sambayang.
Minta tarús sang Tuhan;
nanti Dia kasi.
Cari tarús;
nanti Dia kasi tunju jalan.
Eki tarús;
nanti Dia buka pintu.
10 Te samua orang yang minta tarús sang Tuhan Allah, nanti tarima. Yang cari tarús, nanti dapa. Yang eki tarús, nanti Dia buka pintu. 11 Bosong pikir coba! Dapa di mana, ada bapa, yang kalo dia pung ana minta ikan, na, dia kasi ular? 12 Ko, kalo ana minta talór, na, dia kasi kalajingking? Sonde mungkin, to? 13 Manusia pung dasar memang jahat. Ma bosong pung Bapa di sorga tu, Dia pung dasar bae batúl. Jadi, kalo manusia yang jahat macam bosong sa, suka kasi barang yang bae sang bosong pung ana-ana dong, apalai Bapa! Dia bukan cuma kasi apa yang bosong parlú sa, ma lebe dari itu, Dia kasi Dia pung Roh yang Barisi sang orang yang minta sang Dia.”
Tuhan Yesus sonde pake kuasa dari setan dong pung bos
(Mateos 12:22-30; Markus 3:20-27)
14 Satu kali, Yesus usir kasi kaluar setan dari orang bisu satu. Ais itu orang mulai omong kambali. Orang dong di situ taheran-heran. 15 Ma ada ju yang bilang, “Memang sa, Dia bisa usir setan! Ko Dia dapa kuasa dari setan dong pung bos, andia Balsebul na.”
16 Orang laen dong mau coba sang Yesus. Ais dong minta ko Dia bekin satu tanda heran lai ko kasi tunju sang dong, bilang, Dia pung kuasa memang dari Tuhan.
17 Ma Yesus tau memang dong pung otak kotor tu. Ju Dia omong, bilang, “Kalo dalam satu negara, dia pung rakyat dong bamusu, tantu itu negara jadi ancor-ancor. Bagitu ju, kalo dalam satu ruma, dia pung isi ruma dong ada maen idop bakanjar satu deng laen, na, tantu itu ruma tangga su sonde jadi doi lai! 18 Jadi, kalo setan dong maen bamusu deng maen ba'usir satu deng satu, na, dong pung bos su sonde bisa pegang parenta lama-lama lai! Jadi sonde maso di otak, kalo bosong bilang Beta ada pake setan pung kuasa ko usir setan sandiri! 19 Inga, é! Bosong pung orang dong ju tau usir setan. Dong pake kuasa dari setan, ko? Sonde, to! Jadi, bosong jang omong sambarang, bilang, Beta ada pake setan pung kuasa ko usir setan. Nanti bosong pung orang sandiri yang putus, bilang, apa yang bosong tudu tu, sala. 20 Ma kalo Beta batúl-batúl usir setan pake Tuhan Allah pung kuasa, itu kasi tunju, bilang, Tuhan pung parenta su ada di bosong pung muka idong. Ada, ma tingka ke bosong sonde tau.
21 Kalo geng satu ada pake sanjata kiri-kanan, ko jaga bae-bae dia pung ruma, tantu dia pung barang samua aman-aman sa. 22 Ma nanti, ada yang lebe kuat dari dia, datang bekin kala, deng rampas ame itu orang pung sanjata dong. Ais itu, dia ju ra'u bawa itu orang pung harta dong ko bagi-bagi kasi dia pung ana bua dong. Su bagini lama itu geng partama parcaya dia pung sanjata. Ma sakarang dia su sonde bisa harap itu sanjata dong lai.
23 Inga bae-bae! Orang yang sonde bapartei deng Beta, dia tu, Beta pung musu. Deng orang yang sonde babantu deng Beta pung karjá, na, dia tu, bekin kaco sa.”
Setan mau pulang pi dia pung ruma lama
(Mateos 12:43-45)
24 Yesus omong tamba lai, bilang, “Kalo kotong usir setan kaluar dari satu orang, dia pi tampa sunyi ko cari tampa barenti cape. Tagal dia sonde dapa tampa yang cocok, ju dia pikir, bilang, ‘Hee! Sonde dapa tampa bagini, lebe bae beta pulang pi tenga kambali di itu orang yang dolu tu.’ 25 Ais dia kambali, ju dia katumu itu tampa tu, su barisi deng ta'ator bae-bae. 26 Ju itu setan pi pange dia pung kawan tuju, yang lebe jahat lai dari dia. Ais dong samua pi tenga di itu orang, ju karoyok sang dia. Jadi, sakarang itu orang pung idop lebe calaka lai.”
Yang paling ontong
27 Waktu Yesus masi ba'omong deng orang banya tu, ada satu parampuan di situ batarea, bilang, “Lu pung mama ontong bésar, tagal dia yang dapa barana sang Lu, deng dapa kasi susu sang Lu, ó!”
28 Yesus manyao, bilang, “Batúl, mama! Ma yang lebe ontong lai, andia orang yang pasang talinga ko dengar Tuhan Allah pung Kata-kata, deng bekin iko!”
Orang minta Tuhan Yesus kasi tunju bukti do!
(Mateos 12:38-42)
29 Waktu Yesus masi ba'omong, orang banya dong makarubu kuliling sang Dia. Ju Dia angka bicara, bilang, “Orang sakarang dong ni, cuma tau bekin jahat sa. Dong maen minta tarús ko Beta bekin tanda heran kasi sang dong, ko dong tau Beta ni, batúl-batúl Tuhan pung orang. Padahal dolu Tuhan su kasi tanda heran sang dong pake Dia pung jubir Yunus. Itu su cukup! 30 Apa yang jadi di Yunus dolu, jadi tanda kasi orang di kota Niniwe, bilang, Tuhan Allah yang utus sang dia. Bagitu ju deng Manusia Tulen. Apa yang jadi di Beta, nanti jadi tanda kasi orang sakarang, bilang, memang Tuhan Allah yang utus sang Beta.
31 Nanti di hari kiamat, kalo Tuhan badiri jadi Hakim, nanti ratu dari salatan sana, idop kambali, ju badiri jadi saksi. Dia tunju jari ko tudu sang bosong samua yang idop sakarang, bilang, ‘Bosong samua ni, bodo, é!’ Te dolu itu ratu datang dari jao-jao ko lia deng mata kapala sandiri raja Soleman pung pintar. Padahal, sakarang ada Orang di bosong pung teng-tenga yang lebe hebat dari raja Soleman. Ma bosong sonde mau ame pusing sadiki ju sang Dia! 32 Deng bukan dia sandiri sa! Nanti orang dari Niniwe dong ju bangun badiri ko tunju jari sang bosong yang idop sakarang ni, bilang, ‘Bosong samua, bodo!’ Dong omong bagitu, tagal tempo hari, waktu Yunus pi kasi tau Tuhan pung mau sang dong, ju dong tobat memang. Padahal, sakarang Orang yang lebe hebat dari Yunus ada di bosong pung teng-tenga, ma bosong sonde mau tobat sadiki ju!”
Idop taráng
(Mateos 5:15, 6:22-23)
33 Yesus sambung lai Dia pung omong, bilang, “Orang kasi manyala lampu te'oek, ais taro sang dia di tampa yang tinggi, ko biar dia bekin taráng itu kamar kasi samua orang yang maso di situ. Sonde ada orang yang kasi manyala lampu, ais tutu ame deng bakul, ko, sambunyi mati sang dia!* Itu sonde ada guna apa-apa! 34 Bosong pung mata ju sama ke lampu. Dia bekin taráng bosong pung dalam hati. Kalo mata galáp, orang lia samua-samua deng hati jahat. Ma kalo mata taráng, orang lia samua-samua deng hati bae. 35 Usaha ko taráng yang ada di bosong pung hati tu, jadi taráng sakali, sama ke matahari pung taráng. Taráng di bosong pung hati tu, jang sama ke bulan pung taráng, yang cuma kasi lia bayang-bayang sa. 36 Kalo bosong pung hati taráng, sampe sonde ada satu nat ju yang galáp, tantu bosong pung idop samua ju taráng, sama ke ada lampu bésar yang kasi taráng bosong pung idop.”
Tuhan Yesus togor orang Yahudi pung kapala agama dong
(Mateos 23:1-36; Markus 12:38-40)
37 Yesus omong abis, ju ada satu orang dari partei agama Farisi undang sang Dia ko datang makan di dia pung ruma. Sampe di sana, ju Yesus maso pi dalam ruma ko dudu di meja makan. 38 Ma tuan ruma jadi heran lia Yesus dudu makan deng sonde pake cuci tangan lebe dolo, iko orang Farisi pung atoran.
39 Abis Yesus kasi tau sang dia, bilang, “Bosong orang Farisi dong hebat! Bosong pegang karás bosong pung atoran agama! Bosong inga kasi barisi piring deng galás pung luar sampe bakilat, ma bosong sonde inga ko kasi barisi bosong pung dalam hati yang kamomos tu, yang jahat deng rakus mati pung! 40 Ngali, é! Jang lupa. Tuhan Allah yang bekin bagian luar. Dia ju yang bekin bagian dalam. 41 Ma ada lebe bae, bosong kasi sang orang kasian dong dari apa yang bosong punya, ko biar bosong bisa barisi di Tuhan pung muka.
42 Bosong orang Farisi dong! Bosong nanti dapa calaka! So'al kasi Tuhan satu bagian dari sapulu, bosong maen ba'itong samua-samua, kici-bésar. Sampe bosong pung bumbu kici ana dari kabón ju, bosong ba'itong mati! Ma bosong sonde toe hal yang pantíng dong. So'al parkara sayang sang Tuhan Allah, deng parkara adil, bosong lupa buang sang dong sa! Memang kotong musti tatáp kasi sang Tuhan Dia pung bagian, ma jang lupa hal-hal yang lebe pantíng dong.
43 Bosong nanti dapa calaka! Te bosong suka cari tampa yang paling bae dalam ruma sambayang, deng suka cari hormat di tampa-tampa umum.
44 Bosong nanti dapa calaka! Te bosong sama ke kubur yang dia pung tana su rata. Orang jalan di situ, ma dong sonde tau, bilang, di situ ada kubur, tagal kubur pung tana di atas barisi, ma dia pung dalam busuk. Padahal, iko kotong pung adat, orang yang inja kubur bekin kotor dia pung diri, jadi sonde pantas maso pi ruma sambayang. Bosong orang Farisi dong sama ke itu kubur! Di luar-luar bosong conto ke barisi mati pung. Ma bosong pung dalam hati ada ponu deng hal busuk. Orang yang deka-deka deng bosong ju iko jadi kamomos.”
45 Ada satu ahli hukum Yahudi di situ sambar sang Yesus pung omong, bilang, “Bapa Guru! Bapa pung kata-kata tadi tu, puku kaná sang botong ju!”
46 Ais Yesus balas sang dia, bilang, “Batúl! Bosong ahli hukum Yahudi dong, biar ko bosong ju dapa calaka! Bosong bukan bantu orang deng bekin ringan dong pung idop, ma bosong bekin tamba susa sang dong deng bekin-bekin bosong pung atoran agama yang barát. Ais bosong kasi pikol orang deng bosong pung atoran macam-macam dong. Ma bosong sandiri sonde bantu pikol coba itu babán deng satu jari ju!
47 Bosong nanti dapa calaka! Te bosong batasibu bangun batu-batu tugu kasi Tuhan pung jubir dolu-dolu ko kasi hormat sang dong. Padahal, bosong pung nene-moyang sandiri yang bunu bekin mati sang itu jubir dong! 48 Bosong ju satu kaki deng bosong pung nene-moyang tu. Dong tola buang Tuhan pung jubir, deng bunu bekin mati sang dong. Ais bosong bangun batu kubur kasi itu jubir dong, ko jadi tanda, bilang, bosong ju iya bae deng bosong pung nene-moyang tu. 49 Tagal itu, Tuhan Allah yang tau samua, parná omong, bilang, ‘Beta nanti utus Beta pung jubir deng utusan laen dong ko datang di orang-orang dong. Ais, itu orang dong siksa barmaen saparu, deng bunu bekin mati saparu.’
50-51 Orang yang idop sakarang ni, musti pikol tanggong-jawab dari orang-orang yang su bunu bekin mati Tuhan pung jubir dong. Itu itong dari Tuhan bekin ini dunya, mulai deng Habel pung mati, sampe yang paling ahir, Sakaria. Dia tu, yang kaná bunu di teng-tenga meja korban deng Kamar Barisi di Tuhan Allah pung Ruma Sambayang Pusat. Bosong ju pikol ame dong pung hukuman tu!
52 Bosong ahli hukum Yahudi dong! Nanti bosong dapa calaka! Te bosong pegang konci yang bisa buka pintu ko orang dapa mangarti bae-bae Tuhan Allah pung mau. Ma bosong sandiri sonde maso pi situ. Lebe jahat lai, bosong pele ame orang, ko dong jang maso pi situ!”
53-54 Waktu Yesus omong abis, ju itu guru agama deng orang Farisi dong maruak sang Dia. Mulai itu waktu, dong maen tanya macam-macam ko mau hiki kasi jato sang Dia. Dong ator siasat tarús ko cari-cari hal deng Dia.
11:15 Mateos 9:34, 10:25 11:16 Mateos 12:38, 16:1, Markus 8:11 11:23 Markus 9:40 11:30 Mateos 16:4, Markus 8:12; Yunus 3:4 11:31 1 Raja-raja dong 10:1-10, 2 Sajara Isra'el deng Yahuda 9:1-12 11:32 Yunus 3:5 * 11:33 Tulisan bahasa Yunani saparu sonde tulis, bilang, “ais tutu ame deng bakul”. 11:33 Mateos 5:15, Markus 4:21, Lukas 8:16 11:42 Kapala Agama dong pung Atoran 27:30 11:50-51 Carita Mula-mula 4:8, 2 Sajara Isra'el deng Yahuda 24:20-21