Na Diki Gegere
Peter na Tabu
te Gerea
?Na Hava te Tughunia Igaa?
Peter, nina manevetena Jesus Christ, te gerea na gegere eni. Imurina Jesus te dato ikokou, gaia na mane huhuli itadira rana taluutuni i Jerusalem. Righia na Buka Gehegehedira Lei Manevetena15:7-11. Imurina eni, Peter te kaora na lei taluutuni tana lei holohoru talighu, me ghaha balu bona i Rome. Rana vure i Rome tara matea Peter tana ono hangavulu alu na niulu (68 A. D.) Balu tinoni tara ghanaghana Peter te gerea na gegere tana ono hangavulu vati na niulu (64 A. D.)
Peter te gerea na gegere eni vanira na lei tinoni taluutuni tara ghahara ilokani na lei bubulo tara vunaghi pungisighi rana vure ni Rome. Ilokani na lei bubulo rakeri, na lei tinoni tara mua taluutunia Jesus, tara nira sika rana taluutuni mara vahaghitailira.
Peter te gerea na gegere ge ke lagalagai na ghanaghanadira rana taluutuni ge kara tughuru ngasi tana bona tara vahaghitaili tana voladira. Na pukuna tara ghilalaa Christ te vahaghitaili tana volana, gaira kara taonia mughua ge kara vahaghitaili ghua na pukuna tara taluutunia. Peter te bosaa na vahaghitaili te kalera ke, ge ra tabotabo ge kara tughuru ngasi tana taluutuni. Ma ge ra tughuru ngasi tana bongi sosoko, God ke vahera na lei totobo uto te bahura nia nina vure tana bona Jesus Christ ke oli mai.
Ilokana na gegere eni Peter te bosa vanira ghua ge kara taonia haia na nilabu te maemane ge ke manana vanira nina vure Jesus Christ.
Na lei Ghanaghana Mava ilokana na Gegere eni
Nina bosa holopangoti Peter (1:1-2)
Na hava na pukuna rana taluutuni ge ra pitudilaa na vola kasila (1:3-12)
Rana taluutuni kara kabu tabu mughua tana voladira (1:13-2:10)
Na nilabudira rana taluutuni kau taonighi mughua, sakai vamua tau vahaghitaili tana volamiu (2:11-4:19)
Na lei tarai vanira rana huhuli mana lei garimane (5:1-14)
1
Nina bosa holopangoti Peter
Inau, Peter, nina manevetena Jesus Christ, tu gegere vanira nina tinoni vivili God tara ghahara te vaghara na tinoni haghe mai tana bubulo i Pontus, Galatia, Cappadocia, Asia mi Bithynia. Taonia nina ghanaghana idania, God na Mama te vilighau mai tua ge kau nina vure, mana Tarunga Tabu ke va tabughau. Mana pukuna keri, tau rongovi taonia Jesus Christ me vamarabughau nia na ghabuna. Mi nau tu kokoeliulivuti vania God ke vaheghau nia nina puku ni sonihalavu maia nina mabo au va.
Na hava na pukuna rana taluutuni ge ra pitudilaa na vola kasila
Ighita ka holohabaa God a Tamana dida Lord Jesus Christ. Na pukuna nina veiarovi God te sule ngangata, gaia te vaheghita na vola vaolu. Mana pukuna God te tughuruvaghini olia Jesus Christ tana mate, mi taeni ta ghahaghita so mua tana pitudilaa te ngasi. Keri ke, ka pitudila ge ka lavighi na lei totobo uto God te gonidilai vanira nina vure. Gaia te righitaonighi ikokou, kara mua sele, pa kara mua durake, ma kara ghaha kasila. Mana pukuna tau taluutunia God ke, gaia te pilupilughau nia nina maana te sule ngangata ritini na bongi sosoko. Tana bongi keri, God ke tate sokoa vanighita na vola kasila ta loghoa na pukuna God te vavolaghita. Keri ke ma kau togotogo vanira na lei totobo raini, sakai vamua kau vadangitai tana lei vahaghitaili tara kaleghau itaeni ke, tana pile bona vamua. Na lei vahaghitaili raini te kaleghau ke, te talutatea nimiu na taluutuni te utuni pe taho. Nimiu na taluutuni te vagha na gold tara kerea tana lake ge ke sonikehai na lei totobo dika itatana.* Rana vure tara kerea gold tana lake, mi tana bona na gold te sosovi ke (te vagha na beti), na lei meto ke lelebo, mara sanighi keri ge na gold utuni te kabu so. Vaghaa ghua, na lei vahaghitaili ke kaleghita ge ra hangaghita mara sanighi na lei totobo dika ilokana na volada keri ge dida na taluutuni ke laga so. Ma nimiu na taluutuni te mava va vulea na gold itatana God, na pukuna na gold te mua ghaha kasila. Ma ge ke tangomana so na laga a nimiu na taluutuni imurina na lei vahaghitaili tara soko tua ke, mi geva God ke holoutoghau, me ke talumavaghau, me ke vaheghau na rongoragha, tana bona ni bongi Jesus Christ ke livu tana maramana udolu.
Kau dolovia ma kau taluutunia Jesus, sakai vamua tau mua righia itaeni. Mana pukuna tau taluutunia, tau togotogo mau rivurivu, ma nimiu na rivurivu te vonughia na rongoragha vulera rana tinoni tara bosatatei. Tau togotogo mau rivurivu na pukuna tau lavia na tabamiu ta nimiu na taluutuni. Na taba eni na vavolaana na tarungamiu.
10 Idania, na lei prophet tara diki bosadilaa tua ge God te vautoghau nia na vola vaolu eni. Mara kenea ilokana na Gegere tabu ge ra ghilala utoa. 11 Mara liona ngangata ge kara ghilala na bona ni bongi ivei ke ghaghua na kale Na leu ni Greek te vahola tana bona eni.Ara ghanaghana ruarua ingiha, mi ivei te ghaghua ke kale pa Ara ghanaghana ruarua ingiha, mi ta hei ke kale. na lei totobo raini, na Tarunga Tabu nina Christ itadira te bosaa, tana bona te tatea vanira tua nina vahaghitaili Christ, imurina nina rongoragha te sule ngangata. 12 God te bosatate vanira, na lei bosadila raini tara gonia vania Christ, ke mua hangara heghedira, me ke hangaghau. Mi taeni tau rongovighi tua na bosadila vanira rahei tara ladavaghinia vanighau na Rongorongo Uto eni. Tara bosaa nia nina maana na Tarunga Tabu ge God te nia vetena mai kokou. Na pukuna na vola vaolu eni te uto ngangata, na lei angel ghua tara liona ngangata ge kara ghilala utoa vaa.
Rana taluutuni kara kabu tabu mughua
13 Na pukuna God te nei na lei totobo uto rakeri vanighau ke, kau gonidilaa na ghanaghanamiu ge kau lutu vania, ma kau righitaonighau heghemiu tana tangohahi. Ma kau pitudila ge God ke vaheghau na lei vauto te bahughau nia tana bona ke oli mai Jesus Christ. 14 Kau taonia God na pukuna ighau rana dalena, ma kau bei ghoi gonighi na lei gehegehe dika tau lioni, tau gonighi tana bona tau mua ghilala mua God. 15 Mi taeni, kau kabu tabu mughua tua tana volamiu, na pukuna God te tabu, gaia te vilighau. 16 Gaia heghena te bosa ilokana na Gegere Tabu, “Ighau kau kabu tabu na pukuna inau tu tabu.” Buka Vetena 19:2
17 Tana bona tau kokoeliulivuti vania God, kau holoa nia Tamamiu. Gaia te mua vilia vamua ahei tana bona ke detera rana vure taonia na hava tara gehetia. Na pukuna keri, kau talumavaa mughua God tana volamiu tana bona tau kabu iani tana maramana eni vaghaa na sinogho mai. 18 Kau talumavaa God, na pukuna kau ghilala gaia te huiolighau ge ke vavolaghau tana nilabu dika tara nia hevei horu vanighau mai rana kukuamiu. Ma God te mua huiolighau nia na gold pana silver, kara taghara. Taho. 19 Gaia te huiolighau nia na puku ni ghabuna Jesus Christ. Christ te vaghaa na dale sheep, te mua loghoa siki dika itatana, tara nia sukaghi vania God. 20 Inaghona God ge gonia na maramana, gaia te vatabua Christ ge ke vavolaghau tana palumiu. Mi tana lei bongi soko raini God te nia vetena mai Christ tana maramana, ge ke hangaghau. 21 Na pukuna na hava Christ te gonia, ighau tau taluutunia tua God. Mana pukuna God te tughuruvaghini olia Christ tana mate me vahea na rongoragha, keri ge nimiu na taluutuni itatana God, mau pitudilaa gaia ke vaheghau na lei totobo uto te bahughau nia.
Na bosana God te ghaha kasila
22 Tana bona tau taluutunia na utuni ta Jesus Christ ke, tau va marabui na tarungamiu. Na pukuna keri ge kau nia vuivuni tua na doloviadira na lei kulamiu tana taluutuni. Eliogu ge kau sopa puku ni veidolovighau heghemiu haia nia na lagamiu udolu. 23 Kau veidolovighau heghemiu na pukuna God te vaheghau na vola vaolu. Na vola vaolu eni te mua va mai tana siki totobo te taghaa, me te va mai tana bosana God. Mana bosana God ke kabu kasila me loghoa na maana ge ke nea na volamiu ge ke vaolu. 24 Te vagha na Gegere Tabu te bosaa,
“Na lei tinoni te vaghara na buburu,
Mana utoutoadira te vagha na utoutona na hahagana na buburu.
Na buburu kara totolo mai ma kara mate,
Mana lei hahaga kara tumu keha.
25 Hauva na bosana God ke kabu kasila.” Isaiah 40:6-8 (LXX)
Mana bosa raeni, na Rongorongo Uto tara tarai ghau nia tua.

*1:7 Rana vure tara kerea gold tana lake, mi tana bona na gold te sosovi ke (te vagha na beti), na lei meto ke lelebo, mara sanighi keri ge na gold utuni te kabu so. Vaghaa ghua, na lei vahaghitaili ke kaleghita ge ra hangaghita mara sanighi na lei totobo dika ilokana na volada keri ge dida na taluutuni ke laga so.

1:11 Na leu ni Greek te vahola tana bona eni.Ara ghanaghana ruarua ingiha, mi ivei te ghaghua ke kale pa Ara ghanaghana ruarua ingiha, mi ta hei ke kale.

1:16 Buka Vetena 19:2

1:25 Isaiah 40:6-8 (LXX)