MATTHEW
Di Longo Humalia Matthew
Di haga modongoohia:
Di Longo Humalia Matthew e helekai i Jesus Christ, Tangada Hagamouli guu lawa di hagababa gi ana daangada mai i lodo di Beebaa Namua. Di hai a God ne haga gila aga dana hagababa ang gi ana daangada, hagalee anga hua gi digau o Jew i di madagoaa Jesus nogo i nadau baahi, gei anga labelaa gi digau henuailala huogodoo.
Di kai o Di Longo Humalia Matthew gu haga noho hagahumalia e daamada i di kai o di haanau o Jesus, nomuli e haga modongoohia dono babdais, dono kae di hagamada i baahi o Setan, ana hegau i Galilee, e hagadele di Longo Humalia, e hai ana agoago gi nia daangada huogodoo, gei e haga hili ana magi.
Muli nia mee aanei, Matthew e helehelekai di hai o Jesus dela ne hagatanga i Galilee e hana gi Jerusalem mo nia mee ala ne kila i di tabu haga muliagina o dono mouli i henuailala, di hagaodi gi muli dono hagaduadua, gaa made, ga mouli aga.
Di Longo Humalia Matthew e haga modongoohia aga hagahumalia bolo Jesus Tangada Agoago Aamua, dela iai ono mogobuna e haga donudonu nia haganoho a God, gei e agoago di hai o Teenua King o God di Langi. I lodo di beebaa deenei, nia agoago a Maa gu waewae, guu hai nia gunga e lima aanei laa: (1) nia agoago i hongo di gonduu, e haga modongoohia aga di mouli digau donu o Teenua King o God di Langi, mo nadau waawa, nia haga maluagina, mo di hai o nadau mouli (dela i di mada e 5 gaa hana gi di mada e 7); (2) nia hegau o nia dama hai hegau dilongoholu maa lua ang gi ana hegau ala e hagau ginai digaula (i di mada e 10); (3) nia ala kai i di hai o Teenua King o God di Langi (i di mada e 13); (4) nia agoago di hai e hai tama agoago a Jesus (i di mada e 18); (5) nia agoago o di hagaodi o di madagoaa, mo di dae mai Teenua King o God (i nia mada 24 mo 25).
Di hagahonu di beebaa deenei:
Nia maadua mmaadua mo di haanau o Jesus Christ (1.1—2.23)
Nia agoago John Babdais (3.1-12)
Di babdais mo di hagamada o Jesus (3.13—4.11)
Nia hegau a Jesus i Galilee (4.12—18.35)
Jesus e hagatanga i Galilee e hana gi Jerusalem (19.1—20.34)
Tabu haga muliagina i Jerusalem mo nia madagowaa ala e hoohoo gi Jerusalem (21.1—27.66)
Di mouli aga mo nia haga gidagida o Tagi (28.1-20)
1
Nia maadua mmaadua o Jesus Christ
(Luke 3.23-38)
Deenei di hagatau o nia maadua mmaadua o Jesus Christ, di hagadili o David, di hagadili mai Abraham. Deenei di hagatau o nia maadua mmaadua mai Abraham, gaa dae gi King David:
Abraham tamana o Isaac,
Isaac tamana o Jacob,
Jacob tamana o Judah mo ono duaahina daane,
Judah tamana o Perez mo Zerah (di nau dinana go Tamar),
Perez tamana o Hezron,
Hezron tamana o Ram,
Ram tamana o Amminadab,
Amminadab tamana o Nahshon,
Nahshon tamana o Salmon,
Salmon tamana o Boaz (dono dinana go Rahab),
Boaz tamana o Obed (dono dinana go Ruth),
Obed tamana o Jesse,
Jesse tamana o King David.
Di hagatau o nia maadua mmaadua i muli King David gaa dae loo gi digau Israel ala ne lahi gi Babylon:
David tamana o Solomon mai di lodo Uriah,
Solomon tamana o Rehoboam,
Rehoboam tamana o Abijah,
Abijah tamana o Asa,
Asa tamana o Jehoshaphat,
Jehoshaphat tamana o Jehoram,
Jehoram tamana o Uzziah,
Uzziah tamana o Jotham,
Jotham tamana o Ahaz,
Ahaz tamana o Hezekiah,
10 Hezekiah tamana o Manasseh,
Manasseh tamana o Amon,
Amon tamana o Josiah,
11 Josiah tamana o Jehoiachin mo ono duaahina daane, i di madagoaa digau Israel ne lahi gi Babylon.* 2 Kings 24.14-15; 2 Kronikel 36.10; Jeremiah 27.20
12 Di hagatau o nia maadua mmaadua i muli di nadau lahi gi Babylon, gaa dae gi di haanau o Jesus Christ:
Jehoiachin tamana o Shealtiel,
Shealtiel tamana o Zerubbabel,
13 Zerubbabel tamana o Abiud,
Abiud tamana o Eliakim,
Eliakim tamana o Azor,
14 Azor tamana o Zadok,
Zadok tamana o Achim,
Achim tamana o Eliud,
15 Eliud tamana o Eleazar,
Eleazar tamana o Matthan,
Matthan tamana o Jacob,
16 Jacob tamana o Joseph.
Joseph ne hai lodo gi Mary,
go tinana o Jesus, Jesus dela e haga ingoo bolo Mesaia.
17 Malaa, nia adu daangada i muli o Abraham gaa dae gi David le e madangaholu maa haa. Nia adu daangada i muli o David gaa dae gi di lahi gi Babylon e madangaholu maa haa. Nia adu daangada i muli di lahi gi Babylon gaa dae gi di haanau o Mesaia e madangaholu maa haa.
Di haanau o Jesus Christ
(Luke 2.1-7)
18 Deenei di hai o di haanau o Jesus Christ. Dono dinana go Mary ne hagababa ang gi Joseph, gei meemaa digi haga hai lodo. Mary gu iloo bolo ia gu hai dama i di Hagataalunga Dabu.* Luke 1.27 19 Joseph taane hai hegau donu, hagalee hiihai e haga langaadia Mary i mua nia daangada, ga hagamaanadu bolo ia ga haga lawa hagammuni hua di nau hagababa. 20 I dono hagamamaanadu hua beenei, tangada di langi o Dimaadua ga hanimoi i lodo di moe, ga helekai, “Joseph, tangada mai di hagadili o David, goe hudee madagu di lahi a Mary e hai doo lodo, idimaa, mee e hai dama i di Hagataalunga Dabu. 21 Mee ga haanau dana dama daane, gei goe gi wanga ina dono ingoo go Jesus* Jesus: Di ingoo deenei dono hadinga i nnelekai Hebrew boloo, “Yihowah e haga mouli”, dono hadinga bolo Mee ga haga dagaloaha ana daangada gi daha mo nadau huaidu.”* Luke 1.31 22 Nia mee huogodoo aanei ne belee haga kila aga nia helekai Dimaadua ang gi soukohp bolo gi haga iloo ina,
23 “Tama ahina madammaa ga hai dama,
ga haanau dana dama daane,
ga haga ingoo bolo Immanuel,
dono hadinga boloo, God e madalia gidaadou.”* Isaiah 7.1
24 Joseph ga ala aga, gaa lodo gi Mary gii hai be nia helekai tangada di langi o Dimaadua. 25 Malaa, Joseph digi haga gila ina di hiihai mouli o taga hai lodo ang gi Mary i mua di haanau di tama. Joseph gaa wanga di ingoo o Maa go Jesus.* Luke 2.21

*1.11: 2 Kings 24.14-15; 2 Kronikel 36.10; Jeremiah 27.20

*1.18: Luke 1.27

*1.21: Jesus: Di ingoo deenei dono hadinga i nnelekai Hebrew boloo, “Yihowah e haga mouli”

*1.21: Luke 1.31

*1.23: Isaiah 7.1

*1.25: Luke 2.21