Nan Ammay Ay Chamag Ay Insurat
Juan
Nan Omona Ay Ammuwun
Nan nangisurat as nan nauy Ammay ay Chamag at hi Juan ay anak cha Zebedeo kan Salome ay i-Galilea. Usa hiya as nan hinpuru ya chuwa ay disipulus Jesus ya nan enmon-ona ay inmunud kan Jesus (1:37-40). Wacha us hiya as nan natuyan Jesus as nan koros (19:26-27). Ngem uray mu hiyasa, chaan lenayad Juan ay nangifiaka as nan mismu ay ngachana. Isunga ngenadnana nan achorna as “nan chiyuy disipulu ay laylaychun Jesus” (13:23, 19:26, 21:7, 20) winnu “nan chiyuy usa pay ay disipulon Jesus” (1:37-40; 20:2).
Insurat Juan nan nauy ay liblu, tay laychuna ay afurotun nan mamasa ay hi Jesus nan Cristo ay Anak Apo Dios, ya kiapú as nan omafurotana kan hiya, mawad-an hiya as fiyag ay maid patingkiana (20:31).
Enlapuna ay nangisurat as nan nauy liblu babaen as nan nangepaneknekana ay hi Jesus nan Kalen Apo Dios ay nunfialin as taku. Kiapú ta assesa, nan munfiasa at makaammu as nan maepangkep as nan kenadios ya numnum Apo Dios ay Ama takú. As nan turuyna, enpailan Juan nan nauycha pitu ay nakaskaschaaw ay sinyar ay enammaan Jesu Cristo ta epaneknek Jesus nan kenadiosna: nan nangepafialinana as nan chanum as fiayas (2:1-11), nan nangepaammayana as nan potot nan ap-apu (4:46-54), nan nangepaammayana as nan usa ay laraki ad Betsata (5:1-18), nan namakanana as nan leman lifu ay tataku (6:6-13), nan nanaranana as nan oson nan chanum (6:16-21), nan nangepaammayana as nan nafurag (9:1-7), ya nan nangtakuwana kan Lazaro manipud as nan utúy (11:1-45).
Insurat us Juan nan maepangkep as nan kenarkalen Jesus ay maepangkep as nan kenadiosna ya nan chunon Jesus ay entalek Apo Dios ay Amana. Nan usa ay kenaukialiyan Jesus as nan mun-is-isuruwana at nan mangos-osarana as maepadpachongan, ay kaman as nan nauycha: Hiya nan tit-iwa ay makan (6:35), silaw (8:12; 9:5), sungkopan (10:7), charan (14:6), ya puon chi ubas (15:1).
Nan Nakudkudwaan Nan Nauy Liblu
Nan Kali Ay Nunfialin As Taku 1:1-18
Hi Juan Ay Fumufunyag Ya Nan Omona Ay Disipulus Jesus 1:19-51
Nan Nun-is-isuruwan Jesus As Nan Tataku 2:1-12:50
Nan Nun-is-isuruwan Jesus As Nan Disipulusna As Nan Anongos Ay Urkiwna 13:1-17:26
Nan Natuyan Jesus 18:1-19:42
Nan Natakuwan Jesus Manipud As Nan Utúy Ya Nan Nunpail-ana 20:1-21:25
1
Nan Kali Ay Nunfialin As Taku
As nan laplapuna, sakbay mafiayang nan luta, nawawacha at nan Kali.* Nan kali at hiya nan mangammuwan as nan wacha as numnum. Isunga nan laychun ay kanan nan Kali ay hi Cristo at hiya nan mangammuwan nan tataku as nan numnum Apo Dios. Nan nauy Kali ay hi Cristo at kadwan Apo Dios, ya hiya at Apo Dios ay mismu. Hi tona ay Kali at kadwan Apo Dios nunlapu ad maliyam. Nan am-in ay wacha at finayang Apo Dios babaen kan hiya, ya mu achi babaen kan hiya at maid usa as nafiayang. Gen. 1:1; 1 Co. 8:6; Col. 1:16-20 Hiya nan kurpuwan chi fiyag, ya nan nauy ay fiyag at hiyana nan silaw ay manilaw as nan numnum nan tataku. Nan silaw at silawana nan ngongot, ya achi poros amisun nan ngongot nan silaw.
Wacha nan usa ay taku ay finaor Apo Dios ay nan ngachana at Juan. Luc. 1:5-25 Enmali ay uy mangepaneknek as nan maepangkep as nan nauy silaw ta am-in ay tataku at omafurotcha koma babaen kan hiya. Hi Juan ay mismu at fiakun hiya nan chiyuy silaw. Enmali yangkiay ay uy mangepaneknek as nan maepangkep as nan chiyuy silaw.
Nan tit-iwa ay silaw ay manilaw as nan numnum nan am-in ay tataku at cha omali asna's luta. 10 Asna's luta nan nawawad-anana, ya am-in ay wacha hena at finayang Apo Dios babaen kan hiya. Uray mu hiyasa, nan tataku at kuncha challu chaan enmatonan hiya. 11 Enmali henan mismu ay ilina, ngem chaan enawat nan kakailiyana hiya. 12 Ngem am-in ay nang-awat ya enmafurot kan hiya at chicha nan nangichatana as kalibfengan ay munfialin as an-ak Apo Dios. 13 Nan kiapón nan nunfialinancha as an-ak Apo Dios at fiakun nan naiyankancha as nan chanakchakorcha winnu fiakun kiapú as nan pangkep nan hen-asawa ay mawad-an as anak, ngem kun at babaen as nan pannakafialin Apo Dios.
14 Nan Kali at nunfialin as taku ya nakiili kan chakami. Naila nan grasyana as nan am-in ay en-enatna, ya am-in nan infiagfiakiana at tit-iwa. Inilami nan kaichayawana ay inchat Amana kan hiya ay us-usa ay Anakna.
15 Hi Juan at penaneknekana nan maepangkep as nan hana Kali. Infukiawna, “Hi tona nan infiakiak kan chakayu un, ‘Nan cha umunud kan ha-un at am-amud mu ha-un, tay nawawacha hiya sakbay maiyanakak.’ ” 16 Kiapú as nan ongoongor ay sug-angna, kanayon ay somabsafi nan bendisyona kan chitaku am-in. 17 Tay nan Lintig at enpakaammon Apo Dios babaen kan Moises, ngem nan grasyana ya nan kenatit-iwa maepangkep kan hiya at enpakaammuna babaen kan Jesu Cristo. 18 Maid poros nakaila kan Apo Dios mu achi yangkiay nan us-usa ay Anakna ay Dios mismu ay kadwan Amana. Hiya nan nangepakaammu as nan maepangkep kan Amana as nan tataku.
Nan Nun-ekaskasabaan Juan Ay Fumufunyag
(Mat. 3:1-12; Mar. 1:1-8; Luc. 3:1-18)
19 Hiyana nan penaneknekan Juan as nan papachi ya as nan chiyuycha Levita ay finaor nan anap-apon chi Judio ad Jerusalem ay uy manarudsud kan Juan mu anan ngachana. 20 Chaan ensaot Juan, ngem kuna at inpudnu kan chicha un, “Fiakun ha-un nan Cristo.”§ Jn. 1:41. “Cristo” as nan kalen chi Griego winnu “Mesias” as nan kalen chi Hebreo. Nan laychuna ay kanan at nan chinutokan Apo Dios ay muntoray.
21 Senarudsudcha, “Ngachanmu ngay ngarud? Ay he-a hi Elias?”* Mat. 11:14
“Fiakun,” ensongfiat Juan.
“Ay he-a nan Pomapadtu ay sasad-unmi?” Deut. 18:18-20 senarudsudcha kasin.
“Fiakun,” ensongfiatna.
22 Kenalicha kan Juan, “Ayu man paat ifiakiam mu anan ngachanmu. Masapor wachay esongfiatmi as nan chiyuycha nangifiaor kan chakami. Anan ngachanmu tit-iwa?”
23 Tinumfor hi Juan babaen as nan nangifiag-ana as nan enpadton Isaias, “Ha-un nan kalen nan cha mangifugfukiaw henan disyerto un, ‘Munlutkunyu nan ayun nan Apo.’ ” Isa. 40:3; Mar. 1:2-3; Luc. 3:4-6
24 Angkiay ya nan chiyuycha finaor nan chiyuycha Fariseo at senarudsudcha kan Juan, 25 “Adchi ngay t'uyka munfunyag mu fiakun he-a nan Cristo winnu hi Elias winnu nan chiyuy pomapadtu?”
26 Tinumfor hi Juan, “Funyakiak chakayu as chanum, ngem wacha kan chakayu nan achiyu am-ammu. 27 Hiya nan cha umunud kan ha-un, ya achiyak poros maekari ay mangfokat as kiarot nan sapatosna.” 28 Enommat chaná am-in ad Betania as apét fomokfoknakian nan urkiw as nan usa ay chumang nan wawwang ay Jordan ay cha munfunfunyakian Juan.
Nan Korderon Apo Dios
29 As nan kafikiatana, inilan Juan hi Jesus ay cha omali kan hiya, ya kanana, “Nauy nan Korderon Apo Dios ay mangaan as fiasfiasor nan katakutaku! 30 Hi tona nan infiakiak ay cha umunud kan ha-un ay am-amud mu ha-un, tay nawawacha hiya sakbay maiyanakak. 31 Uray ha-un at achek us am-ammu hiya ad kasin, ngem enmaliyak ay mangfunyag as nan tataku as chanum ta hiyasa nan maepakaammuwana kan chakayu ay kianak Israel.” 32 Nauy nan pammaneknek Juan, “Inilak nan Espiritu Santo ay kenomsop ay kaman karopati ay nurpu ad chaya ya nayaschi kan hiya. 33 Ha-un mismu at achek am-ammu hiya. Ngem hi Apo Dios ay nangifiaor kan ha-un ay mangfunyag as nan tataku as chanum at kenalina kan ha-un, ‘Nan ilaumtu ay komsopan ya mayayaschiyan nan Espiritu Santo at hiya nan mangfunyagtu as nan tataku as Espiritu Santo.’ 34 Inilak sa tit-iwa, at paneknekak kan chakayu ay hiya nan Anak Apo Dios.”
Nan Omona Ay Disipulus Jesus
35 As nan kafikiatana, nangatakchug hid-i kasin cha Juan ya nan chuwa ay disipulusna. 36 Kun pay inilan Juan hi Jesus ay cha mar-os, kenalina, “Chiyuy nan Korderon Apo Dios!” 37 Chinngor nan chiyuycha chuwa ay disipulus Juan nan kenalina, at inmunudcha kan Jesus. 38 Nunsakong hi Jesus, ya inilana chicha ay cha umunud kan hiya. Angkiay senarudsudna kan chicha, “Ay wachay chayu anapun?
“Rabbi, ay chaud man paat nan mamagyanam?” Ensongfiatcha. (Nan laychun ay kanan nan Rabbi at “Misturu”).
39 Kenalen us Jesus, “Akayu ta ilaunyu.” Isunga nakiuycha kan hiya, at inilacha nan mamagyanana, nakepagyancha kan hiya as nan hana ay urkiw, tay alas kuwatro as nan makiayud.
40 Hi Andres ay sunúd Simon Pedro at hiya nan usa as nan chiyuycha chuwa ay nanngor as nan infiakian Juan ya nakiuy kan Jesus.§ Mat. 4: 18-22 41 Uy enanap Andres omona hi Simon ay sunúdna. Kuna pay inila, kenalina kan hiya, “Nad-ananmi nan Mesias.” (Nan laychun ay kanan nan Mesias at Cristo.) 42 Angkiay ya intun-udna hi Simon kan Jesus.
Entoongan Jesus hi Simon, ya kanana, “He-a hi Simon ay potot Juan. Mangadnankantu as Cefas.” (Nan laychuna ay kanan at Pedro.)* Nan Cefas ya Pedro ay ngachan at munpachong ay fiatu nan laychuna ay kanan.
Nan Nangayakian Jesus Kan Cha Felipe Kan Natanael
43 As nan kafikiatana, ninumnum Jesus ay umuy ad Galilea. Ininchanana hi Felipe, ya kanana kan hiya, “Aka, unuchunak.44 Hi Felipe at i-Betsaida ay kailiyan cha Andres kan Pedro.
45 Naanapan Felipe hi Natanael, ya infiakiana kan hiya, “Ininchananmi nan chiyuy taku ay insurat Moises as nan liblon chi Lintig ya nan insurat us nan chiyuycha pomapadtu. Hiya hi Jesus ay i-Nazaret ay potot Jose.”
46 Angkiay ya kenalen Natanael kan hiya, “Ay wacha ngun paat chi ammay ay murpu ad Nazaret?”
“Aka at kayya ta ilaum!” kenalen Felipe.
47 Kun pay inilan Jesus hi Natanael ay cha omali kan hiya, infiakiana nan maepangkep kan hiya, “Nauy nan tit-iwa ay kianak Israel ay maid poros kenasikap kan hiya.
48 As nan hiyachi, kenalen Natanael kan Jesus, “Anan nangammuwam kan ha-un?”
Tinumfor hi Jesus, “Inilak he-a as nan puon nan kaiw ay igos sakbay ayakian chaká kan Felipe.
49 Tinumfor hi Natanael, “Misturu, he-a payat nan Anak Apo Dios! He-a nan Aren nan Israel!”
50 Tinumfor hi Jesus, “Enmafurotka o-ngun kiapú ta kenalek un inilak he-a as nan puon nan kaiw ay igos. Ilaumtu nan ongoongor ay nakaskaschaaw ay ommat mu nan nauycha.51 Angkiay ya kenalen Jesus kan chicha, “Ifiakiak kan chakayu nan tit-iwa ay ilaunyuntu ad chaya ay kaman nanatkafian ya nan angheles Apo Dios ay cha um-umuy ya cha komkomsop as nan Naepadtu ay Anak chi Taku. Gen. 28:12

*1:1 Nan kali at hiya nan mangammuwan as nan wacha as numnum. Isunga nan laychun ay kanan nan Kali ay hi Cristo at hiya nan mangammuwan nan tataku as nan numnum Apo Dios.

1:3 Gen. 1:1; 1 Co. 8:6; Col. 1:16-20

1:6 Luc. 1:5-25

§1:20 Jn. 1:41. “Cristo” as nan kalen chi Griego winnu “Mesias” as nan kalen chi Hebreo. Nan laychuna ay kanan at nan chinutokan Apo Dios ay muntoray.

*1:21 Mat. 11:14

1:21 Deut. 18:18-20

1:23 Isa. 40:3; Mar. 1:2-3; Luc. 3:4-6

§1:40 Mat. 4: 18-22

*1:42 Nan Cefas ya Pedro ay ngachan at munpachong ay fiatu nan laychuna ay kanan.

1:51 Gen. 28:12