Lii Hagꞌa Dꞌara Jꞌara Lua Yesus
Pedèuu nga do hure do bꞌuke ri
Maꞌu
1
Na dꞌee ke, lii hagꞌa dꞌara. Lii pedꞌèii jꞌara lua Ana Deo.* Ne lua pale ta ‘Ana Deo’ adꞌo do era pa Alkitab do rai uru he hagꞌe. Ne ngara Noo, Yesus Kristus, do pejꞌèuꞌe rai uru ri Deo. Mi nahee ne kepue lii pedꞌèii ène:
Johani, mone peherani dèu, pemoko rujꞌara tuu Yesus
(Mateo 3:1-12; Luka 3:1-18; Johani 1:19-28)
Uru ngadꞌo jꞌèga dae Yesus, pepue uru ri Deo he dèu, ne ngara noo Johani. Johani peꞌure ta la pemoko rujꞌara tuu lua dèka Yesus. Rai uru rai telora, do pake ke ri Deo, he dèu, ne ngara noo Yesaya, ta mone ubꞌa unu Noo. Do bꞌuke ke ri noo, mihe ane:
“Dꞌèno nga woie! Pejue ri Yaa ne dèu Yaa, la pemoke rujꞌara natuu Èu. Maleaki 3:1
Noo hine do ta kako la era do kehii-kejidꞌo, jꞌe lango ri noo:
‘Hari-hari dèu pemoke nga woie rujꞌara, mijꞌe ta hapo lua dèka Muri.
Pemira rujꞌara tuu ta hème Noo.’ ” Yesaya 40:3
4-6 Johani do tima ta pale ri dèu he, mone peherani dèu. Ne era pee noo, pa era do kehii-kejidꞌo. Ne bꞌara pake noo ngati rèu bꞌada unta. Dari wake noo ngati kuri bꞌada. Ne ngaꞌa-nginu noo, kebꞌara nga donahu oni. (Muri mada Johani, helaꞌu nga Elia uru he). 2 Duae-duae 1:8
Pa awe na ène, dèu ti kota Yerusalem, nga ti propensi Yudea harièle, dèka la peꞌabu nga Johani la era pee noo. Ne dèka roo dꞌèi ta la ngède Johani, nga dꞌèi ta dꞌèno ne lii ajꞌa noo. Ta lii ke Johani, mihe ane, “Kelolo mola we ne hala-ludèumuu, jꞌe hani ri muu ne muri mada muu dodꞌo mèdꞌèipa Deo, mijꞌe lonye pemèu ri Deo ne lubꞌu-hèro nga menyilu muu harièle. Jꞌe herani muu, ta he èhi rutada ta do èla ke muu pe peꞌie nga Deo.”
Nadèu do kelolo ne hala-ludèuroo, peherani ri Johani pa loko Yarden.
Pedae lema ri noo, “Bꞌole pengee yaa ri muu ta do nga kuaha. Do ta dèka leto ngati yaa he dèu do rihi mone ae kuaha ngati yaa. Jꞌèma ledꞌo yaa ta dèu pejuu Noo. Pa dꞌara Alkitab lii rai Yunani do asli, do bꞌuke mi nadꞌee, “ta peruꞌu èni jꞌe boke ne dari helapa Noo, jꞌèma ledꞌo ma yaa.” Ne pedèbꞌo dꞌee, pengee ri Johani, dèu rai patima he. Adꞌo Johani do jꞌèma ta jadꞌèi dèu pejuu ri Yesus. Peherani muu ri yaa, ri èi we, tapulara nengaa ne do ta tao ri Noo hine, rihi ri ko ngaa do tao ri yaa. Noo ke do ta wie ne Hengaa Megala Deo la dꞌara ade muu.”
Yesus peherani ri Johani
(Mateo 3:13-17; Luka 3:21-22)
Pa dꞌara awe do na ène, ta dèka ke Yesus ti rae Nasare pa propensi Galilea la peꞌabu nga Johani. Ta peherani ke Noo ri Johani pa loko Yarden. 10 Mi nahère Yesus ne mèhu èni ti dꞌara èi nee, ta ngède ke ne liru-bèla ta boka èni. Ta puru ke ne Hengaa Deo la Yesus, mi koro jꞌawa. 11 Jꞌe rènge ne lii pedai Deo ti liru-bèla, mihe ane,
“Èu ke dꞌee, Ana dꞌèi Yaa.
Èu ke ne do pemengèlu dꞌara Yaa.” Lii Pedꞌiri Peꞌera Liru nga Rai-wawa 22:2; Lii Wue-Waje 2:7; Yesaya 42:1; Mateo 3:17; 12:18; Maꞌu 9:7; Luka 3:22
Yesus hèko ri Kètu wango pa era do kehii-kejidꞌo
(Mateo 4:1-11; Luka 4:1-13)
12 Ta èla pe mi nahère, ta pereda ke pa Yesus ri Hengaa Deo, ta kako la era do kehii-kejidꞌo. 13 Pee Noo pa nii èpa nguru lodꞌo ne tui, helaꞌu nga bꞌada èdèuhe. Pa era na ène, dèka ne Kètu wango la hèko Noo mijꞌe ta pedèue noo, tapulara nara dꞌo. Dèka ne dèu pejuu Deo ti liru-bèla la pemoke Noo.
Yesus kako la Galilea la peke ne rujꞌara do dꞌèi Deo
(Mateo 4:12-17; Luka 4:14-15)
14 Ta èla Johani, mone peherani dèu, pe pemaho la èmu bꞌèdo, ta kako ke Yesus la propensi Galilea, la pedae pe peke ne Lii Hagꞌa Dꞌara ngati Deo pa nii. 15 Ta pedai ke Noo, mihe ane,
“Dꞌèno ri muu! Dꞌai ke ne awe pa Deo!
Na dꞌee, toi ke ri harièle dèu ta Deo ne do pereda!
Ri mi nahère ke, hani ko ne hala-ludèumuu!
Jꞌe pedèue ne Lii Hagꞌa Dꞌara ngati Deo.” Mateo 3:2
Yesus pedoa mone jꞌala ta pedèue Noo
(Mateo 4:18-22; Luka 5:1-11)
16 Pa dꞌara he lodꞌo, ta nèru ke Yesus oro ngidi èi lobo Galilea. Ta ngède ke ri Noo he dèu, ne ngara noo Himo, nga ari noo Anderia. Hari do dꞌue roo, pa dꞌara jꞌala nadèuu. Na nee ke, ne jꞌèga roo helodꞌo-helodꞌo. 17 Moko ke Yesus ta pedoa roo, mihe ane, “Ama ee! Mai we ma pedèue Yaa. Do tima ke muu ta kale nadèuu. Na dꞌee ta pejadꞌèi muu ri Yaa ta la kale dèu ta pedèue Yaa.” 18 Ta rèngi mi nahère, ta hani dꞌènge ke ne jꞌala roo, jꞌe la pedèue Noo.
19 Nèru hudi ngati ène, ta ngèdi ke ri Noo, ana ri Sabadeu. Mone aꞌa, ne Jꞌako. Johani, mone ari. Hari do dꞌue roo pa dꞌara pemoko ne pèku pa dꞌara kowa roo. 20 Ta pedoa ke roo dꞌue ri Yesus, mihe ane, “Ama ee! Mai we muu ma pedèue Yaa.” Ta kèdꞌèidꞌènge ke roo, hani ama roo nga harièle dèu do jꞌèga helaꞌu nga roo pa dꞌara kowa nee. Roo dꞌue la pedèue Yesus.
Yesus hudꞌèiwango ti he dèu pa kota Kapernaum
(Luka 4:31-37)
21 Ta dꞌai ke Yesus nga do èpa dèu do pedèue Noo he la kota Kapernaum. Pa lodꞌo hebꞌajꞌa do Jahudi, Ne lodꞌo hebꞌajꞌa, lodꞌo pengaha ihi, ki adꞌo lodꞌo pengaha jꞌèga unu do Jahudi he, do tima lema ta pale ta ‘Lodꞌo Sabat’. ta maho ke Yesus la èmu hebꞌajꞌa nee, jꞌe wie ne lii ajꞌa pa ène. 22 Madalae tèra harièle ne dèu do dꞌèno lii ajꞌa Noo, ri do toi woie rowi Noo ne ihi lii ajꞌa Noo. Ne lii ajꞌa Noo do wala ngati lii ajꞌa guru agama Jahudi he. Mateo 7:28-29
23 Pa awe do na ène, era he dèu do maho ri wango. Ta maho le ke noo, la dꞌara èmu hebꞌajꞌa nee, jꞌe pekaa ne wango do pa dꞌara noo, mihe ane, 24 “Wo! Yesus, do Nasare! Ta ma ngaa ke jꞌii ri Èu? Ta ma peꞌapa jꞌii ri Èu? Tade Èu ri jꞌii. Ta Èu ke ne do dèka pedèuu nga lii jaji Deo. Èu dꞌee, Dèu do dꞌo iꞌa tao hala-ludèu.”
25 Ta jꞌege ke noo ri Yesus, mihe ane, “Petèmo ne ubꞌa èu! Mèhu èni ti dꞌara dèu do na dꞌee!”
26 Ta kedꞌèji ke ne dèu na ène, ri kuaha wango do era pa dꞌara ngiꞌu noo. Ta mèhu èni ne wango nee, nga pekaa do mèdèu 27 Harièle ne dèu do pa dꞌara èmu hebꞌajꞌa ne ta hengodo ke. Jꞌe pedai roo he dèu nga he dèu, mihe ane, “Lai ngaa na dꞌee? Pereda ri Noo wango ta mèhu èni, ta pedèuu we. Lii ajꞌa do wiu? Tèra-tèra ne kuaha Dokepai dꞌee!”
28 Ta jꞌari ke dèu he, ta pedai he dèu nga he dèu, menyèla la harièle rae-kowa pa propensi Galilea.
Yesus peꞌie ina matu Petu, nga ae riko dèu do hewala
(Mateo 8:14-17; Luka 4:38-41)
29 Ta mèhu èni ke roo ngati èmu hebꞌaja nee, jꞌe hare Yesus la èmu Himo nga Anderia. Mi nahère lema Jꞌako nga Johani do penau helaꞌu nga roo. 30 Ne ina matu ri Himo do bèjꞌi ta emo. Ta dꞌai roo ne maho la dꞌara èmu nee, ta pika ke dèu pa Yesus ta, “Nèi do emo jꞌe rena weka nee.”
31 Ta maho ke Yesus la pehodꞌe rena weka nee. Ta pèro ri Noo ne wolaèba rena weka nee, jꞌe pekèdꞌe. Ta ie dꞌènge ke ne emo noo. Jꞌe kèdꞌèila pemoko ngaꞌa-nginu natuu roo.
32 Ta jèna ne lodꞌo, dèka ke ne dèu lowe he nga ègu dèu do pèdꞌa, nga do maho ri wango. Ami roo ta la peꞌie ri Yesus. 33 Harièle dèu pa dꞌara rae na ène, dèka la peteni pa hedꞌapa èmu do na ène. 34 Ae keraꞌa pèdꞌa ne dèu he, peꞌie harièle ri Yesus. Ae ne wango do hudꞌèiri Noo ti dꞌara dèu he. Lara ri Yesus ne wango he ta bꞌole pedai lii, ri do tade ke Noo ri roo.
Yesus pelebe Lii Haꞌga Dꞌara ngati Deo la kota-kota do wala
(Luka 4:42-44)
35 Pa dꞌara perèmo mèu rai, ta kèdꞌèike Yesus ti èmu do na ène. Kako Noo la era do kehii la hebꞌajꞌa, la pedai lii nga Deo. 36 Dꞌai ne kebꞌèdi Himo nga ihianga noo, peꞌee dꞌoke Yesus. Ta la kale ke ri roo Yesus. 37 Ta dꞌai roo ne pehapo nga Yesus, ta lii ke roo, “Wo Ama. Ae ne dèu do la kale Ama.”
38 Ta lii ke Noo, mihe ane, “Ie lema. Tapulara rihi ie dii ta pekèdꞌèila rae-rae do wala do peꞌumu pa dꞌee. Ne dꞌèi Yaa, la pedae leko pa roo ne Lii Hagꞌa Dꞌara ngati Deo. Ri ne dèka Yaa tuu lai na dꞌee ke.”
39 Ta kako ke Yesus pehero hari hewue propensi Galilea, jꞌe pedae ne Lii Hagꞌa Dꞌara ngati Deo pa dꞌara harièle èmu hebꞌajꞌa roo. Hudꞌèilema ri Noo ne wango ngati dèu he. Mateo 4:23; 9:35
Yesus peꞌie he dèu do pèdꞌa kusta
(Mateo 8:1-4; Luka 5:12-16)
40 Pa awe na ène, ta dèka ke he dèu do pèdꞌa kusta nga Yesus. Ta dꞌai noo la hedꞌapa Yesus ta lèku rutuu ke noo, jꞌe ami, mihe ane, “Muri yae! Ruba kowe ne dꞌara Èu, ta peꞌie ne pèdꞌa yaa! Mijꞌi dodꞌo bꞌege dꞌara loro ne dèu he nga yaa. Kido dꞌèi tèra, Muri nga yaa.”
41 Ta meloro ke ne ade Yesus nga noo. Ta jꞌole ri Yesus ne wolaèba Noo jꞌe bꞌuje ne dèu na ène, jꞌe lii Noo, “Ne dꞌèi Yaa, ie we èu.” 42 Pa dꞌara awe do na ène, ele dꞌènge ne pèdꞌa noo. Bꞌale ne ngiꞌu noo mi patima. 43 Ta lii ke Yesus pa noo, ta bꞌale la èmu nga jaji made-made pa noo, mihe ane, 44 “Henge pe woie! Ie ke èu. Bꞌole la pedꞌèii pa nadèu we! Petobe we ri èu ne lua petèka Musa rai uru he. Kako uru la pengèdi èni pa kètu agama, mijꞌe ta pereha ri noo ne ngiꞌu èu, ta do ie tèra ke, we adꞌo. Jꞌe èba èu ne bꞌara jꞌola ta he èhi rutada terima kasi, mijꞌe toi ri dèu do lowe he ta do ie tèra ke èu.” Kètu Agama nga Lua Petèka Agama 14:1-32
45 Tapulara, ta dꞌai noo ne mèhu èni, ta kako ke noo la pedꞌèii pa mii-pa mii. Pelai ti mi nahère, ae tèra ne dèu do la kale ta peꞌabu nga Yesus, tade dodꞌo wae ke Yesus ta pengèdi èni pa roo pa dꞌara rae. Ta la pee ke Noo pa era-era do kehii. Maji lema ta mi nahère, pee ma ne dèu he ta pejila nga Yesus ti harièle kebꞌihu rai.

*1:1 Ne lua pale ta ‘Ana Deo’ adꞌo do era pa Alkitab do rai uru he hagꞌe.

1:2 Maleaki 3:1

1:3 Yesaya 40:3

1:4-6 2 Duae-duae 1:8

1:7 Pa dꞌara Alkitab lii rai Yunani do asli, do bꞌuke mi nadꞌee, “ta peruꞌu èni jꞌe boke ne dari helapa Noo, jꞌèma ledꞌo ma yaa.” Ne pedèbꞌo dꞌee, pengee ri Johani, dèu rai patima he. Adꞌo Johani do jꞌèma ta jadꞌèi dèu pejuu ri Yesus.

1:11 Lii Pedꞌiri Peꞌera Liru nga Rai-wawa 22:2; Lii Wue-Waje 2:7; Yesaya 42:1; Mateo 3:17; 12:18; Maꞌu 9:7; Luka 3:22

1:15 Mateo 3:2

1:21 Ne lodꞌo hebꞌajꞌa, lodꞌo pengaha ihi, ki adꞌo lodꞌo pengaha jꞌèga unu do Jahudi he, do tima lema ta pale ta ‘Lodꞌo Sabat’.

1:22 Mateo 7:28-29

1:39 Mateo 4:23; 9:35

1:44 Kètu Agama nga Lua Petèka Agama 14:1-32