Ri ruc'aslen ri Jesucristo ri tz'ibatel can roma San Marcos
1
Ri Juan nutzijoj ri ruch'abel ri Dios
Que c'a re' tok xtiquir-el ri utzilej ch'abel richin colotajic, ruch'abel ri Jesucristo ri Ruc'ajol ri Dios.* Sal. 2:7; Lc. 1:35; Jn. 1:34; Ro. 8:3; 1 Jn. 4:15.
Ri Isaías, ri xk'alajirisan ri ruch'abel ri Dios ojer can, rutz'iban c'a can ri xbix chire roma ri Dios chirij ri Jesucristo. Y jare' ri xutz'ibaj can rija:
Xtintek c'a jun achin nabey,
richin chi nuchojmirisaj ri bey ri xtapon-vi ri Cristo. Mal. 3:1.
Jac'a achin re' ri xtic'oje' pa tz'iran ruvach'ulef.
Rija' xtutzijoj c'a ri ruch'abel ri Dios chiquivech ri vinek ri xque'apon riq'uin.
Y xtubila' c'a chique: Tichojmirisala' rubey ri ic'aslen,
roma nakaj chic c'o-vi ri rupetebel ri Ajaf. Is. 40:3; Lc. 3:4; Jn. 1:23. Ri achin ri xunataj c'a ri Isaías chi xtipe nabey, ja ri Juan ri Bautista. Y rija' c'o c'a pa tz'iran ruvach'ulef y nubij chique ri vinek ri ye'apon riq'uin, chi titzolej-pe quic'u'x riq'uin ri Dios y tiquibana' bautizar qui', richin queri' ri Dios nucuy quimac. Y e q'uiy ri yeruben-el bautizar rija'. Y ri vinek c'a ri ye'apon riq'uin ri Juan ri Bautista, can e janíla e q'uiy. Ec'o ri aj pa tinamit Jerusalem, ri tinamit ri c'o chiri' pa Judea. Y ec'o ri aj pa ch'aka' chic tinamit richin ri Judea chuka'. Re vinek c'a re' yeban c'a el bautizar roma rija' ri chiri' pa raken-ya' Jordán. Rije' can yequik'alajirisala-vi c'a ri quimac chuvech ri Juan ri Bautista.
Ri rutziak c'a ri Juan banon riq'uin rusmal camello, y jun tz'un ri ximbel-rupan. Y ri ruvay, ja ri sac' y cab ri niquiya' ri tak chicop pa tak juyu'. Ri Juan nuk'alajirisaj c'a chique ri vinek: C'o Jun ri xtipe re chikavech apo ri man achi'el ta oc yin. Ri Jun ri' can nim vi ruk'ij y nim chuka' ri ruchuk'a'; romari', stape' yin yiluque-ka richin chi ninsol ri ruximbal ri ruxajab, hasta ri' man ruc'amon ta chuve roma nim ruk'ij y nim ruchuk'a'.§ Hch. 13:25. Y yin, ya' ri nincusaj richin yixinben bautizar. Pero ri Jun ri xtipe,* Hch. 19:4. riq'uin ri Lok'olej Espíritu xquixruben-vi bautizar. Hch. 11:16.
Tok ri Jesús xban bautizar
Je k'ij c'a ri' tok ri Jesús elenek-pe pa tinamit Nazaret chiri' pa Galilea y xoka' riq'uin ri Juan. Y rija' chuka' xban c'a bautizar roma ri Juan ri pa raken-ya' Jordán. Mt. 3:13. 10 Y tok ri Jesús nel c'a pe pa ya', xutz'et chi ri caj xjakatej, y ri Lok'olej Espíritu nika' c'a pe pa ruvi' achi'el jun paloma.§ Jn. 1:32. 11 Y jac'ari' tok c'o jun ch'abel xpe chila' chicaj y xubij: Ja rat ri Nuc'ajol,* Sal. 2:7. janíla yatinvajo' y nucukuban nuc'u'x aviq'uin, xcha' ri ch'abel ri'.
Ri Satanás nrajo' c'a chi nitzak ta ri Jesús pa ruk'a'
12 Can jari' tok ri Jesús xban chire roma ri Lok'olej Espíritu chi xbe pa tz'iran ruvach'ulef. Mt. 4:1. 13 Y can nik'alajin chi pa tz'iran ruvach'ulef c'o-vi roma can ec'o-apo ri itzel tak chicopi' que tak ri'. Chiri' c'a xc'oje-vi cavinek k'ij. Y tok ri Jesús c'o c'a chiri', ri Satanás nutej c'a ruk'ij chirij richin nitzak ta pa ruk'a', pero man xtiquir ta chirij. Y ri ángeles xquilij ri Jesús. Mt. 4:11; 1 Ti. 3:16.
Tok ri Jesús xuchop ri rusamaj pa Galilea
14 C'o chic c'a ri Juan pa cárcel, tok ri Jesús xbe pa Galilea. Ri Jesús nutzijoj c'a ri utzilej ruch'abel ri Dios ri nich'on chirij tok ri vinek ye'oc pa rajavaren o pa ruk'a' ri Dios,§ Mt. 4:23. 15 y nubij c'a: Ri tiempo ri rubin can ri Dios chi ri vinek ye'oc pa rajavaren o pa ruk'a' rija', xoka' yan c'a. Titzolej c'a pe ic'u'x y tinimaj ri utzilej ch'abel richin colotajic, nicha' c'a rija' chique.
Ri Jesús e caji' chapoy tak quer ri xeroyoj
16 Y jun k'ij ri Jesús tok benek c'a chuchi' ri nima-ya' rubini'an Galilea, xerutz'et c'a ca'i' achi'a' cach'alal qui'; Simón rubini'an ri jun y Andrés rubini'an ri jun chic. Ri ca'i' c'a achi'a' ri' e chapoy tak quer, romari' tok niquiq'uek c'a ri quiya'l chapbel-quer ri pa ya'.* Mt. 4:18. 17 Y tok ri Jesús xch'on quiq'uin re chapoy tak quer re', xubij chique: Rix ca'i' chapoy tak quer, quinivojkaj c'a, y xtinc'ut chivech achique rubanic ye'ichop vinek richin yinquitzekelbej.
18 Ri ca'i' achi'a' ri', can jari' xquiya' can ri chapoj-quer y xquitzekelbej-el. Mt. 19:27; Lc. 5:11.
19 Y c'a juba' c'a quebiyin, tok ri Jesús jari' xpa'e' yan. Rija' xerutz'et c'a ri Jacobo y ri Juan, ri e ruc'ajol ri jun achin rubini'an Zebedeo. Ri e ca'i' achi'a' ri' pa canoa c'a ec'o-vi, yesamej. Rije' yequic'ojoj ri quiya'l chapbel-quer. Mt. 4:21. 20 Y xpe c'a ri Jesús xeroyoj richin chi niquitzekelbej. Y ri Jacobo y ri Juan can xe chuka' xcac'axaj queri', xebe chirij. Y xaxe c'a ri quitata' y ri samajela' ri xec'oje' can chiri' pa canoa.
Jun achin pa Capernaum, c'o jun itzel espíritu riq'uin
21 Ri Jesús y ri e benek riq'uin, xe'apon c'a pa tinamit Capernaum.§ Mt. 4:13. Y chupan ri k'ij richin uxlanen, ri Jesús xbe c'a pa nima-jay ri can nitzijox-vi ri ruch'abel ri Dios. Rija' nubij c'a ri ruch'abel ri Dios chique ri vinek.* Lc. 4:31. 22 Y ri xe'ac'axan richin, xsach quic'u'x roma ri ch'abel ri xcac'axaj. Roma ri rubanic ri rutijonic, can jun tijonic richin jun ri c'o uchuk'a' pa ruk'a' y man achi'el ta oc ri quitijonic ri achi'a' e etamanela' chirij ri ley. Mt. 7:28, 29. 23 Y ri chiri' pa nima-jay richin quimolojri'il ri vinek, ri k'ij ri' c'o c'a apo jun achin ri c'o jun itzel espíritu riq'uin. Y ri itzel espíritu ri c'o riq'uin ri achin, riq'uin ruchuk'a' xch'on. Lc. 4:33. 24 Y xubij c'a chire ri Jesús: ¿Achique c'a ri navajo' chike, rat Jesús aj-Nazaret? ¿Xape c'a richin chi yojaq'uis? Yin vetaman at achique rat y romari' vetaman chi rat can at lok'olej vi y at petenek riq'uin ri Dios, xcha' chire.§ Lc. 4:34.
25 Pero ri Jesús xubij chire ri itzel espíritu: Man chic cach'on. Catel-el.
26 Y ri itzel espíritu nisiq'uin c'a xel-el. Y xuyiquiquej can* Mr. 9:20. ri ruch'acul ri achin ri achok iq'uin xel-vi-el. 27 Y ri vinek ri quimolon-qui' chiri', xsach quic'u'x tok xquitz'et ri xuben ri Jesús, y niquibila' c'a chiquivech: ¿Achique c'a chi tijonic y banobel re'? Roma re tijonic re e ruc'amon-pe rija', man jun bey kac'axan ta roj. Tok nich'on, can ja ri nubij rija' ri c'o chi niban. Ri itzel tak espíritu can niquinimaj rutzij, yecha' c'a ri vinek chiquivech ka rije'.
28 Y chanin c'a xbiyin rutzijol ri Jesús, y romari' ri vinek ri ec'o pa tak tinamit ri ec'o-pe chunakaj ri Galilea, chanin c'a xquetamaj ri nubanala' ri Jesús.
Ri Jesús nuc'achojirisaj ri rujite' ri Simón
29 Tok ri Jesús, ri Jacobo y ri Juan xe'el c'a pe ri chiri' pa nima-jay ri can nitzijox-vi ri ruch'abel ri Dios, rije' xebe c'a chicachoch ri Simón y Andrés. 30 Pero tok xe'apon c'a, xbix chire ri Jesús chi ri rujite' ri Simón kajinek pa varabel, roma jun nimalej c'aten. Mt. 8:14; Lc. 4:38. 31 Y ri Jesús can jac'ari' xberutzu' ri yava'. Rija' xuchop c'a ruk'a' ri yava' y xuben chire chi xyacatej. Y can xe c'a queri' xuben chire, can jari' xq'uis-el ri c'aten chirij. Sal. 103:3. Y ri ixok ri' can jac'ari' xuchop quilixic ri Jesús y ri e benek riq'uin.
Ri Jesús yeruc'achojirisaj c'a e q'uiy yava'i'
32 Y jac'a tok xka' yan ka ri k'ij y xocok'a' yan c'a pe chupan ri k'ij ri', jac'ari' tok can conojel ri vinek ri c'o yava'i' quiq'uin xequic'uala-apo chuvech ri Jesús.§ Lc. 4:40. Ri yava'i' c'a ri', c'o ri choj chi yabil ri noc chique y ec'o c'a ri e yava'i' pa quik'a' itzel tak espíritu. 33 Can e janíla vi e q'uiy ri vinek ri xquimol-apo-qui' chiri', xa can jubama conojel ri vinek ri ec'o chupan ri jun tinamit ri' ri xe'apon ri achique jay c'o-vi ri Jesús. 34 Y ri Jesús can xeruc'achojirisala-vi-el ri yava'i'. Ri yava'i' ri' can jalajoj c'a ruvech yabil ri chapayon quichin. Chuka' rija' xerelesala-el ri itzel tak espíritu ri ec'o quiq'uin ri vinek ri e chapon coma itzel tak espíritu.* Mt. 8:16. Ri Jesús can man xuya' ta c'a k'ij chique ri itzel tak espíritu richin xech'on ta, roma rije' quetaman ri achique rija'. Mr. 3:12; Lc. 4:41.
Ri Jesús xbe pa ronojel tinamit richin ri Galilea chuk'alajirisaxic ri ruch'abel ri Dios
35 Nimak'a' yan Sal. 5:3. ruca'n k'ij, ri Jesús xyacatej-el y xbe pa tz'iran ruvach'ulef§ Lc. 4:42. richin xberubana' orar.* Mr. 6:46. 36 Y ri Simón y ri e rachibil xebe c'a canoy richin ri Jesús. 37 Tok xquil c'a, xquibij chire: Yacanox coma conojel vinek, xecha' chire.
38 Y ri Jesús xubij c'a chique: Jo' pa ch'aka' chic tinamit ri ec'o-pe nakaj, richin chi nentzijoj chuka' ri ruch'abel ri Dios Is. 61:1. chiri', roma chubanic ri samaj ri' tok xipe vave' chuvech re ruvach'ulef, Lc. 4:43; Jn. 16:28. xcha' ri Jesús.
39 Y rija' xbe c'a chutzijoxic ri ruch'abel ri Dios pa ronojel ri Galilea. Xabachique c'a tinamit napon-vi, rija' nutzijoj ri ruch'abel ri Dios ri pa tak nima-jay ri niquimol-vi-qui' ri vinek richin nicac'axaj ri ruch'abel ri Dios.§ Mt. 4:23. Y chuka' can xerelesala' c'a ri itzel tak espíritu.* Gn. 3:15.
Ri Jesús nrelesaj-el ri lepra chirij jun achin
40 C'o c'a jun achin ri c'o ri jun itzel yabil chirij, ri rubini'an lepra. Ri achin ri' xapon riq'uin ri Jesús, xxuque-ka chuvech y xubij c'a chire: Yin vetaman chi rat yatiquir yinac'achojirisaj chire re nuyabil, pero man vetaman ta achique nanojij pa nuvi', xcha' rija'. Mt. 8:2; Lc. 5:12.
41 Ri Jesús can janíla c'a xujoyovaj ruvech ri achin ri ruc'ulvachin ri yabil ri'; romari' rija' can jac'ari' xuchop-apo y xubij chire: Ninvajo' chi yac'achoj. Tiq'uis c'a el re yabil re' chavij, Jer. 32:17. xcha' chire.
42 Y can xe xubij quere' ri Jesús, ri ru-lepra ri achin xq'uis-el y xch'ajch'ojir c'a can. 43 Y ri Jesús, can jac'ari' xubij chire ri achin chi tibe, pero can janíla c'a xuchilabej chire ri achique nic'atzin chi nuben. 44 Ri Jesús xubij c'a el chire ri achin ri': Man taya' rutzijol ri achique ri xbanatej aviq'uin, xa choj cabiyin pa rachoch ri Dios richin te'ac'utu-avi' chuvech ri sacerdote. Y can taya' c'a ri nubij chupan ri vuj ri rutz'iban can ri Moisés.§ Lv. 14:2-32. Chupan ri vuj ri' nubij ri nic'atzin chi naya' rat. Richin queri' nak'alajirisaj c'a chiquivech chi at ch'ajch'oj chic, xuche'ex-el.* Lc. 5:14.
45 Pero ri achin xa can xe c'a xuya' can ri Jesús, xa xuchop c'a rutzijoxic chique ri vinek ri achique xbanatej riq'uin rija'. Y romari' ri Jesús chanin c'a xel rutzijol, y man nitiquir ta chic c'a noc-apo ri pa tak tinamit ri napon-vi, roma xa can e janíla ri vinek ri yec'ulun-apo richin. Y roma chuka' ri', ri Jesús nic'oje' c'a can ri pa tak juyu'. Ri lugar e manek vinek. Y ri vinek c'a ri ye'apon riq'uin can e janíla c'a e q'uiy, Mr. 2:13; Lc. 5:15. y chuka' q'uiy lugar yepe-vi ri vinek ri'.

*1:1 Sal. 2:7; Lc. 1:35; Jn. 1:34; Ro. 8:3; 1 Jn. 4:15.

1:2 Mal. 3:1.

1:3 Is. 40:3; Lc. 3:4; Jn. 1:23.

§1:7 Hch. 13:25.

*1:8 Hch. 19:4.

1:8 Hch. 11:16.

1:9 Mt. 3:13.

§1:10 Jn. 1:32.

*1:11 Sal. 2:7.

1:12 Mt. 4:1.

1:13 Mt. 4:11; 1 Ti. 3:16.

§1:14 Mt. 4:23.

*1:16 Mt. 4:18.

1:18 Mt. 19:27; Lc. 5:11.

1:19 Mt. 4:21.

§1:21 Mt. 4:13.

*1:21 Lc. 4:31.

1:22 Mt. 7:28, 29.

1:23 Lc. 4:33.

§1:24 Lc. 4:34.

*1:26 Mr. 9:20.

1:30 Mt. 8:14; Lc. 4:38.

1:31 Sal. 103:3.

§1:32 Lc. 4:40.

*1:34 Mt. 8:16.

1:34 Mr. 3:12; Lc. 4:41.

1:35 Sal. 5:3.

§1:35 Lc. 4:42.

*1:35 Mr. 6:46.

1:38 Is. 61:1.

1:38 Lc. 4:43; Jn. 16:28.

§1:39 Mt. 4:23.

*1:39 Gn. 3:15.

1:40 Mt. 8:2; Lc. 5:12.

1:41 Jer. 32:17.

§1:44 Lv. 14:2-32.

*1:44 Lc. 5:14.

1:45 Mr. 2:13; Lc. 5:15.