12
Tupina Gao Pali Lawamepino Iya꞉tulame Uwi 
Ma꞉t 21:33-46; Luk 20:9-19 
 1 Ba꞉bene Ya꞉suti eta uwi tabamo ibi ba꞉ma ka꞉na iya꞉tulamiya꞉, “Dubuti pali ododiti tupina gao keha ba꞉bo amihui, ba꞉be gaoeno mahilo ba꞉ gala꞉ipi gaola. Ba꞉bene amiho komote da꞉wibui, ebete kala imiti, gao ihi adilutihoeno nakola bobo aligiti, pali lawamepino hunu mimiya ba꞉bo eti. Ba꞉ba tetelo ba꞉be dubuti ebeno pali komo lawamepi dubatamo dito miya꞉pui, iba꞉te ba꞉bolo oko ba owatina ba꞉be pali hidamo umilo ebeno gao kuwateholemenakoma꞉, ba꞉bene ebete muhulu hopamo ba꞉ dito tui. 
✡   2 “Ba꞉bene gao tapiho tete da꞉pi ebete pali lawamepa꞉tamo huiyaha꞉ okodawa na꞉poemi, ebete iba꞉godone gaoeno mani ipuwane ebeno namutudawoeno komo kopelawema꞉,  3 huiyatiya iba꞉te ebe lawete kukamo anagalimihote ilinaheno dito noemiya꞉.  4 Ba꞉bene pali namutudawate eta huiyaha꞉ okodawa gala da꞉kapoemi, huiyatiya iba꞉te ebe watolo ba anagalimiho ebe hilopo ikamete atumu dito koemiya꞉.  5 Ba꞉bene ebete gala eta huiyaha꞉ okodawa da꞉kapoemi iba꞉te ebe anakapumiya꞉. Ba꞉bene komo huiyaha꞉ okopi hiliyonomate da꞉pelami, iba꞉te ba꞉ atumu komo alukuliti dito oelamiya꞉, huiyatiya iba꞉te komo anakapulamiya꞉. 
 6 “Ba꞉bene namutudawagodolo eta kapiya nemedenami, ba꞉be gudu ebete konomamo emalagidolonami. Ba꞉bema꞉ galanomone ebete ba꞉be gudu ba poeme ebeno ukuilo na꞉goi, ‘Hibila, iba꞉te naeno gudutamo kopapamila꞉hama꞉na꞉.’ 
 7 “Ba꞉bi pali lawamepi dubate huiyatiya ibi ipuwalo na꞉ga꞉luya꞉, ‘Numa꞉la꞉, ba꞉moe guduti nabiwino ilina namutudawama꞉ deda꞉mene, ba꞉be guduti ba꞉ na꞉pe. Ba꞉bema꞉ wadiyala ale ebe anakapumiti ebeno pali lawenomo kolawema꞉nema꞉,’  
8 ba꞉bene iba꞉te ebe lawete anakapumiti palino kala ipuwane ba꞉ dito na꞉da꞉nuya꞉.” 
✡   9 Ba꞉bema꞉ Ya꞉suti ulihopa꞉tamo na꞉goiya꞉, “La꞉eno ukui keba ka꞉nala꞉ka꞉, pali namutudawate bada komo na꞉kododimini? Hibila, ebete pete pali lawamepi panakapulamete ebeno pali komopa꞉tamo kopikalamema꞉ne.  10 Iyo, la꞉ dopamo Godokono Bukalo ba꞉moe tabo hibilo a꞉ka꞉lamiholia꞉mata, 
‘Genama etepa꞉te tama꞉mo dihati, 
ba꞉be hototote huiyatiya genamoeno helo mabuma꞉ eda꞉na. 
 11 Ba꞉moe komo ba꞉ Godote ododi, 
ba꞉bema꞉ aeno ukuilo na꞉hanohanohutama꞉!’ ” 
✡  12 Ba꞉bema꞉ Yu watowatopi dubate Ya꞉suku lawe ubila mabu ibi iya꞉tawahala ebete ba꞉be uwi ibino komoma꞉ olamagiya꞉, huiyatiya iba꞉te tawakalubi tolelamelo ebe miya꞉pate dito tolamiya꞉. 
Loma Tawakalubino Konomo Gawadalagi Sisatamo
* Ta꞉kese Mani Ikameho Komo 
Ma꞉t 22:15-22; Luk 20:20-26 
 13 Ba꞉bene Yu watowatopa꞉te komo Pa꞉lisi kapiyuimipi ba꞉gala Ko Gawadalagi Helodikono kapiyuimipi Ya꞉sutamo oelamiya꞉, iba꞉te ebe kuba gabamo ba nemogabuimi ebete kebako tabo goelo ebe ba꞉bo kolawema꞉. 
✡  14 Iba꞉te ebetamo pelamete ha꞉da amiho gabodo na꞉pega꞉luya꞉, “Iya꞉tulamedawa, a iya꞉tawahala ama꞉ hibi lumagilata. Ama꞉ komopino dito ga꞉la komamo a꞉kapapamiwatala꞉ta, ba꞉gala ama꞉ tawakalubi hunu nikapa꞉mo kulamenaha꞉, ba꞉ma ka꞉na eta lumagi miya꞉palo eta lumagi ebo a꞉kalawa꞉la꞉ta. Iyo, ama꞉ tawakalubi Godokono gabo hidamo iya꞉tulamenata, ba꞉bema꞉ a na꞉kiyaa꞉ma꞉, Loma tawakalubino Konomo Gawadalagi Sisatamo ta꞉kese mani ikameho hidola꞉ka꞉ o kubala꞉ka꞉? A ebetamo ba꞉kikamehoma꞉ o a꞉kikamehama꞉?” 
  15 Huiyatiya Ya꞉suti ibino ma꞉lapila netewa komo iya꞉tawate iba꞉tamo na꞉goiya꞉, “Mabu keka꞉ la꞉le na ha꞉da amihonamema꞉ dewagelitama? La꞉ mani kapiya natamo nikanama꞉la꞉, nale kumima꞉nemo.” 
 16 Ba꞉bene iba꞉te kapiya mani ebetamo dikamiya꞉, ebete ibi nalateda꞉liya꞉, “Ba꞉moe mani hunulu da꞉pola꞉na, mahilo ba꞉gala holoholo pokonola꞉ka꞉?” 
Iba꞉te na꞉ga꞉luya꞉, “Konomo Gawadalagi Sisakonola.” 
 17 Ba꞉bene Ya꞉suti iba꞉tamo na꞉goiya꞉, “Sisakono ilina Sisatamo nikamehala꞉, huiyatiya Godokono ilina Godotamo nikamehala꞉.” 
Ba꞉bema꞉ iba꞉te ebeno taboma꞉ koamo hanohanohutiya꞉. 
✡ Hoe Ipuwane Ka꞉ka꞉mo Mahila꞉hale Komo 
Ma꞉t 22:23-33; Luk 20:27-40 
 18 Hoe ipuwane mahila꞉haleha꞉ma꞉ da꞉ga꞉lana, ba꞉bi tawakalubi ba꞉ Sa꞉diyusi kapiyuimipila.
† Komo iba꞉te Ya꞉sutamo pelamete tabo ba꞉ma ka꞉na pega꞉luya꞉, 
✡  19 “Iya꞉tulamedawa, Godokono Bukamo Mosesete tabo ba꞉ma ka꞉na miya꞉tiya꞉, ‘Dubuti hoete kamena gugudihino da꞉miya꞉pamene, ebeno ekawiti ba꞉be hamole lawete ebeno naniwi mabuma꞉ gugudi nododilima꞉mene.’ 
✡  20 Kapiya dubuino sa꞉ba꞉ni kuhia꞉te nemedenama꞉. Ibi ipuwalo dopo guduti kamena lawete gugudi ulameheno hoiya꞉,  
21 ba꞉bene ebeno ekawiti atu kamena kalawete gugudi ulameheno dito kahoiya꞉, ba꞉gala eta tetedawate ba꞉ atumu kewageliya꞉.  
22 Ba꞉bene ba꞉bi sa꞉ba꞉ni badininipalate gugudihino ba꞉ba ka꞉na ha꞉lahuya꞉, huiyatiya kamenate galane dito hoiya꞉.  
23 Ba꞉bema꞉ iba꞉te hoe ipuwane ka꞉ka꞉mo da꞉mahila꞉halemena꞉, ba꞉be Ko Hegelalo ba꞉be kamenate pokono kamenama꞉ na꞉keda꞉mene, mabu ebe sa꞉ba꞉ni dubate a꞉lawa꞉tepahuya꞉?” 
  24 Ba꞉bene Ya꞉suti iba꞉tamo na꞉goiya꞉, “Mabu la꞉ Godokono Buka tabo ba꞉gala ebeno helo iya꞉tawaha꞉, ba꞉be mabuma꞉ la꞉eno ukuilo tawakalubino ha꞉laha komoma꞉ kubamo ga꞉lanakomata.  
25 Numa꞉la꞉, tawakaluba꞉te hoe ipuwane ka꞉ka꞉mo da꞉mahila꞉halemena꞉, ba꞉ba tetelo iba꞉te gala kamenakamena a꞉kapuwatehola꞉mena꞉ ba꞉gala dubu a꞉kapuwatehola꞉mena꞉, huiyatiya iba꞉te Godokono Hunu Haboeno nopopimo bemedehonamena꞉.  
26 Ba꞉be mabuma꞉ Godokono Bukate a biya꞉tua꞉mena ha꞉lahapa꞉te hoe ipuwane mahila꞉halema꞉. Iyo, Mosesete dihatiya꞉ ba꞉be tabo la꞉ hibilo a꞉ka꞉lamiholia꞉mata, ba꞉ma ka꞉na koete kehalo da꞉woitiya꞉ huiyatiya kehate ka꞉mutigutiya꞉ha꞉, ba꞉ba tetelo Godote Mosesetamo na꞉goiya꞉, ‘Na ba꞉ Godotela. A꞉ibalahamako, Aisa꞉keko, ba꞉gala Ya꞉ikoboko, iba꞉te emedena tetelo poko kadikumina, na ba꞉ ba꞉betela.’ 
✡  27 Ba꞉bema꞉ la꞉ Sa꞉diyusi kapiyuimipi, la꞉eno ukuilo na꞉kemalagidolonama ba꞉bi iniwalino ka꞉ka꞉te a꞉wibuya꞉? Ao, kawibuya꞉ha꞉, mabu ha꞉lahapa꞉te Godoko a꞉kadikuma꞉la꞉ huiyatiya puya꞉te da꞉ka꞉ka꞉halena ba꞉bi tawakalubinomate ebe badikumina. Ba꞉moe ba꞉be mabuma꞉ la꞉ Sa꞉diyusi kapiyuimipa꞉te tawakalubino ha꞉laha komoma꞉ kubamo ga꞉lanakomata!” 
 Kebe Tutumu Tabote Konomoma꞉ Keda꞉na 
Ma꞉t 22:34-40; Luk 10:25-28 
 28 Ba꞉bene eta Godokono Tutumu iya꞉tulamedawate pete, iba꞉te da꞉ga꞉lutiya꞉ ba꞉be tabo ba꞉bo puliya꞉. Ya꞉suti Sa꞉diyusi kapiyuimipa꞉tamo tabo hidamo dolamagiya꞉, ba꞉be komo umiti ebete Ya꞉suku nalatediya꞉, “Kebe tutumu tabote konomoma꞉ keda꞉na?” 
✡   29 Ya꞉suti na꞉goiya꞉, “Ba꞉moe ba꞉ konomo tutumula, ‘Isalaela tawakaluba꞉la꞉, la꞉ nulia꞉la꞉! Godoko aeno Kodawala, ebe ba꞉ kapiyanomola, eta puliyala. 
✡  30 Ama꞉ amia꞉no Kodawa Godoko malemalelo nemalagidolona, amia꞉no tepo ipuwanomamo ba꞉gala amia꞉no gobogoboeno heloamo, amia꞉no ukui konomamo ba꞉gala amia꞉no helo konomamo.’  
31 Ba꞉gala ba꞉moe ba꞉ eta konomo tutumula. ‘Ama꞉ ha꞉kiya ama꞉ demalagidolona, wadiyala ama꞉ ba꞉ba ka꞉na ama꞉ tamelo demedena ba꞉be lumagi malemalelo nemalagidolona.’ Eta tutumu tabote ba꞉moi tutumu netewa a꞉kagogola꞉mene.” 
✡   32 Godokono Tutumu iya꞉tulamedawate Ya꞉sutamo na꞉goiya꞉, “Iya꞉tulamedawa, hibila, ama꞉ hidamo gaa꞉ta. Aeno Kodawa Godoko ba꞉ kapiyanomola, eta puliyala, kemedenaha꞉.  
33 Lumagiti ebeno tepo ipuwanomamo ba꞉gala ebeno gobogoboeno heloamo, ebeno ukui konomamo ba꞉gala ebeno helo konomamo ebete Godoko malemalelo nemalagidolonamene. Ba꞉gala ebe ha꞉kiya ebe demalagidolona, ebete ba꞉ ba꞉ba ka꞉na ebe tamelo demedehona ba꞉bi tawakalubi malemalelo nemalagidolenamene. Ba꞉ hibila, ba꞉moi netewa tutumate kokonomoma꞉ eda꞉hana, huiyatiya Godotamo ikameho komate kokoma꞉ keda꞉hanaha꞉, iyo, tawakaluba꞉te koelo wamote sipi-goegoe ba꞉gala komo malemale ilina Godotamo dikamehonaka, ebete ba꞉bi hiliyonomo komo koko komoha꞉ma꞉ goena.” 
✡   34 Ebete tabo hidamo da꞉goiya꞉, Ya꞉suti uliti ebetamo na꞉goiya꞉, “Godote Ko Gawadalagima꞉ deda꞉na, ba꞉be habamo ama꞉ a꞉pa꞉gama꞉ ba꞉ tatalila.” 
Ba꞉ hibila, ba꞉ba tetene tupuimiti tawakaluba꞉te Ya꞉suku eta komoma꞉ alateda꞉ma꞉ na꞉toletolehutiya꞉. 
Godokono Oemedawa Kelisoko Potela꞉ka꞉ 
Ma꞉t 22:41-46; Luk 20:41-44 
 35 Ba꞉bene Ya꞉suti Godoko Adikumino Hiya꞉ Genamalo tawakalubi ba iya꞉tulamita na꞉goiya꞉, “Godokono Tutumu iya꞉tulamepa꞉te na꞉ga꞉lana Godokono Oemedawa Kelisoko ba꞉ Da꞉ibidikono hogola, ebeno eyoni gugudi ipuwane komahigama꞉ne. Huiyatiya ba꞉moe komoeno ipuwa keba ka꞉nala꞉ka꞉?  36 Numa꞉la꞉, Da꞉ibiditi Godokono Gobogoboeno heloamo tabo ba꞉ma ka꞉na olamagiya꞉, 
‘Kodawa Godote naeno Kodawa Kelisotamo na꞉goe, 
‘Ama꞉ naeno tu hapuamo na꞉pemeda꞉, 
ba꞉bene ama꞉go alaholohopi 
ama꞉le naeno heloamo ibi komikimoelema꞉na꞉ta.’ ’ ” 
✡  37 Ba꞉bene Ya꞉suti tabo moga꞉melo gala na꞉kagoiya꞉, “La꞉ ba꞉moe tabo ba emalagidolo na na꞉kiyanama꞉la꞉, Da꞉ibiditi ebeno hogo Kelisoko ebeno Kodawama꞉ ka꞉milo ebete Godokono tu hapuamo emedema꞉ goiya꞉, ba꞉bema꞉ ba꞉be komote keba ka꞉na na꞉kuluhukumini?” 
Ba꞉ hibila, ba꞉ba tetelo hiliyonomo tawakaluba꞉te Ya꞉sukunu tabo kalakalago ulihutiya꞉. 
Ya꞉suti Godokono Tutumu Iya꞉tulamepino Awagaha Komoma꞉ Da꞉goiya꞉ 
Ma꞉t 23:1-7,28; Luk 11:43; 20:45-47 
 38 Ba꞉bene Ya꞉suti tawakalubi ba iya꞉tulamita, ebete na꞉goiya꞉, “La꞉le Godokono Tutumu iya꞉tulamepi hidamo nulama꞉la꞉. Iba꞉te ubila ga꞉ga꞉ga꞉ kaliko pupuliti kolowami habalo ba wapata꞉lame, tawakaluba꞉te ibi ba꞉bo kawagaminalema꞉.  39 Iba꞉te ubila a Yunapino baidi ibubulamehole genama gulu koko dubuino habalo kogagahidima꞉, ba꞉gala ibi ubila poko ododi tetelo koko habalo ahiditi kopola꞉nama꞉.  40 Ba꞉gala iba꞉te hamolehamoleno ilina ha꞉da amihoho komodo ba uwate ba꞉bo wibuilamelelamenaka, ba꞉bene iba꞉te ba꞉be komo kubaha꞉ma꞉ ga꞉lalo tolamete Godotamo baidi ba nibubulamehole ga꞉ga꞉ga꞉ toetoe tabo ba꞉bo nega꞉lanaka, mabu ibi ubila tawakaluba꞉te ibino komo umilo ibi hidohidopima꞉ koga꞉lama꞉. Ba꞉be mabuma꞉, hibila, iba꞉te kuba huiya konomo kolawema꞉na꞉!” 
Hamole Kamenate Godotamo Mani Dikamiya꞉ 
Luk 21:1-4 
 41 Ba꞉bene Godoko Adikumino Hiya꞉ Genamalo tawakaluba꞉te mani ba miya꞉tita, Ya꞉suti ba꞉be haba tamelo emedete tawakalubino mani miya꞉te komo bulamitiya꞉. Komo ilina dogodogopa꞉te mani kokonomo bimiya꞉titiya꞉,  
42 ba꞉bene eta ilinaha꞉ hamole kamenate pete mani hegehege netewa, kapiya toea huiyala, ebete ba꞉bo pimiya꞉tiya꞉.  
43 Ya꞉suti ebe ta꞉matapi ebetamo ka꞉lamiti na꞉goiya꞉, “Na la꞉tamo hibi tabo begoemo, tawakaluba꞉te mani da꞉pemiya꞉ta꞉, ba꞉moe ilinaha꞉ hamole kamenate ibi hiliyonomo a꞉gogole, 
✡  44 mabu ilina dogodogopa꞉te ibino komo ilina da꞉luhililamenaka ba꞉bi ilina bepemiya꞉ta꞉, huiyatiya ba꞉moe hamole kamena ilinahenola. Ebete ebeno kuititi mani miya꞉tenomo a꞉pemiya꞉te, ba꞉ ebeno baa꞉ uwatehoeno manila.”