สเทเฟน_พูด_ต่อหน้า_สภา
๑ หัวหน้า_นักบวช_สูงสุด^ ถาม_สเทเฟน_ว่า “จริง_หรือ_เปล่า” ๒ เขา_ก็_ตอบ_ว่า “ท่าน_ผู้_อาวุโส_ทั้งหลาย และ_พวก_พี่_น้อง ฟัง_ผม_ก่อน พระเจ้า_ผู้_ยิ่ง_ใหญ่_ได้_ปรากฏ_ตัว_ต่อ_อับราฮัม_บรรพบุรุษ_ของ_เรา_ตอน_ที่_ท่าน_ยัง_อยู่_ที่_เมโสโปเตเมีย ก่อน_ที่_จะ_ย้าย_ไป_อยู่_ที่_ฮาราน ๓ พระองค์_ได้_พูด_กับ_อับราฮัม_ว่า ‘ออก_จาก_ประเทศ_และ_พา_ญาติ_พี่_น้อง_ของ_เจ้า_ไป_ยัง_ดิน_แดน_ที่_เรา_จะ_แสดง_ให้_เจ้า_ได้_เห็น’* ๔ ดัง_นั้น_อับราฮัม_จึง_ออก_จาก_ดิน_แดน_ของ_ชาว_เคลเดีย_และ_มา_ตั้ง_ถิ่นฐาน_อยู่_ใน_เมือง_ฮาราน หลัง_จาก_ที่_พ่อ_ของ_อับราฮัม_ตาย พระเจ้า_ก็_ให้_เขา_ออก_จาก_ที่_นั่น มา_ยัง_ดิน_แดน_ที่_พวก_ท่าน_อาศัย_อยู่_เดี๋ยว_นี้ ๕ ใน_ตอน_นั้น พระเจ้า_ไม่_ได้_ให้_อับราฮัม_ครอบ_ครอง_ที่ดิน_ตรง_นี้_แม้แต่_ฝ่าเท้า_เดียว แต่_พระองค์_สัญญา_ที่_จะ_ให้_แผ่นดิน_ทั้ง_หมด_นี้_กับ_เขา_และ_ลูก_หลาน_ของ_เขา ทั้งๆ_ที่_ตอน_นั้น_อับราฮัม_ยัง_ไม่_มี_ลูก_เลย ๖ พระเจ้า_พูด_กับ_เขา_ว่า ‘ลูก_หลาน_ของ_เจ้า จะ_เป็น_คน_แปลก_หน้า_ใน_ดิน_แดน_ต่างด้าว ผู้คน_ที่_นั่น_จะ_บังคับ_พวก_เขา_ให้_เป็น_ทาส และ_จะ_ทำ_ต่อ_ลูก_หลาน_ของ_เจ้า_อย่าง_เลว_ร้าย_เป็น_เวลา_สี่_ร้อย_ปี ๗ แต่_เรา_จะ_ลงโทษ_ชนชาติ_นั้น ที่_ทำ_ให้_ลูก_หลาน_ของ_เจ้า_ต้อง_ตก_เป็น_ทาส’ พระเจ้า_ยัง_บอก_อีก_ว่า ‘หลัง_จาก_นั้น พวก_เขา_จะ_ออก_จาก_ดิน_แดน_แห่ง_นั้น และ_มา_กราบ_ไหว้_บูชา_เรา_ใน_สถานที่_แห่ง_นี้’ ๘ พระเจ้า_ได้_ทำ_สัญญา_เรื่อง_การ_ขลิบ^ กับ_อับราฮัม แล้ว_อับราฮัม_มี_ลูก_ชื่อ_อิสอัค พอ_อิสอัค_เกิด_ได้_แปด_วัน อับราฮัม_ก็_ขลิบ_ให้_กับ_เขา ต่อมา_อิสอัค มี_ลูก_คือ_ยาโคบ และ_ยาโคบ_ก็_มี_ลูก_สิบ_สอง_คน ที่_เป็น_ต้น_ตระกูล_ต่างๆ_ของ_เรา_นั่น_เอง ๙ ต้น_ตระกูล_พวก_นี้ ต่าง_ก็_อิจฉา_โยเซฟ_น้อง_ชาย_ของ_ตน จึง_ขาย_โยเซฟ_ให้_ไป_เป็น_ทาส_ใน_อียิปต์ แต่_พระเจ้า_อยู่_กับ_โยเซฟ ๑๐ พระองค์_ช่วย_ให้_โยเซฟ_พ้น_จาก_ความ_ทุกข์_ยาก_ทุก_อย่าง พระเจ้า_ทำ_ให้_โยเซฟ_เฉลียว_ฉลาด และ_ทำ_ให้_ฟาโรห์_กษัตริย์_ของ_อียิปต์_ชอบ_โยเซฟ ถึง_กับ_แต่ง_ตั้ง_ให้_เขา_เป็น_ผู้ปก_ครอง_ดูแล_ทั่ว_ทั้ง_อียิปต์ รวม_ทั้ง_ทุก_อย่าง_ใน_วัง_ของ_พระองค์_ด้วย ๑๑ ต่อมา ทั่ว_อียิปต์_และ_คานาอัน_เกิด_ความ_อด_อยาก ทำ_ให้_เดือด_ร้อน_อย่าง_หนัก บรรพบุรุษ_ของ_เรา_ไม่_มี_อาหาร_กิน ๑๒ เมื่อ_ยาโคบ_ได้_ยิน_ว่า_มี_ข้าว_ใน_อียิปต์ ก็_ส่ง_บรรพบุรุษ_ของ_เรา_ไป_ที่_นั่น นี่_เป็น_เที่ยว_แรก ๑๓ ใน_เที่ยว_ที่_สอง โยเซฟ_เปิดเผย_ตัวเอง_ให้_พี่_น้อง_ของ_เขา_รู้ และ_ฟาโรห์_ก็_ได้_รู้จัก_ครอบ_ครัว_ของ_โยเซฟ_ด้วย ๑๔ โยเซฟ_ส่ง_คน_ไป_เชิญ_ยาโคบ_พ่อ_ของ_เขา และ_ญาติ_พี่_น้อง_ของ_เขา_รวม_ทั้ง_หมด_เจ็ด_สิบ_ห้า_คน_มา_ด้วย ๑๕ จาก_นั้น_ยาโคบ_ก็_ย้าย_ไป_อยู่_ที่_อียิปต์ และ_ที่_นั่น_เอง ยาโคบ_และ_บรรพบุรุษ_ของ_เรา_ตาย_ลง ๑๖ ศพ_ของ_พวก_เขา_ถูก_นำ_กลับ_ไป_ที่_เมือง_เชเคม และ_ถูก_ฝัง_ไว้_ใน_อุโมงค์_ฝัง_ศพ ที่_อับราฮัม_ใช้_เงิน_ก้อน_หนึ่ง_ซื้อ_มา_จาก_พวก_ลูกชาย_ของ_ฮาโมร์ ใน_เชเคม ๑๗ เมื่อ_ใกล้_ถึง_เวลา_ที่_สัญญา_ที่_พระเจ้า_ให้_ไว้_กับ_อับราฮัม_จะ_เป็น_จริง จำนวน_คน_ของ_เรา_ก็_ได้_เพิ่ม_ขึ้น_อย่าง_มหาศาล_ใน_อียิปต์ ๑๘ ใน_ตอน_นั้น_มี_กษัตริย์_องค์_อื่น_ที่_ไม่_เคย_รู้_เรื่อง_เกี่ยว_กับ_โยเซฟ_ขึ้น_ปก_ครอง_แผ่นดิน_อียิปต์ ๑๙ เขา_เจ้าเล่ห์_หลอกลวง_คน_ของ_เรา และ_ทารุณ_โหด_ร้าย_ต่อ_บรรพบุรุษ_ของ_เรา ด้วย_การ_บังคับ_ให้_เอา_ทารก_น้อย_ของ_พวก_เขา ไป_ทิ้ง_ข้าง_นอก_ให้_ตาย ๒๐ โมเสส_เกิด_มา_ใน_ช่วง_นั้น เขา_เป็น_เด็ก_ที่_พิเศษ_มาก เขา_ได้_รับ_การ_เลี้ยงดู_อยู่_ใน_บ้าน_พ่อ_ของ_เขา_จน_อายุ_ครบ_สาม_เดือน ๒๑ แล้ว_ก็_ถูก_นำ_ไป_ทิ้ง_ข้าง_นอก ลูกสาว_ของ_ฟาโรห์_เก็บ_เขา_ได้ และ_เอา_ไป_เลี้ยง_เป็น_ลูก ๒๒ โมเสส_จึง_ได้_รับ_การ_สั่งสอน_วิชา_ความ_รู้_ทั้ง_หมด_ของ_ชาว_อียิปต์ และ_เขา_ก็_เป็น_คน_ที่_เก่งกาจ_มาก_ทั้ง_ใน_ด้าน_คำ_พูด_และ_การ_กระทำ_ต่างๆ
๒๓ เมื่อ_โมเสส_มี_อายุ_ได้_สี่_สิบ_ปี เขา_ตัดสิน_ใจ_ไป_เยี่ยม_เยียน_พี่_น้อง_ชาว_อิสราเอล_ของ_เขา ๒๔ เมื่อ_เขา_เห็น_ชาว_อิสราเอล_คน_หนึ่ง_ถูก_ชาว_อียิปต์_คน_หนึ่ง_รังแก เขา_ก็_เข้า_ไป_ช่วย_และ_ได้_ฆ่า_ชาย_ชาว_อียิปต์_คน_นั้น_เป็น_การ_แก้_แค้น ๒๕ โมเสส_คิด_ว่า พี่_น้อง_ชาว_อิสราเอล_คง_รู้_แล้ว_ว่า_พระเจ้า_จะ_ใช้_เขา_นี่_แหละ มา_ปลด_ปล่อย_ให้_พวก_เขา_เป็น_อิสระ แต่_กลาย_เป็น_ว่า_ชาว_อิสราเอล_ไม่_รู้_เรื่อง_เลย ๒๖ พอ_วันรุ่งขึ้น โมเสส_ผ่าน_มา_เห็น_ชาว_อิสราเอล_สอง_คน_กำลัง_ทะเลาะ_กัน เขา_พยายาม_เข้า_ไป_ไกล่_เกลี่ย_ให้_คืน_ดี_กัน โดย_พูด_ว่า ‘นี่ คุณ_เป็น_พี่_น้อง_กัน ทำ_ไม_ถึง_ทำร้าย_กัน_ล่ะ’ ๒๗ แต่_ชาย_คน_ที่_ทำร้าย_เพื่อน_บ้าน_ของ_ตน ได้_ผลัก_โมเสส_ออก_ไป แล้ว_พูด_ว่า ‘ใคร_ตั้ง_ให้_แก_เป็น_ผู้ปก_ครอง_และ_ตัดสิน_เรา ๒๘ แก_จะ_ฆ่า_เรา_เหมือน_ที่_ฆ่า_คน_อียิปต์_เมื่อวาน_นี้_หรือ’§ ๒๙ เมื่อ_โมเสส_ได้_ยิน_อย่าง_นั้น ก็_หนี_ไป_อาศัย_อยู่_ใน_ดิน_แดน_มีเดียน_ใน_ฐานะ_คน_ต่าง_ชาติ และ_เขา_ก็_มี_ลูกชาย_สอง_คน_ที่_นั่น
๓๐ สี่_สิบ_ปี_ผ่าน_ไป ทูตสวรรค์_มา_ปรากฏ_ให้_โมเสส_เห็น ใน_เปลว_ไฟ_ที่_ลุก_พุ่มไม้_ใน_ทะเลทราย ใกล้_ภูเขา_ซีนาย ๓๑ เมื่อ_โมเสส_เห็น_ก็_แทบ_ไม่_เชื่อ_สายตา_ตัวเอง เมื่อ_เขา_เดิน_เข้า_ไป_ใกล้ๆ_เพื่อ_จะ_ได้_เห็น_ชัดๆ_ก็_ได้_ยิน_เสียง_ของ_องค์_เจ้า_ชีวิต_พูด_ว่า ๓๒ ‘เรา_คือ_พระเจ้า_ของ_บรรพบุรุษ_ของ_เจ้า พระเจ้า_ของ_อับราฮัม อิสอัค และ_ยาโคบ’** โมเสส_กลัว_จน_ตัว_สั่น_ไม่_กล้า_มอง_ที่_พุ่มไม้ ๓๓ แล้ว_องค์_เจ้า_ชีวิต พูด_กับ_โมเสส_อีก_ว่า ‘ถอด_รองเท้า เพราะ_ที่_ที่_เจ้า_ยืน_อยู่_นี้_เป็น_พื้นที่_ศักดิ์สิทธิ์ ๓๔ เรา_ได้_เห็น_ชาว_อียิปต์_ข่มเหง_ประชาชน_ของ_เรา และ_ได้_ยิน_เสียง_ร้อง_คร่ำ_ครวญ_ของ_พวก_เขา เรา_จึง_ลง_มา_เพื่อ_ปลด_ปล่อย_ให้_พวก_เขา_เป็น_อิสระ มา_สิ เรา_จะ_ส่ง_เจ้า_ไป_อียิปต์’††
๓๕ โมเสส_คน_นี้_แหละ_ที่_ถูก_ชาว_อิสราเอล_พูด_ตอก_หน้า_มา_ว่า ‘ใคร_ตั้ง_แก_ให้_เป็น_ผู้ปก_ครอง_และ_ตัดสิน_เรา’ เขา_เป็น_คน_ที่_พระเจ้า_ส่ง_มา_ให้_เป็น_ผู้ปก_ครอง_และ_ผู้ช่วย_ชีวิต_ชาว_อิสราเอล โดย_พระเจ้า_ได้_พูด_ผ่าน_ทาง_ทูตสวรรค์_ที่_ได้_มา_ปรากฏ_ให้_เขา_เห็น_ใน_พุ่มไม้_ไฟ ๓๖ โมเสส_คือ_คน_ที่_นำ_ชาว_อิสราเอล_ออก_มา เขา_ทำ_สิ่ง_อัศจรรย์_และ_ปาฏิหาริย์_ต่างๆ_ใน_ดิน_แดน_อียิปต์_ที่_ทะเล_แดง และ_ใน_ทะเลทราย_เป็น_เวลา_ถึง_สี่_สิบ_ปี ๓๗ เขา_คือ_โมเสส_คน_นั้น ที่_พูด_กับ_ประชาชน_ชาว_อิสราเอล_ว่า ‘พระเจ้า_จะ_ส่ง_ผู้_พูด_แทน_พระเจ้า_เหมือน_อย่าง_ผม_ให้_กับ_ท่าน_ทั้งหลาย ผู้_พูด_แทน_พระเจ้า_คน_นี้ จะ_มา_จาก_ท่าม_กลาง_พี่_น้อง_ของ_ท่าน’‡‡ ๓๘ เขา_คือ_โมเสส_คน_นั้น_ที่_อยู่_กับ_หมู่_ชน_ชาว_อิสราเอล_ใน_ที่_เปล่า_เปลี่ยว_แห้ง_แล้ง เขา_อยู่_กับ_บรรพบุรุษ_ของ_เรา_และ_อยู่_กับ_ทูตสวรรค์_ที่_พูด_กับ_เขา_บน_ภูเขา_ซีนาย และ_เป็น_คน_รับ_ถ้อย_คำ_แห่ง_ชีวิต_ของ_พระเจ้า_มา_ให้_เรา ๓๙ แต่_บรรพบุรุษ_ของ_เรา_ไม่_ยอม_เชื่อ_ฟัง_เขา และ_ไม่_ยอมรับ_เขา ใน_จิต_ใจ_บรรพบุรุษ_เรา_คิด_แต่_จะ_กลับ_ไป_อียิปต์ ๔๐ พวก_เขา_พูด_กับ_อาโรน_ว่า ‘ช่วย_สร้าง_พวก_เทพเจ้า_ให้_มา_นำทาง_เรา_ด้วย เพราะ_ไม่_รู้_ว่า_เกิด_อะไร_ขึ้น_กับ_โมเสส คน_ที่_นำ_เรา_ออก_มา_จาก_อียิปต์’§§ ๔๑ ใน_เวลา_นั้น_พวก_เขา_ปั้น_รูป_ลูก_วัว_ขึ้น_มา และ_เซ่น_ไหว้_รูปปั้น_นั้น พวก_เขา_เฉลิม_ฉลอง_สิ่ง_ที่_พวก_เขา_ปั้น_ขึ้น_มา_กับ_มือ ๔๒ แต่_พระเจ้า_หัน_หน้า_หนี_พวก_เขา และ_พระองค์_ปล่อย_ให้_พวก_เขา_กราบ_ไหว้_หมู่_ดาว_ใน_ท้องฟ้า ตาม_ที่_มี_เขียน_ไว้_แล้ว_ใน_หนังสือ_ของ_ผู้_พูด_แทน_พระเจ้า_ว่า
‘ประชาชน_ชาว_อิสราเอล_ทั้งหลาย
สัตว์_ที่_พวก_เจ้า_ฆ่า_แล้ว_เอา_มา_บูชายัญ_ใน_ที่_เปล่า_เปลี่ยว_แห้ง_แล้ง_เป็น_เวลา_ถึง_สี่_สิบ_ปี_นั้น
พวก_เจ้า_ไม่_ได้_บูชา_ให้_กับ_เรา_หรอก
๔๓ พวก_เจ้า_แบก_เต็นท์_ของ_พระ_โมเลค
และ_เอา_ดวง_ดาว_ของ_เทพเจ้า_เรฟาน_ของ_พวก_เจ้า_มา_ด้วย
ของ_พวก_นี้_เป็น_รูป_บูชา_ที่_พวก_เจ้า_ทำ_ขึ้น_มา_กราบ_ไหว้
ดัง_นั้น_เรา_จะ_ส่ง_พวก_เจ้า_ให้_ไป_เป็น_เชลย_ไกล_พ้น_เมือง_บาบิโลน_ไป_อีก’ (อาโมส 5:25-27)
๔๔ บรรพบุรุษ_ของ_พวก_เรา_ใน_ทะเลทราย_มี_เต็นท์_ศักดิ์สิทธิ์^ อยู่_ด้วย ซึ่ง_เป็น_เต็นท์_ที่_พระเจ้า_บอก_ให้_โมเสส_ทำ_ขึ้น_ตาม_แบบ_ที่_พระองค์_แสดง_ให้_เขา_เห็น ๔๕ เมื่อ_บรรพบุรุษ_ของ_เรา_ได้_เต็นท์_มา ก็_นำเข้า_ไป_ไว้_ใน_ดิน_แดน_ที่_บรรพบุรุษ_ของ_เรา_ได้_ยึดครอง_มา_จาก_ชนชาติ_ต่างๆ_ที่_พระเจ้า_ได้_ขับ_ไล่_ออก_ไป_ต่อหน้า_บรรพบุรุษ_ของ_เรา_โดย_การ_นำ_ของ_โยชูวา และ_เต็นท์_นี้_ก็_ได้_อยู่_ที่_นั่น_เรื่อย_มา_จน_ถึง_สมัย_ของ_กษัตริย์_ดาวิด ๔๖ พระเจ้า_ชอบ_ใจ_ดาวิด_มาก ดาวิด_ขอ_สร้าง_บ้าน_ให้_กับ_พระเจ้า_ของ_ยาโคบ ๔๗ แต่_กลับ_กลาย_เป็น_ซาโลมอน_ที่_สร้าง_บ้าน_ให้_พระองค์ ๔๘ อย่าง_ไร_ก็_ตาม องค์_ผู้สูงสุด_ไม่_ได้_อยู่_ใน_บ้าน_ที่_สร้าง_ด้วย_มือ_ของ มนุษย์_หรอก เหมือน_กับ_ที่_ผู้_พูด_แทน_พระเจ้า*** พูด_ไว้_ว่า
๔๙ ‘สวรรค์_เป็น_บัลลังก์_ของ_เรา
และ_โลก_คือ_แท่น_รองเท้า_ของ_เรา
องค์_เจ้า_ชีวิต_ถาม_ว่า แล้ว_พวก_เจ้า_จะ_สร้าง_บ้าน_แบบ_ไหน_ให้_กับ_เรา_ล่ะ
หรือ_จะ_ให้_เรา_พักผ่อน_ที่_ไหน_ล่ะ
๕๐ ไม่_ใช่_มือ_เรา_หรอก_หรือ_ที่_สร้าง_สรรพ_สิ่ง_เหล่า_นี้_ขึ้น_มา’ (อิสยาห์ 66:1-2)
๕๑ พวก_คุณ_หัวแข็ง ใจ_แข็ง_กระด้าง_และ_ดื้อ_ดึง พวก_คุณ_ได้_แต่_ต่อ_ต้าน_พระ_วิญญาณ_บริสุทธิ์ เหมือน_กับ_บรรพบุรุษ_ของ_คุณ ๕๒ มี_ผู้_พูด_แทน_พระเจ้า_คน_ไหน_บ้าง ที่_บรรพบุรุษ_ของ_คุณ_ไม่_ได้_ข่มเหง พวก_เขา_ฆ่า_แม้_กระทั่ง_คน_พวก_นั้น ที่_นาน_มา_แล้ว_ได้_ประกาศ_ถึง_การ_มา_ของ_องค์_ผู้_ศักดิ์สิทธิ์ และ_ตอน_นี้_พวก_คุณ_ก็_ได้_ทรยศ_และ_ฆ่า_พระองค์_แล้ว ๕๓ พวก_คุณ_นั่น_แหละ เป็น_พวก_ที่_ได้_รับ_กฎ_ปฏิบัติ_ที่_พวก_ทูตสวรรค์_นำ_มา แต่_พวก_คุณ_ก็_ไม่_ยอม_เชื่อ_ฟัง_กฎ_นั้น”
สเทเฟน_ถูก_ฆ่า
๕๔ เมื่อ_ผู้นำ_ชาว_ยิว_ได้_ยิน_อย่าง_นั้น ต่าง_ก็_โกรธ_เป็น_ฟืนเป็น_ไฟ พวก_เขา_แยก_เขี้ยว_ยิง_ฟัน_เข้า_ใส่_สเทเฟน ๕๕ แต่_สเทเฟน เต็ม_ไป_ด้วย_พระ_วิญญาณ_บริสุทธิ์ เขา_มอง_ขึ้น_บน_ท้องฟ้า และ_ได้_เห็น_ความ_ยิ่ง_ใหญ่_ของ_พระเจ้า และ_พระ_เยซู_ยืน_อยู่_ด้าน_ขวา_ของ_พระองค์ ๕๖ เขา_จึง_พูด_ขึ้น_ว่า “ดู_นั่น_สิ ผม_เห็น_สวรรค์_เปิด และ_บุตร_มนุษย์_ยืน_อยู่_ด้าน_ขวา_ของ_พระเจ้า” ๕๗ ขณะ_เดียว_กัน พวก_นั้น_ก็_แหก_ปาก_ร้อง_ตะโกน เอา_มือ_อุด_หู และ_ต่าง_วิ่ง_กรู_กัน_เข้า_ใส่_สเทเฟน ๕๘ พวก_เขา_ลาก_สเทเฟน_ออก_นอก_เมือง_และ_เอา_หิน_ขว้าง_เขา พวก_ที่_พูด_ปรักปรำ_ใส่ร้าย_เขา_ต่าง_ก็_ทิ้ง_เสื้อคลุม_ของ_ตน_ไว้_ที่_เท้า_ของ_ชาย_หนุ่ม_ที่_ชื่อ_เซาโล ๕๙ จาก_นั้น_พวก_เขา_ได้_เอา_ก้อน_หิน_ขว้าง_สเทเฟน ที่_กำลัง_อธิษฐาน_ว่า “พระ_เยซูเจ้า รับ_จิต_วิญญาณ_ของ_ข้าพเจ้า_ด้วย” ๖๐ แล้ว_เขา_ก็_คุก_เข่า ร้อง_เสียง_ดัง_ว่า “องค์_เจ้า_ชีวิต อย่า_ถือ_โทษ_ที่_พวก_เขา_ทำ_บาป_ครั้ง_นี้_เลย” พอ_อธิษฐาน_จบ สเทเฟน_ก็_ตาย
* ๗:๓ ออก_จาก … ได้_เห็น อ้าง_มา_จาก_หนังสือ ปฐม_กาล 12:1 ๗:๗ ลูก_หลาน … ตก_เป็น_ทาส อ้าง_มา_จาก_หนังสือ ปฐม_กาล 15:13-14 ๗:๗ หลัง_จาก_นั้น … สถานที่_แห่ง_นี้ อ้าง_มา_จาก_หนังสือ ปฐม_กาล 15:14 และ_อพยพ 3:12 § ๗:๒๘ ใคร_ตั้ง … นี้_หรือ อ้าง_มา_จาก_หนังสือ อพยพ 2:14 ** ๗:๓๒ เรา_คือ_พระเจ้า … ยาโคบ อ้าง_มา_จาก_หนังสือ อพยพ 3:6 †† ๗:๓๔ ถอด_รองเท้า … ส่ง_เจ้า_ไป_อียิปต์ อ้าง_มา_จาก_หนังสือ อพยพ 3:5-10 ‡‡ ๗:๓๗ พระเจ้า … ของ_ท่าน อ้าง_มา_จาก_หนังสือ เฉลย_ธรรม_บัญญัติ 18:15 §§ ๗:๔๐ ช่วย_สร้าง … จาก_อียิปต์ อ้าง_มา_จาก_หนังสือ อพยพ 32:1 *** ๗:๔๘ ผู้_พูด_แทน_พระเจ้า อิสยาห์_เป็น_ผู้_พูด_แทน_พระเจ้า อยู่_ใน_ราว_ปี 740-700 ก่อน_พระ_เยซู_มา_เกิด