26
Icꞌo ri niquiꞌan pensar ri chica niquiꞌan chi nika ri Jesús pa quikꞌaꞌ 
(Mr. 14:1-2; Lc. 22:1-2; Jn. 11:45-53) 
 1 Antok ri Jesús ruꞌeꞌn chic cꞌa nojiel reꞌ, jajaꞌ xuꞌej chica ri ru-discípulos:  2 Ixreꞌ ivataꞌn chi caꞌyeꞌ kꞌij apa cꞌo ri namakꞌej Pascua.✡ Ex. 12:1-27. Chupan ri namakꞌej reꞌ, ri Xtak-pa chicaj chi xalax chiꞌicajol can xtijach-el chi nibꞌajix choch cruz, xchaꞌ chica. 
 3 Y ja huora reꞌ ri principales sacerdotes, ri achiꞌaꞌ escribas, y ri mamaꞌaꞌ tak achiꞌaꞌ ri niquiꞌan gobernar chiquicajol ri vinak, xquimol-quiꞌ chojay, chirachuoch ri sacerdote ri más cꞌo rukꞌij ri rubꞌinan Caifás.  4 Ijejeꞌ xquiꞌej chiquivach ri chica maña xtiquicusaj chi nika ri Jesús pa quikꞌaꞌ y niquiquimisaj.  5 Pero xquiꞌej jeꞌ: Man nakatzꞌom ta chupan ri namakꞌej reꞌ, chi quireꞌ man ncaꞌpalaj ta pa ri vinak chikij, ncaꞌchaꞌ. 
Jun ixok nukꞌej jubꞌul akꞌuon chirij ri Jesús 
(Mr. 14:3-9; Jn. 12:1-8) 
 6 Y ri Jesús cꞌo chupan ri aldea Betania, chirachuoch ri Simón ri xcꞌachoj riqꞌuin ri yabꞌil lepra.  7 Y xalka jun ixok riqꞌuin ri Jesús, rucꞌamun-pa jun frasco ri bꞌanun cha alabastro y cꞌo jun jubꞌul akꞌuon chupan ri can cara rajal; y xukꞌej pa rujaluon ri Jesús, antok tzꞌuyul chirij ri mesa.✡ Lc. 7:37-38.  8 Antok ri discípulos xquitzꞌat ri xuꞌon ri ixok, xpa quiyoval y xquiꞌej: ¿Karruma choj xutix ri jubꞌul akꞌuon la?  9 Ruma ri jubꞌul akꞌuon reꞌ can cara rajal, xa ta xcꞌayix, ri rajal xjach ta chica ri i-puobra, xaꞌchaꞌ. 
 10 Pero ri Jesús chaꞌnin xraꞌxaj ri niquiꞌej, rumareꞌ jajaꞌ xuꞌej chica: ¿Karruma man nquixtanieꞌ ta ka nquixtzijuon chirij la ixok la? Jajaꞌ can otz ri xuꞌon chuva.  11 Ruma ri i-puobra, can siempre icꞌo iviqꞌuin.✡ Dt. 15:11. Pero inreꞌ man siempre ta xquicꞌujieꞌ iviqꞌuin.  12 Ruma ri ixok reꞌ antok xukꞌej chirij ri nu-cuerpo ri jun jubꞌul akꞌuon reꞌ, jajaꞌ xiruꞌon preparar richin antok xquibꞌamuk.  13 Can ketzij ri niꞌej chiva, chi chica-na lugar xtitzijos-ve ri evangelio, chireꞌ jeꞌ xtitzijos-ve ri xuꞌon va ixok va. Can choch cꞌa nojiel ri roch-ulief xtitzijos-ve, y man jun bꞌay xtimastaj, xchaꞌ ri Jesús. 
Ri Judas nuꞌej chi nujach ri Jesús 
(Mr. 14:10-11; Lc. 22:3-6) 
 14 Entonces jun chiquivach ri i-doce (cabꞌalajuj) ru-discípulos ri Jesús, ri discípulo ri rubꞌinan Judas Iscariote, xꞌa quiqꞌuin ri principales sacerdotes.  15 Jajaꞌ xbꞌaruꞌej chica: ¿Chica ntiyaꞌ chuva, xa inreꞌ nijach ri Jesús pan ikꞌaꞌ? Y ijejeꞌ xquiꞌej chi niquiyaꞌ treinta monedas de plata cha.  16 Y chupan ri kꞌij reꞌ, ri Judas Iscariote ja xutzꞌom cꞌa rucunuxic chica manera nuꞌon chi nujach ri Jesús. 
Ri Santa Cena 
(Mr. 14:12-25; Lc. 22:7-23; Jn. 13:21-30; 1Co. 11:23-26) 
 17 Chupan ri naꞌay kꞌij richin ri namakꞌej antok nicꞌux ri simíta ri manak levadura riqꞌuin, ri discípulos xbꞌaquicꞌutuj cha ri Jesús: ¿Pacheꞌ navajoꞌ naꞌan-ve ri vaꞌen chupan ri Pascua, chi quireꞌ nakachojmij nojiel ri nicꞌatzin? xaꞌchaꞌ. 
 18 Y jajaꞌ xuꞌej chica ri discípulos: Quixꞌin pa tanamet Jerusalén, pa rachuoch jun ache, y tiꞌej cha: Ri Maestro ruꞌeꞌn-pa: Ri nu-tiempo xa cierca chic cꞌo-ve. Pan avachuoch atreꞌ nivajoꞌ niꞌan-ve ri vaꞌen richin ri Pascua quiqꞌuin ri nu-discípulos. Quireꞌ xuꞌej-el ri Jesús chica. 
 19 Y ri discípulos can xquiꞌan incheꞌl ri eꞌn-el chica ruma ri Jesús. Y ijejeꞌ can xquichojmij nojiel ri nicꞌatzin chica richin ri Pascua reꞌ. 
 20 Antok xcokꞌa-ka, ri Jesús y ri i-doce (cabꞌalajuj) ru-discípulos xaꞌtzꞌuye-apa chirij ri mesa.  21 Y antok ncaꞌvaꞌ, ri Jesús xuꞌej: Can ketzij niꞌej chiva, chi jun chivach ixreꞌ ri xtijacho vichin, xchaꞌ. 
 22 Y ri discípulos altíra xaꞌbꞌisuon-ka, y chiquijunal xquicꞌutuj-apa cha: ¿Inreꞌ came ri xquibꞌano quireꞌ Ajaf? 
 23 Y ri Jesús xuꞌej chica: Ri jun ri xtuya-pa ri rukꞌaꞌ viqꞌuin chupan ri plato, jareꞌ ri xtijacho vichin.  24 Can ketzij chi ri Xtak-pa chicaj chi xalax chiꞌicajol can niꞌa. Can xtibꞌanataj-na-ve incheꞌl ri tzꞌibꞌan can chupan ri ruchꞌabꞌal ri Dios.✡ Sal. 41:9. ¡Pero juyeꞌ roch ri ache ri xtijacho richin! Más otz man ta xalax ri ache reꞌ, xchaꞌ ri Jesús. 
 25 Y xchꞌo-apa ri Judas, ri xtijacho richin ri Jesús; y xuꞌej: ¿Inreꞌ came ri xquibꞌano quireꞌ Maestro? xchaꞌ. Y ri Jesús xuꞌej cha: Atreꞌ xaꞌeꞌn. 
 26 Y antok cꞌa ncaꞌvaꞌ, ri Jesús xucꞌan-apa jun simíta y xuyaꞌ tiox bꞌaꞌ cha ri Dios, y xuper y xuyaꞌ chica ri ru-discípulos y xuꞌej chica: Titzꞌamaꞌ y ticꞌuxuꞌ ri simíta; ruma jareꞌ ri nu-cuerpo. 
 27 Y ri Jesús xucꞌan-apa ri copa, y xuyaꞌ tiox bꞌaꞌ cha ri Dios, xuyaꞌ cꞌa chica ri ru-discípulos y xuꞌej chica: Tikumuꞌ ixvonojiel ri cꞌo chupan ri copa reꞌ.  28 Ruma jareꞌ ri nuquiqꞌuiel ri xtiꞌin antok xquiquimisas pa qui-cuenta iqꞌuiy vinak, chi quireꞌ iqꞌuiy ri xtiꞌan perdonar ri qui-pecados. Riqꞌuin ri nuquiqꞌuiel, ja xticꞌachoj ri cꞌacꞌacꞌ pacto ri rajoꞌn-pa ri Dios chi nuꞌon quiqꞌuin ri vinak.✡ Ex. 24:6-8; Jer. 31:31-34.  29 Can niꞌej chiva chi man chic xtinkun ta ri ruyaꞌl ri uva, hasta cꞌa chupan ri kꞌij antok xtinkun jun cꞌacꞌacꞌ ruyaꞌl ri uva iviqꞌuin chupan ri ru-reino ri Nataꞌ, xchaꞌ ri Jesús chica. 
Ri Jesús nuꞌej yan chi ri Pedro xtuꞌej chi man rataꞌn ta roch 
(Mr. 14:26-31; Lc. 22:31-34; Jn. 13:36-38) 
 30 Y antok quibꞌixan chic jun bꞌix chi niquiyaꞌ rukꞌij ri Dios, ri Jesús y ri ru-discípulos xaꞌiel-el chireꞌ pa jay y xaꞌa choch ri juyuꞌ Olivos.  31 Y antok i-bꞌanak, ri Jesús xuꞌej chica ri ru-discípulos: Ixvonojiel ixreꞌ xtiquiraj-el-iviꞌ y xquiniyaꞌ can nuyuon chupan va akꞌaꞌ va. Ruma chupan ri ruchꞌabꞌal ri Dios ri tzꞌibꞌan can nuꞌej: Antok inreꞌ xtinyaꞌ lugar chi niquimisas ri nichajin quichin ri ovejas, ri ovejas xtiquiquiraj-el-quiꞌ.✡ Zac. 13:7. Quireꞌ ri tzꞌibꞌan can.  32 Pero inreꞌ xa xquicꞌastaj-pa. Y después xquixvoyoꞌiej Galilea,✡ Mt. 28:16. xchaꞌ ri Jesús. 
 33 Y ri Pedro xchꞌo-apa cha ri Jesús y xuꞌej: Mesque quinojiel xcatquiyaꞌ can ayuon, pero inreꞌ man xcanyaꞌ ta can, xchaꞌ jajaꞌ. 
 34 Ri Jesús xuꞌej cha: Inreꞌ can ketzij niꞌej chava chi chupan va akꞌaꞌ va, xa cꞌa majaꞌ titzirin-pa ri mamaꞌ, antok atreꞌ oxeꞌ yan mul taꞌej chica ri ncaꞌcꞌutun chava, chi man avataꞌn ta noch, xchaꞌ ri Jesús. 
 35 Y ri Pedro xuꞌej cha: Mesque nicꞌatzin chi junan nquicon aviqꞌuin, pero man xtinꞌej ta chi man vataꞌn ta avach, xchaꞌ ri Pedro. Y quinojiel ri ru-discípulos quireꞌ jeꞌ xquiꞌej. 
Ri Jesús nuꞌon orar chupan ri lugar rubꞌinan Getsemaní 
(Mr. 14:32-42; Lc. 22:39-46) 
 36 Ri Jesús y ri ru-discípulos xaꞌlka chupan ri lugar rubꞌinan Getsemaní. Y ri Jesús xuꞌej chica ri ru-discípulos: Quixtzꞌuyeꞌ can vaveꞌ, inreꞌ xa cꞌa nquiꞌa-apa más chila chi nibꞌanaꞌ orar, xchaꞌ chica. 
 37 Y jajaꞌ joꞌc ri Pedro y ri icaꞌyeꞌ rucꞌajuol ri Zebedeo ri xaꞌrucꞌuaj riqꞌuin, y chirij jajaꞌ xpa jun nem bꞌis, ruma xunaꞌ yan ri nem sufrimiento ri xtukꞌasaj.  38 Rumareꞌ xuꞌej chica ri iyoxeꞌ ru-discípulos: Ri vánima altíra nibꞌisuon; can nquiruquimisaj ninaꞌ. Quixcꞌujieꞌ can vaveꞌ y quixcꞌasieꞌ viqꞌuin, xchaꞌ chica. 
 39 Jajaꞌ xꞌin chic apa jubꞌaꞌ y chireꞌ xxuquie-ka, y xukasaj-ka ri rujaluon cꞌa pan ulief chi xuꞌon orar; y quireꞌ xuꞌej: Nataꞌ, xa cꞌo ta cheꞌl chi man ta nikꞌasaj ri sufrimiento, pero man taꞌan ri nivajoꞌ inreꞌ, xa ja ri navajoꞌ atreꞌ, xchaꞌ. 
 40 Y antok jajaꞌ xtanieꞌ riqꞌuin ri oración, xpa cꞌa quiqꞌuin ri iyoxeꞌ ru-discípulos, y xaꞌlrilaꞌ xa ncaꞌvar. Xpa jajaꞌ xuꞌej cha ri Pedro: ¿Can man xixtiquir ta xixcꞌasieꞌ jun huora viqꞌuin?  41 Quixcꞌasieꞌ y tibꞌanaꞌ orar richin chi man quixtzak chupan ri tentación. Inreꞌ vataꞌn chi ri iv-espíritu nrajoꞌ nuꞌon ri nrajoꞌ ri Dios, pero ri i-cuerpo manak ruchukꞌaꞌ, xchaꞌ chica. 
 42 Y ri Jesús xꞌa chic apa jun bꞌay chi xirubꞌanaꞌ orar, y nuꞌej: Nataꞌ Dios, xa man jun manera chi inreꞌ man ta nikꞌasaj ri sufrimiento reꞌ, can tibꞌanataj ri navajoꞌ atreꞌ. Quireꞌ nuꞌej chupan ri ru-oración. 
 43 Y antok jajaꞌ xpa chic jun bꞌay quiqꞌuin ri iyoxeꞌ ru-discípulos, xaꞌlrilaꞌ xa ncaꞌvar ruma man chic niquicochꞌ ta quivaran.  44 Ri Jesús xaꞌruyaꞌ chic can jun bꞌay y xꞌa chic chi xirubꞌanaꞌ orar, chi oxeꞌ mul. Y ja mismo xucꞌutuj chupan ri oración.  45 Y cꞌajareꞌ ri Jesús xpa quiqꞌuin ri iyoxeꞌ ru-discípulos y xuꞌej chica: Vacame quixvar y quixuxlan. Ruma ja xalka ri huora chi ri Xtak-pa chicaj chi xalax chiꞌicajol can xtijach-el pa quikꞌaꞌ ri pecadores.  46 Quixpalaj. Joꞌ. Titzꞌataꞌ, ja patanak ri xtijacho vichin, xchaꞌ ri Jesús. 
Antok nitzꞌam ri Jesús 
(Mr. 14:43-50; Lc. 22:47-53; Jn. 18:2-11) 
 47 Y ri Jesús cꞌa nitzijuon, antok xalka ri Judas, ri jun chiquivach ri doce (cabꞌalajuj) discípulos; riqꞌuin jajaꞌ i-patanak iqꞌuiy vinak ri quicꞌamun-pa chieꞌ y espadas. Quinojiel i-takuon-el cuma ri principales sacerdotes y cuma jeꞌ ri mamaꞌaꞌ tak achiꞌaꞌ ri niquiꞌan gobernar chiquicajol ri israelitas.  48 Ri Judas ri nijacho richin ri Jesús, can ruꞌeꞌn yan pa chica ri i-patanak riqꞌuin, ri chica xtuꞌon chi nucꞌut ri Jesús chiquivach. Jajaꞌ ruꞌeꞌn-pa chica: Ja ri jun ri xtintzꞌubꞌaj ruchiꞌ, jareꞌ ri Jesús, titzꞌamaꞌ cꞌa. 
 49 Y ri Judas can ja xjiel-apa riqꞌuin ri Jesús y xuꞌej: ¡Co kꞌaꞌ Maestro! xchaꞌ cha. Y ja xutzꞌubꞌaj ruchiꞌ. 
 50 Xpa ri Jesús xuꞌej cha ri Judas: Amigo, ¿chica ri navajoꞌ naꞌan? xchaꞌ cha. Y jareꞌ antok xaꞌjiel-apa ri vinak riqꞌuin ri Jesús y xquitzꞌom. 
 51 Y jun chiquivach ri icꞌo riqꞌuin ri Jesús, xralasaj-el ri ru-espada y xusoc ri ru-esclavo ri sacerdote ri más cꞌo rukꞌij, y xralasaj-el jun ruxiquin.  52 Y ri Jesús xuꞌej cha ri xbꞌano quireꞌ: Tayacaꞌ la av-espada. Ruma ri niquimisan cha espada, can cha espada xtiquimisas.  53 ¿Acaso atreꞌ naꞌan pensar chi inreꞌ man nquicovin ta nicꞌutuj cha ri Nataꞌ Dios chi ncaꞌrutak-pa más de doce (cabꞌalajuj) legiones (72,000) de ángeles chi nquinquitoꞌ?  54 ¿Pero cheꞌl nuꞌon cumplir ri i-tzꞌibꞌan can chupan ri ruchꞌabꞌal ri Dios chi nicꞌatzin chi nibꞌanataj quireꞌ? xchaꞌ jajaꞌ. 
 55 Y chupan jeꞌ ri huora reꞌ ri Jesús xuꞌej chica ri vinak: ¿Ixreꞌ ix-patanak incheꞌl chirij jun alakꞌuon; mareꞌ icꞌamun-pa chieꞌ y espadas chi nquiniltzꞌamaꞌ? Can kꞌij-kꞌij xitzꞌuyeꞌ iviqꞌuin pa templo✡ Lc. 19:47; 21:37. antok xincꞌut ri ruchꞌabꞌal ri Dios chivach, y man xinitzꞌom ta.  56 Pero nojiel reꞌ nibꞌanataj, richin nuꞌon cumplir ri tzꞌibꞌan can chupan ri ruchꞌabꞌal ri Dios cuma ri profetas ri xaꞌcꞌujieꞌ ojier can tiempo. Y quinojiel ri discípulos xquiyaꞌ can ruyuon ri Jesús y xaꞌnumaj-el. 
Ri Jesús nucꞌuax chiquivach ri autoridades quichin ri israelitas 
(Mr. 14:53-65; Lc. 22:54, 63-71; Jn. 18:12-14, 19-24) 
 57 Ri xaꞌbꞌatzꞌamo ri Jesús xquicꞌuaj cꞌa riqꞌuin ri Caifás ri sacerdote ri más cꞌo rukꞌij, pacheꞌ quimaluon-ve-quiꞌ ri achiꞌaꞌ escribas y ri mamaꞌaꞌ tak achiꞌaꞌ ri niquiꞌan gobernar.  58 Y ri Pedro bꞌanak chirij, pero cꞌa naj cꞌo can y xuoc jeꞌ chirachuoch ri sacerdote ri más cꞌo rukꞌij, y xcꞌujieꞌ chojay. Antok jajaꞌ cꞌo chic chireꞌ, xtzꞌuye-apa chiquicajol ri alguaciles ri icꞌo chireꞌ, chi nutzꞌat-apa chica xtibꞌanataj. 
 59 Y ri principales sacerdotes y ri mamaꞌaꞌ tak achiꞌaꞌ ri niquiꞌan gobernar y quinojiel ri autoridades quichin ri israelitas, niquicanuj manera chi niquitzꞌak tzij chirij ri Jesús, chi quireꞌ niquitak chi niquimisas.  60 Y mesque can iqꞌuiy ri xaꞌlka chi xquitzꞌak tzij chirij, xa man jun xquil chirij. Xa cꞌa pa ruqꞌuisbꞌal xaꞌlka icaꞌyeꞌ chi niquitzꞌak tzij,  61 y xquiꞌej: Ri ache reꞌ ruꞌeꞌn: Inreꞌ nquitiquir nivulij ri ru-templo ri Dios y chi oxeꞌ kꞌij nipabꞌaꞌ chic jun bꞌay.✡ Jn. 2:19. Quireꞌ ruꞌeꞌn, xaꞌchaꞌ ri icaꞌyeꞌ reꞌ. 
 62 Y ri Caifás, ri sacerdote ri más cꞌo rukꞌij, xpiꞌieꞌ y xuꞌej cha ri Jesús: ¿Man jun kax naꞌej? ¿Ketzij ri xquiꞌej chavij? xchaꞌ. 
 63 Pero ri Jesús man jun tzij xuꞌej. Y jareꞌ antok ri sacerdote ri más cꞌo rukꞌij xuꞌej cha: Can choch ri cꞌaslic Dios taꞌej chika xa atreꞌ ri Cristo, ri Rucꞌajuol ri Dios. 
 64 Y ri Jesús xuꞌej cha: Atreꞌ xaꞌej ri ketzij; y niꞌej jeꞌ chiva chi desde vacame can xtitzꞌat ri Xtak-pa chicaj chi xalax chiꞌicajol, chi tzꞌuyul pa ru-derecha ri Dios ri nitiquir nuꞌon nojiel. Y xtitzꞌat antok nika-pa chupan mukul ri chicaj.✡ Dn. 7:13. 
 65 Entonces ri sacerdote ri más cꞌo rukꞌij xurakꞌachꞌij-ka ri rutziak chirij, y xuꞌej: Man chic nicꞌatzin ta chi nalka jun chic chi nalruꞌej chika chi man otz ta ri i-rubꞌanun. Ixreꞌ xivaxaj ri xuꞌej, chi jajaꞌ junan riqꞌuin ri Dios. ¡Reꞌ can itziel choch ri Dios!  66 ¿Chica ntiꞌej ixreꞌ vacame? xchaꞌ jajaꞌ. Y ri nicꞌaj chic ri quimaluon-apa-quiꞌ chireꞌ xquiꞌej: ¡Otz chi tiquimisas!✡ Lv. 24:16. xaꞌchaꞌ. 
 67 Y xquichubꞌaj rutzubꞌal y xquiyaꞌ kꞌaꞌ cha y nicꞌaj chic xquipaj rutzubꞌal,✡ Is. 50:6.  68 y niquicꞌutuj cha: Taꞌej chika, Cristo, ¿chica ri xchꞌayo avichin? xaꞌchaꞌ cha. 
Ri Pedro nuꞌej chi jajaꞌ man rataꞌn ta roch ri Jesús 
(Mr. 14:66-72; Lc. 22:55-62; Jn. 18:15-18, 25-27) 
 69 Ri Pedro tzꞌuyul chojay, y jun xtan aj-chi-icꞌ richin ri sacerdote ri más cꞌo rukꞌij xjiel-apa riqꞌuin y xuꞌej cha: Atreꞌ jeꞌ at rachꞌil ri Jesús ri aj-Galilea, xchaꞌ cha. 
 70 Pero ri Pedro man xuꞌej ta ri ketzij chiquivach quinojiel, ruma xuꞌej: Man vataꞌn ta chica ri naꞌej, xchaꞌ cha. 
 71 Y antok jajaꞌ ya ntiel-el chuchiꞌ ri puerta, cꞌo chic jun xtan aj-chi-icꞌ ri xtzꞌato richin y xuꞌej chica ri icꞌo chireꞌ: La ache la can rachꞌil ri Jesús ri aj-Nazaret, xchaꞌ chica. 
 72 Pero ri Pedro jun chic bꞌay man xuꞌej ta ri ketzij. Jajaꞌ xuꞌej: Choch ri Dios niꞌej chi inreꞌ man vataꞌn ta roch ri jun ache reꞌ. 
 73 Cꞌa jubꞌaꞌ oc quireꞌ tiꞌeꞌx cha, ri quimaluon-quiꞌ chireꞌ xaꞌjiel-apa riqꞌuin ri Pedro y xquiꞌej cha: Can ketzij chi atreꞌ at jun chiquivach ri icꞌo riqꞌuin ri Jesús, ruma ncachꞌoꞌ incheꞌl ncaꞌchꞌoꞌ ri aj-Galilea, xaꞌchaꞌ cha. 
 74 Entonces ri Pedro xuꞌej: Inreꞌ man vataꞌn ta roch ri ache reꞌ. Can choch ri Dios niꞌej chiva chi inreꞌ man vataꞌn ta roch. Y xa man ketzij ta ri niꞌej, tika ri castigo panoꞌ, xchaꞌ. Y jareꞌ antok xtzirin-pa ri mamaꞌ.  75 Y ri Pedro xalka paroꞌ ri tzij ri ruꞌeꞌn ri Jesús cha: Antes cꞌa majaꞌ titzirin-pa ri mamaꞌ, antok atreꞌ oxeꞌ yan mul taꞌej chica ri ncaꞌcꞌutun chava, chi man avataꞌn ta noch. Y ri Pedro xiel-el juviera y xuokꞌ amargamente.