YOWAN
Bingi Dook Mata Yo Yowan Iwode I
1
Betanga Iportak Le Iyei Tooltool
Kulkulunu yege, ye kene yo Maro itar so nga le imot a pompombe tiao nga, ngan Betanga iyepe. Le Betanga tani in iye Maro tiyepe, inbe ya taunu in Maro. Le ye kene tani in nga, ngan Betanga iye Maro tiyepe. Ya in la dada ke so tina le imot yo Maro itar a pompombe nga. Le so sa yo pombe ye dada san mulu, ngan tiap. Inbe Betanga tani in yepongo dook mata ipa ye. Inbe yepongo dook mata tani, in la iyei ben sul a ilangarai di tooltool nga le imot i. Ngan sul tani, in ilangaraia ni yo todo lono i, inbe todo in taukan gurana yo be illosi nga.
Kene atu in Maro iwanga tool atu a si pombe, in ene la Yowan i. Ya in isi be si iwetewete pang di tooltool ye sul tani, a be nen ngan di tooltool nga le imot tilongo betanga ki ngan titara lodi medana panga. Yowan ya taunu in sul tani in tiap. Bong ya in isi nga, ngan be si iwetewete pang di tooltool ye sul tani in leu. Ngan sul tani, in sul moolmool yo be isi tana a be si ilangarai di tooltool le imot i.
10 Le Betanga in si iyepe la tana nga. Ya taun in dada ke so tina le imot yo Maro itar a pompombe nga, bong ngan le di tooltool ke tana i tikilala tiap. 11 Ngan be isi pang ye tana ki ya taunu, bong ngan di rara ki lodi ponana ye a be tikauu, ngan tiap. 12 Bong di tooltool yo titara lodi medana panga a tikauu nga, ngan di la be imalum pang di a tiyei ben Maro di natunu nga. 13 Ngan di tooltool tina yo be tiyei ben Maro di natunu nga, ngan pombe ye rara ke di tamadi le tinadi, too ye tool ke tana i sa lono, too ye dada ke di kerenge, ngan tiap, bong ye Maro ya taunu lono ngan la iyei di le tiyei ben di natunu nga.
14 Ngan Betanga tani in iportak le iyei ben tooltool a si amye amyepe. Ya in lono pam mai san a iyei dada dook mata pam, inbe itoo dada moolmool yo ke Maro nga. Inbe amkamata ben Tamana iyeie ene le ilo ete ke be di tooltool tipayiti ye, yesoo ya in Natunu ataleu.
15 Yowan iwetewete pang di tooltool ye, le tina koonoo le mai nen. Iyei ne, “Tool tani, in tool yo muku ngan awete pang ye a ayei ne, ‘Tool atu yo be itoo au a ipa mur a isi i, in ene mai san le illosau, yesoo ye kene yo tipasui au ye tiao nga, ngan ya in iyepe mukot.’ ”
16 Dada ki yo be lono paidi mai san a iyei dada dook mata paidi ye nga, ngan ke be imot tiap. Ngan nen le iyei urata dook mata paidi le ikenen leu nen a tala. 17 Moolmool, ger ke Maro ngan ipa ye Mose baene, bong dada yo be Maro lono paidi mai san a iyei urata dook mata paidi nga, inbe dada dook mata moolmool yo ki nga, ngan ipa ye Yesu Kirisi. 18 Ngan idi nga tool sa ikamata touo Maro pitiap yege. Bong Maro Natunu ataleu yo iye tiyepe i, in ya la ipatnaia Maro pang di tooltool a lodi galanga ye i.
Yowan Yo Irriu Di Tooltool In Iwete Be Ya In Kirisi Tiap
(Matiu 3:1-12; Maka 1:1-8; Luka 3:1-18)
19 Kene atu in di kuto maimai kidi Yuda yo tiyepe Yerusalem nga, ngan tiwanga di tooltool ke paroranga so pang Maro, tiye di rara ke Liwi yo tiyei urata bareme mai ke sungunu lono nga be la titoro Yowan be ya in sei. 20 Titoru, ngan le ipataukala tiap, bong iwete pobe pang di nen, “Au i Mesaia, tool yo Maro ipootoo be si ikap di tooltool ki a ipamulu di ye so dook tiap yo be igarung di i, in tiap.” * Ngan betanga tani yo Mesaia i, in punu ben Kirisi, tool yo Maro ipootoo be si ikap di tooltool ki a ipamulu di ye so dook tiap yo be igarung di i.
21 Motong la titoru mulu nen, “Ngan ong i sei? Ong i Maro koonoo yo Ilia i, too?”
Ngan Yowan iyei ne, “Tiap.”
Motong la titoru mulu. Tiyei ne, “Ngan ong i o Maro koonoo yo amtar matamam ye be isi i, too?”
Ngan iraua torungu kidi nen, “Tiap.”
22 Motong la titoru mulu a tiyei ne, “Ngan ong i sei? Am nga lomam be kuwete ninong dook pam, a be nen ngan la amwete pang di tooltool yo tiwangam a amman nga. Ngan ong taum i kuwetong ye sei?”
23 Motong la Yowan iwete pang di ye betanga ke Maro koonoo Esai yo mukot ngan iwete nen,
“Au i tool atu yo kalongo kalngana ye ni sorrakene a iwete le koonoo maimai nen,
‘Kakarata dada le tarantatu pang Tool Mai be ipa ye.’ ”  Esai 40:3
24 Motong la di tooltool pattu yo di Paresi tiwanga di nga, ngan timan 25 le man titoro Yowan nen. Tiyei ne, “Ai, ngan ong i be Kirisi tiap, inbe Ilia tiap, inbe Maro koonoo yo amtar matamam ye, in tiap nga, ngan nga yelei a le kurriu di tooltool nga?”
26 Motong la iraua betanga kidi nen, “Au i arriu di tooltool ye ran leu, bong tool atu yo nookoot man ikododo kataunu kiang i, in lomim galanga ye tiap. 27 Ya in tool tani yo be itoo au a ipa mur a isi i. Inbe ya in ene mai san, le au i akamatau ben au i tool dook mata ke be aloni ben poranga ki a aruwu ooroo ye loningi ke kene tiap.” 28 Ngan so tina nga pombe ye malala yo ene Betani i, inbe malala tani in iken ke ran Yodan koonoo kapala ye ni yo ke ipa ye a ise i. Ngan ye ni tani in la Yowan irriu di tooltool ye i.
Yesu In Sipsip Natunu Ke Maro
29 Tiyepe le nga bongbongini ki, motong la Yowan ikamata Yesu ipa a iman pang ye, le nga iyei ne, “Ai, kakamata! Sipsip Natunu Ke Maro yo isi be si imata a be nen ngan igiri noonoo kidi tooltool ke tana i, in la iman i! 30 Ya in tool tani yo muku ngan awete pang ye, a ayei ne, ‘Tool atu yo be itoo au a ipa mur a isi i, in ene mai san le illosau, yesoo ye kene yo tipasui au ye tiao nga, ngan ya in iyepe mukot.’ 31 Moolmool, muku ngan au tauk i lok galanga ye tiap. Bong ye punu yo nookoot ngan man arriu di tooltool ye ran in nga, ngan be nen a nen ngan di tooltool ke Isrel lodi galanga ye.”
32 Motong la Yowan isudungu betanga ki mulu a iwete nen, “Akamata Maro Amunu Silene iyege malala ke Maro a isi dawa ben bal utu le si iwot ye. 33 Ngan au i lok galanga ye tiap lapau, bong ngan tool yo iwangau be si arriu di tooltool ye ran i, in iso talngak nen, ‘Kumata le be kumata Amuk Silene isi le si iwot ye tool atu nga, ngan tool tani in la be irriu di tooltool ye Amuk Silene i.’ 34 Le akamata so tina yo nen ngan pombe pang ye, ngan la be awete pang nen: Ya in Maro Natunu moolmool.”
Yesu Di Galiunu Yo Ikap Di Muku Nga
35 Tiyepe a bongbongini ki, motong la Yowan iye di galiunu ru timulu a tila ye ni tani in mulu. 36 Inbe nga ikamata Yesu yo ipa a iman a ila nga, motong la iwete pang di nen, “Ai, kakamata! Sipsip Natunu ke Maro meneng, e ni!” 37 Ngan ye kene yo Yowan di galiunu ru ngan tilongo tina yo iwete nen ye in nga, ngan yaru timadit a tila le la titoo Yesu.
38 Motong la Yesu be iportak ngan ikamata di tina yo titoo nga, le nga itor di nen, “Ai, nga angru kasere soo so?”
Ngan yaru tikiui Yesu ye di Ibru koodi inbe tiyei ne, “Rabai, ngan kuyepe ngai?” (Ngan betanga yo “Rabai” in punu ben “Pannoongoo.”)
39 Motong la Yesu iraua betanga kidi nen, “Angru kaman a tala la kakamata.” Ngan ye kene tani in ke idu le so ben ke matana pai la yaru tiye Yesu tila la tikamata ni tani yo iyepe ye i, inbe tiye tiyepe tiyepe le du bong.
40 Ngan di tooltool ru tina yo tilongo betanga ke Yowan a le titoo Yesu nga, ngan atu in Antares yo Simon Pita taini i. 41 Ngan Antares tani in iyepe, motong la iyege Yesu inbe ila la isere toonoo Simon. Le nga isere a ipuske, motong la ikaua bingi panga nen, “Simon, am nga ampuske Mesaia.” (Ngan betanga yo “Mesaia” i, in punu ben “Kirisi.”) 42 Motong la ikauu a tila pang ye Yesu nga.
Ngan tila, le nga Yesu ikamata, motong la matan kenen ye, inbe iyei ne, “Ai, ong i Simon tani yo Yowan natunu i. Bong pang dama ni ngan ole tikiui em ye Sipas.” (Ngan ene yo Sipas i, in be tiportaki ngan punu ben Pita).
Yesu Ikiui Pilip Ye Nataniel Be Tiyei Ben Di Galiunu
43 Tiyepe a bongbongini ki, motong la Yesu lon kau urata be ila pang Galili. Le nga ilo ngan ipuske Pilip, motong la iwete panga nen, “Ai, kuman a man kutoo au.” 44 Ngan Pilip tani in iye Antares ye Pita ngan di ke malala yo ene Betsaida i. 45 Motong la Pilip ila be la isere Nataniel ngan ipuske, le nga iwete panga nen, “Am nga ampuske tool tani yo muku ngan Mose iwodo betanga ki lo ye Ger ke Maro i, inbe di Maro koonoo lapau tiwodo betanga ye i. Ya in Yesu ke Nasaret, inbe tamana la Yosep i.”
46 Bong ngan Nataniel imadit tina le iwete panga nen, “Ona tiap! Ai, Nasaret la o ke be so dook mata yo nen nga pombe ye i, too?”
Motong la Pilip iwete panga nen, “Kuman a tala la ong taum kumata ye matam.”
47 Ngan ye kene tani in Yesu ikamata Nataniel yo ipa a iman nga, le nga iyei ne, “Kakamata, tool yo ipa a iman i, in tool moolmool ke Isrel. Inbe ya ni dada yo ke kaplungunu ngan sa iken ye, ngan tiap.”
48 Yesu iwete nen, le nga Nataniel itoru. Iyei ne, “Ai, ngan ong i lom galanga yau belei?”
Motong la Yesu iraua betanga ki nen, “Ye kene yo Pilip koonoo pong ye tiao nga, ngan akamatong yo kuyepe ye kai yo tiwete ene ye pik i, in parmana nga.”
49 Motong la Nataniel iyei ne, “Pannoongoo, ong in Maro Natunu moolmool! Inbe ong in tool kuto mai yo be matam kala tana kidi Isrel le imot i!”
50 Motong la Yesu iwete panga nen, “Ngan ong in kutara lom medana pau nga, yesoo ye yo awete be akamatong kuyepe kai pik parmana nga, too? Awete pong nen, pang dama ni nga, ngan ole ayei urata maimai le illoso so yo nookoot kumata i.” 51 Motong la Yesu iseke betanga ki a iwete pang di mulu nen, “Awete pang moolmool nen, pang dama ni nga, ngan ole kakamata malala ke Maro koon panganga, inbe ole kakamata di bangabangana ke Maro be tipa a tilo be tisi ye Tool Moolmool ke Maro nga.”

*1:20 Ngan betanga tani yo Mesaia i, in punu ben Kirisi, tool yo Maro ipootoo be si ikap di tooltool ki a ipamulu di ye so dook tiap yo be igarung di i.

1:23 Esai 40:3