5
Ya꞉suti Tawakalubi Iya꞉tulamema꞉ Haka Hunamo Da꞉nodoluya꞉
Ba꞉bene ba꞉bi tawakalubi hiliyonomate Ya꞉sutamo da꞉pelamiya꞉, ebete ibi ulamete haka hunamo nodolote dito nemediya꞉. Ba꞉bema꞉ ebe ta꞉matapi dubate pelamete ebe da꞉panataguma꞉diguya꞉, ebete ibi iya꞉tulame ba꞉bo tupuimiya꞉.
Godokono Hibi Kalakala Komo
Luk 6:20-23
Ya꞉suti iba꞉tamo na꞉goiya꞉,
“Puya꞉te ibi ha꞉kiya ibi hegehegema꞉ ga꞉lalo
Godoko ibino Kodawama꞉ da꞉ga꞉lanaka,
wadiyala iba꞉te na꞉kalakalahamina꞉,
mabu Godote Ko Gawadalagima꞉ deda꞉na,
ba꞉be hido haboeno komo ibinola! Ais 57:15
Ba꞉gala puya꞉te ba꞉ma tetelo temetema꞉go dihimina,
wadiyala iba꞉te na꞉kalakalahamina꞉,
mabu Godote iba꞉tamo gelebadi kikalamema꞉ne! Ais 61:2-3; Haw 7:17
Ba꞉gala puya꞉te awagahaha꞉pima꞉ deda꞉hana,
wadiyala iba꞉te na꞉kalakalahamina꞉,
mabu Godote ba꞉moe hopo konomo iba꞉tamo kikalamema꞉ne! Ohale 37:11
Ba꞉gala puya꞉te tuputupu emede komoma꞉ da꞉kapimina,
wadiyala iba꞉te na꞉kalakalahamina꞉,
mabu Godote ibino kape komo komodobuilamema꞉ne! Ais 55:1-2
Ba꞉gala puya꞉te malemale da꞉hawakalilamena,
wadiyala iba꞉te na꞉kalakalahamina꞉,
mabu Godote iba꞉tamo ebeno malemale kohawakalimima꞉ne!
Ba꞉gala puya꞉te ibino tepo ipuwa hidamo dukulalena,
wadiyala iba꞉te na꞉kalakalahamina꞉,
mabu iba꞉te Godokono holoholo kumima꞉na꞉!
Ba꞉gala puya꞉te maubahapa꞉tamo gelebadi dikalamena,
wadiyala iba꞉te na꞉kalakalahamina꞉,
mabu Godote ibi ebeno gugudima꞉ kogoema꞉ne!
10 Ba꞉gala puya꞉te tuputupu gabodo ba wapata꞉lamena
ba꞉be mabuma꞉ temeteme duwatenaka,
wadiyala iba꞉te na꞉kalakalahamina꞉,
mabu Godote Ko Gawadalagima꞉ deda꞉na,
ba꞉be hido haboeno komo ibinola! 1Pit 3:14
11 “Ba꞉gala tawakaluba꞉te na mabuma꞉ la꞉ iduduputilamelo koko temeteme ba ikalame la꞉ kubapima꞉ da꞉ga꞉lana, la꞉ atumu na꞉kakalakalahala꞉! 1Pit 4:14 12 Iyo, la꞉ konomamo na꞉kalakalahala꞉, mabu galane tetelo la꞉le Godokono Hunu Habalo la꞉eno huiya kokonomo konuwatema꞉nemata. Numa꞉la꞉, dopamo tetelo demedenama꞉ ba꞉bi kubapa꞉te atumu Godokono ukui hawakalimipa꞉tamo koko temeteme ba꞉ba ka꞉na kikalamenama꞉.” Oel 7:52
Solo Ba꞉gala Alo Ibino Komo
Mak 9:50; Luk 14:34-35
13 Ba꞉bene Ya꞉suti gala na꞉kagoiya꞉, “La꞉ ba꞉ ba꞉moe hopoeno solo golalata, huiyatiya la꞉eno solo golate dalatidimini, eta lumagiti gala soloma꞉ a꞉kamida꞉mene. Ba꞉be solo ba꞉ kubanomoma꞉ eda꞉, ba꞉bema꞉ tawakaluba꞉te gobogobamo hola꞉minalete natamo komikimoelema꞉na꞉.
14 “Ba꞉gala eta komo, la꞉ ba꞉ ba꞉moe hopo konomoeno alolata, mabu hibila, haka hunulu ditana tawakaluba꞉te ba꞉be haba hidonomamo buminamena꞉. Yon 8:12; 9:5 15 Iyo, lumagiti ebeno wuiki alo pa꞉titi bagolo ipuwamo a꞉kihata꞉mene huiyatiya ebete hawakala baha꞉mo kihatema꞉ne, ba꞉bene ba꞉be alote genama gulu demedena ba꞉bi tawakalubi hiliyonomo ka꞉la꞉minalema꞉ne. Mak 4:21; Luk 8:16; 11:33 16 Ba꞉ atu gabodo wadiyala la꞉eno alote komo tawakalubi na꞉la꞉minala꞉mene, ba꞉bene iba꞉te la꞉eno hidohido ododili komo ulamete la꞉eno Hunu Haboeno Nabiwi komilimihoma꞉na꞉.” Epe 5:8-9; 1Pit 2:12
Godote Moseseko Ipuwado Tawakaluba꞉tamo Dikalamiya꞉ Ba꞉bi Tutumu Taboeno Komo
17 Ba꞉bene Ya꞉suti gala na꞉kagoiya꞉, “La꞉ hidamo nemalagidolala꞉, Godote Moseseko ipuwado tawakaluba꞉tamo dikalamiya꞉ ba꞉gala ebeno ukui hawakalimipa꞉te ebeno Bukamo da꞉miya꞉tiya꞉, nale ba꞉bi hidohido Tutumu Tabo gobogobamo miya꞉tema꞉ kapiya꞉ha꞉. Ao, eba ka꞉naha꞉. Nale huiyatiya ba꞉bi Tutumu Taboeno hibi komo hawakalimima꞉ piya꞉mo. Lom 3:31 18 Na la꞉tamo hibi tabo begoemo. Ba꞉moe hopo ba꞉gala alomo ibino ilinate tete ga꞉ga꞉nomolo ba pola꞉na Godokono Tutumu Tabote atumu ba꞉kapola꞉namena꞉, ibi hiliyonomo ipuwalo eta deha꞉potonomo tabote a꞉kalatida꞉mene. Iyo, Godote kebe tabo komokomo ebeno Bukamo da꞉miya꞉tiya꞉, ba꞉bi komate tawakalubi biya꞉tulamenakomena꞉ ebeno oko hiliyonomo upula꞉le kuitita꞉mo! Luk 16:17; 21:33 19 Ba꞉bema꞉ Godokono Tutumu Tabo hiliyonomo ipuwalo kebe lumagiti eta deha꞉potonomo tabo ubiha꞉ma꞉ eda꞉te, ba꞉bene ebete komopi papamila꞉haha꞉ komo diya꞉tulamemene, galane tetelo ebete Godokono Hunu Habalo deha꞉potonomoma꞉ koneda꞉ma꞉ne. Huiyatiya kebe lumagiti Godokono Tutumu Tabo hiliyonomamo ba papamiwata komo tawakalubi atu komo ododilima꞉ diya꞉tulamemene, ebete Godokono Hunu Habalo koma꞉ koneda꞉ma꞉ne. Ya꞉i 2:10 20 Ba꞉bema꞉ nale la꞉ begoelamemata, wadiyala la꞉le Godokono Tutumu iya꞉tulamepi ba꞉gala Pa꞉lisi kapiyuimipi ibino komo nemalagidolala꞉. Tawakaluba꞉te ibi tuputupupima꞉ ga꞉lana, huiyatiya la꞉eno tuputupu emede komote ibino emede komo gogoloheno la꞉ Godokono Hunu Habamo a꞉kana꞉pa꞉la꞉hamata.”
Tawakalubino Mauba Komo
21 Ba꞉bene Ya꞉suti gala na꞉kagoiya꞉, “Dopamo tetelo tawakaluba꞉te Godokono eta tutumu ba꞉ma ka꞉na diya꞉tulamenakui, la꞉ uliya꞉mata. ‘Lumagi akanakapuma꞉la꞉. Pote eta lumagi danakapumimini, tawakalubino tabo anagilamelelamedawate ebetamo kuba huiya kikamema꞉ne.’ Ikuli 20:13; Tutumu 5:17 22 Huiyatiya ba꞉ma tetelo nale eta tabo bekagoemo. Kebe lumagiti ebeno ekawitamo da꞉maubamene, tabo anagiya꞉midadawate ebetamo kuba huiya kikamema꞉ne, ba꞉gala kebe lumagiti ebeno ekawi diduduputimimini, Ka꞉nisolo dubate ebetamo kuba huiya kikamema꞉na꞉, ba꞉gala kebe lumagiti ebeno ekawi watohenoma꞉ da꞉goemene, ba꞉be kuba mabuma꞉ Godote ebe Koe Habamo konoemema꞉ne. 1Yon 3:15 23 Ba꞉bema꞉ ama꞉ Godoko owatidoloenoma꞉ hawa꞉goeno ilina patapatamo ba adahe ama꞉ ukui hidamo ba꞉ma ka꞉na da꞉nelawemena꞉, ‘A꞉iye! Naeno ekawiti natamo na꞉maubana!’ Mak 11:25 24 wadiyala ba꞉ba tetelo ama꞉ amia꞉no malemale ilina ba꞉bamo na꞉miya꞉patepuya꞉. Ama꞉ dopamo tote amia꞉no ekawi negelebadimiti, ba꞉bene ama꞉ gala kapete ba꞉be malemale ilina Godotamo ba꞉bo na꞉pikamiya꞉.
25 “Ama꞉tamo da꞉maubana ba꞉be lumagiti ama꞉ gabomani ko dubutamo da꞉magatamena꞉, la꞉ ebetamo nuluhukuhino wadiyala ama꞉ dopamo alaholodawago gelebadima꞉ na꞉nediya꞉la꞉. Ama꞉ ebe gelebadimihino, hibila, ebete ama꞉ ko dubuino kokotamo konihatema꞉na꞉ta, ba꞉bene ko dubuti huiyatiya amia꞉no kuba anagiya꞉midamete ama꞉ polisi dubutamo ba noeme, ama꞉ du genamamo ba꞉bo kotoma꞉na꞉ta. 26 Na ama꞉tamo hibi tabo begoemo, ama꞉ du genama gulu ba nemede, gabomani dubuti kebako tete huiyama꞉ ama꞉ da꞉kiyamemena꞉, ama꞉le ba꞉bako kuba huiya modobotenomo modobotete habamo gala kakapema꞉na꞉ta, huiyatiya ama꞉le ba꞉be huiya modoboteheno a꞉kuluhukamena꞉ta.”
Kamena Pilo Komo
27 Ba꞉bene Ya꞉suti gala na꞉kagoiya꞉, “Tawakaluba꞉te Godokono eta tutumu ba꞉ma ka꞉na diya꞉tulamenakui, la꞉ uliya꞉mata. ‘Eta lumagino kamena pilolo akalawa꞉la꞉.’ Ikuli 20:14; Tutumu 5:18 28 Huiyatiya ba꞉ma tetelo nale eta tabo bekagoemo. Kebe dubuti eta kamena umiti ubi ebetamo dihatemene, Godokono umi ipuwalo ebete ebeno tepo ipuwalo ba꞉be kuba ya꞉lo ododi. 29 Ba꞉bema꞉ amia꞉no tu hapu baiditi ama꞉ kuba gabamo demogabuimina, ama꞉ magubutiti gobogobamo na꞉da꞉na! Wadiyala amia꞉no baiditi ba꞉ma tetelo alatidi, kubala galane tetelo Godote amia꞉no ape konomo Koe Habamo a꞉da꞉na! Ma꞉t 18:9; Mak 9:47 30 Ba꞉gala amia꞉no tu hapu kokotote ama꞉ kuba gabamo demogabuimina, ama꞉ itamidate gobogobamo na꞉da꞉na. Wadiyala amia꞉no kokotote ba꞉ma tetelo alatidi, kubala galane tetelo ama꞉le ape konomago Koe Habamo to!” Ma꞉t 18:8; Mak 9:43
Kamena Ibuki Komo
Ma꞉t 19:9; Mak 10:11-12; Luk 16:18
31 Ba꞉bene Ya꞉suti gala na꞉kagoiya꞉, “Ba꞉gala tawakaluba꞉te Godokono eta tutumu ba꞉ma ka꞉na iya꞉tulamenakuya꞉, ‘Kebe dubuti ebeno ubiha꞉ tetelo kamena dibukimini, kubaha꞉. Ebete ebe ibuki tabo pepamo miya꞉tete ebetamo ikamelo ba꞉bo konoemema꞉ne.’ Tutumu 24:1-4; Mak 10:4 32 Huiyatiya ba꞉ma tetelo nale eta tabo bekagoemo. Eta dubuino kamenate eta dubago kuba ododihino, ba꞉bene ebeno awiti ebe ubiha꞉ma꞉ eda꞉te dito dibukimini, ba꞉be dubuti ko kuba kododima꞉ne, ba꞉bene ebete Godogodone kuba huiya hibilo kolawema꞉ne. Mabu ebeno kuba ododi komodo ebeno kamenate ba to eta dubu da꞉nelawemene, Godokono umi ipuwalo ibi netewapino ododi komote ba꞉ pilo komoma꞉ keda꞉ma꞉ne.” 1Kol 7:10-11
Godokono Holoholo Hapulu Tabo Hibinomolo Goe Komo
33 Ba꞉bene Ya꞉suti gala na꞉kagoiya꞉, “Dopamo tetelo tawakaluba꞉te Godokono eta tutumu ba꞉ma ka꞉na diya꞉tulamenakui, la꞉ uliya꞉mata. ‘Ama꞉le Godokono mahilamo kebe tabo dolamagihomena꞉ ba꞉bi tabo hiliyonomo hibinomolo nododiliya꞉.’ Ikuli 20:7; Hawi 19:12; Nabas 30:2; Tutumu 23:21 34 Huiyatiya ba꞉ma tetelo nale eta tabo bekagoemo. Ama꞉le komopa꞉tamo hibinomo tabo goema꞉ dewagelemena꞉, iba꞉te amia꞉no tabo hibima꞉ komidima꞉ ama꞉le Godokono Hunu Haboeno mahilo akaka꞉ma꞉la꞉, mabu ba꞉be Haba talonama꞉ eda꞉na, ba꞉ Godokono emede bahila. Ais 66:1; Ya꞉i 5:12; Ma꞉t 23:22 35 Ba꞉gala ba꞉moe hopo haboeno mahilo akaka꞉ma꞉la꞉, mabu ba꞉moe hopo atumu talonama꞉ eda꞉na, ba꞉ Godokono nato a꞉puti bahila. Ba꞉gala atumu Yelusalema ko haboeno mahilo akaka꞉ma꞉la꞉, mabu ebe ba꞉ aeno Ko Gawadalagi Godokono habala. Ohale 48:2; Ais 66:1 36 Ba꞉gala amia꞉no tabo ulidawate amia꞉no tabo hibima꞉ komidima꞉, ama꞉le amia꞉no mahilo akaka꞉ma꞉la꞉ mabu ama꞉ kodawaha꞉, iyo, ama꞉godolo helo kitanaha꞉ amia꞉no kapiya kilikili hinibo keyakeyama꞉ midi. 37 Wadiyala ama꞉ huiyatiya amia꞉no tabo olamagi ipuwalo eta ilinoeno mahilo ka꞉mihino tabo hibilo ba꞉ma ka꞉na na꞉goiya꞉, ‘Iyo, na kododima꞉nemo,’ ba꞉gala keba tetelo ama꞉ eta komo ododi modoboha꞉ma꞉ deda꞉mena꞉, wadiyala ama꞉ eta hibi tabo ba꞉ma ka꞉na na꞉goiya꞉, ‘Ao, na a꞉kododa꞉mo.’ A꞉iye! Komopa꞉te amia꞉no tabo hibima꞉ komidima꞉ ama꞉le amia꞉no tabo heluimima꞉ eta tabo akagaa꞉la꞉, mabu ba꞉bako tabo olamagi komote Saitanagodone kopema꞉ne.”
Ama꞉tamo Kuba Dododinako Ba꞉be Lumagitamo Kuba Akododa꞉la꞉
Luk 6:29-30
38 Ba꞉bene Ya꞉suti gala na꞉kagoiya꞉, “Tawakaluba꞉te Godokono eta tutumu ba꞉ma ka꞉na diya꞉tulamenakui, la꞉ uliya꞉mata. ‘Eta lumagiti amia꞉no baidi da꞉kubahimimini, ama꞉ huiyatiya ebeno baidi kokubahimimima꞉na꞉ta. Ba꞉gala eta lumagiti amia꞉no lalo da꞉wakaa꞉midalemene ama꞉ atumu ebeno lalo kowakaa꞉midalemema꞉na꞉ta.’ Ikuli 21:24; Hawi 24:20; Tutumu 19:21 39 Huiyatiya ba꞉ma tetelo nale eta tabo bekagoemo. Pote ama꞉tamo kuba dododinako ebe akaduhima꞉la꞉, ba꞉ma ka꞉na ebete ama꞉ tu hapu tatakolo danagalimimina꞉, wadiyala ama꞉ pele hapu ebetamo na꞉kikamiya꞉. 40 Ba꞉gala kebe lumagiti amia꞉no atuino ilina lawema꞉ ubi ihatelo ama꞉ tabo anagiya꞉mida habamo magatama꞉ da꞉goemene, wadiyala ebetamo dito nikamiya꞉ ba꞉gala ba꞉be atu tetelo amia꞉no sete ilina akamawada꞉la꞉, ama꞉le ebetamo malemalelo dito na꞉kikamiya꞉. 41 Ba꞉gala eta gabomani dubuti ebeno ilina kapiya kilomita tatalidopamo agatamema꞉ ama꞉ da꞉goememena꞉, wadiyala ama꞉ kalakalago ebeno ilina netewa kilomita muhuludopamo aguti eba꞉go na꞉tuya꞉. 42 Ba꞉gala kebe lumagiti amia꞉no eta ilinama꞉ ama꞉ da꞉toemehomena꞉, wadiyala ama꞉ ebetamo malemalelo nikamiya꞉. Iyo, etate eta tetelo ama꞉godone ilina lawete gala ama꞉tamo ikamema꞉ da꞉kagoemene, wadiyala ama꞉le ebe nowalubiya꞉.”
La꞉go Alaholohopi Malemalelo Emalagidole Komo
Luk 6:27-28,32-36
43 Ba꞉bene Ya꞉suti gala na꞉kagoiya꞉, “Tawakaluba꞉te ba꞉ma ka꞉na diya꞉tulamenakui, la꞉ uliya꞉mata. ‘Ama꞉ amia꞉no hopodalagi malemalelo nemalagidolona, huiyatiya pote ama꞉go dalaholona ama꞉le ba꞉bako lumagitamo mauba kubaha꞉.’ Hawi 19:18 44 Huiyatiya ba꞉ma tetelo nale eta tabo bekagoemo. La꞉tamo dalaholohona, wadiyala la꞉ ibi malemalelo nemalagidolenala꞉, ba꞉gala la꞉tamo temeteme dikalamena ibi Godotamo na꞉wadiya꞉paa꞉latelenakuya꞉la꞉ ebete ibi hidamo kowalubilinama꞉. 45 Ba꞉mako ododi komodo la꞉ Hunu Haboeno Nabiwino gugudima꞉ beda꞉hanamata, mabu ebete ebeno hegeloeno alo ba꞉gala ebeno wegoloeno a꞉la꞉li kuba tawakalubi ba꞉gala tuputupu tawakalubi iba꞉tamo kapimilo pikalamenako. Ikuli 23:4-5; Luk 23:34; Oel 7:60; Lom 12:14,20 46 Puya꞉te la꞉ malemalelo demalagidolena, la꞉ ba꞉bi tawakalubi kapiya demalagidolenama la꞉eno ukui keba ka꞉nala꞉ka꞉? Ba꞉be mabuma꞉ Godote la꞉tamo hido huiya ba꞉kikalametamena꞉? Ao, mabu mani pilolo uwatepa꞉te atumu ibino mabulubi kapiya emalagidolenaka! 47 Ba꞉gala la꞉ la꞉eno tawakalubi kapiyatamo hidohido komo dododilinama la꞉eno ukui keba ka꞉nala꞉ka꞉? La꞉ ba꞉bi hidohido ododili ipuwado komo tawakalubi ba꞉ka꞉gogoleoma? Ao, mabu hibima꞉ midiha꞉pa꞉te atumu ibino tawakalubi kapiyatamo hidohido komo ododilinaka! 48 Ba꞉bema꞉ la꞉eno ododili ipuwalo hidonomamo nemedeniya꞉la꞉, la꞉eno Hunu Haboeno Nabiwi keba ka꞉nala꞉ka꞉ ba꞉ba ka꞉na, mabu ebegodolo eta kapiya kuba kitanaha꞉.” Hawi 19:2; Tutumu 18:13

5:3: Ais 57:15

5:4: Ais 61:2-3; Haw 7:17

5:5: Ohale 37:11

5:6: Ais 55:1-2

5:10: 1Pit 3:14

5:11: 1Pit 4:14

5:12: Oel 7:52

5:14: Yon 8:12; 9:5

5:15: Mak 4:21; Luk 8:16; 11:33

5:16: Epe 5:8-9; 1Pit 2:12

5:17: Lom 3:31

5:18: Luk 16:17; 21:33

5:19: Ya꞉i 2:10

5:21: Ikuli 20:13; Tutumu 5:17

5:22: 1Yon 3:15

5:23: Mak 11:25

5:27: Ikuli 20:14; Tutumu 5:18

5:29: Ma꞉t 18:9; Mak 9:47

5:30: Ma꞉t 18:8; Mak 9:43

5:31: Tutumu 24:1-4; Mak 10:4

5:32: 1Kol 7:10-11

5:33: Ikuli 20:7; Hawi 19:12; Nabas 30:2; Tutumu 23:21

5:34: Ais 66:1; Ya꞉i 5:12; Ma꞉t 23:22

5:35: Ohale 48:2; Ais 66:1

5:38: Ikuli 21:24; Hawi 24:20; Tutumu 19:21

5:43: Hawi 19:18

5:45: Ikuli 23:4-5; Luk 23:34; Oel 7:60; Lom 12:14,20

5:48: Hawi 19:2; Tutumu 18:13