20
ये़सुरे़ कुयुक्
मत्ति २१.२३-२७, मर्कुस ११.२७-३३
थिक् ये़न् ये़सुरे़ माङ्‌हिम्‍मो निसाम् हुॽरुसिर सुनाइङ् इङ्‌भन् चोगुर यागे़॥ खे़प्‍मो तुम्निङ्‌वाॽफुसाम्‍बाहाॽ, साम्‌योथिम्‍साम्‍बाहाॽ हे़क्‍क्‍याङ् यहुदि तुम्‍लाम्‍लोःबाहाॽ मे़द्‌ये़आङ् खे़ङ्‌हाॽरे़ खुने़ॽ अक्‍खे मे़मे़त्तुर सेःन्‍मे़दोसु, “खे़ने़ॽ थे़मा युक्‍किल्‍ले़ अक्‍तङ्‌बा याःम्‍बक्‍हाॽ के़जोगुर के़वाॽ? कन् युक्‍किन् हाःत्‍ले़ के़बिरे़? आमे़त्ते़ॽ॥”
ये़सुरे़आङ् खे़ङ्‌हाॽ मे़त्तुसि, “इङ्‌गाॽआङ् लत्‍छा सेःन्‍लाप्‍थिक् सेःन्‍दोःनिङ्‌लो॥ युहुन्‍नारे़ बप्‍तिस्‍मा पिमा कुयुक्‍किन् आत्तोलाम् त्‍ये़बाबे? निङ्‌वाॽफुमाङ्‌लाम् त्‍ये़बाबि, इ मनालाम्बि? आमे़त्ते़म्‍मे़ॽ!”
खे़ङ्‌हाॽ खुनिॽ लुम्‍मो पाःन् मे़धक्‍ते़र अक्‍खे मे़मे़त्‍छिङ्, “आल्‍ल आनिॽ ‘निङ्‌वाॽफुमाङ्‌लाम्’ आमे़त्तुम्‍ने़ फाॽग्र, थेआङ् नसाःन् के़न्‍जोगुम्‍मिन् फाॽआङ् सेःन्‍आलाप्॥ कर ‘मनाहाॽलाम्‌’ आमे़त्तुम्‍ने़ फाॽग्र, मनाहाॽरे़ आनिॽ लुङ्‌ङिल्‍ले़ आम्‍बःत्, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ मनाहाॽरे़ युहुन्‍नाःङ्‌ग माङ्‌निङ्‌वाॽपाःन् के़बाःप्‍पा फाॽआङ् निस्‍सेए मे़इःत्तुॽरो॥” खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽरे़ ये़सुःन् मे़मे़त्तु, “आनिगे़ मे़निःसुम्‍बे़न्‍लो॥”
हे़क्‍केःल्‍ले़ ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ मे़त्तुसि, “हे़क्‍केने़ फाॽग्र थे़मा युक्‍किल्‍ले़ अक्‍तङ्‌बा याःम्‍बक्‍हाॽ चोगुङ् खे़न् इङ्‌गाॽआङ् मे़मे़त्‍निङ्‌ङिन्‍लो॥”
फे़न् इक्‍मसाबाहाॽरे़न् खे़दाॽ
मत्ति २१.३३-४६, मर्कुस १२.१-१२
ये़सुरे़ मनाहाॽ कन् खे़दाॽइन् मे़त्तुसि, “उन्‍छेःन् मनाधिक्‍ले़ लत्‍छा इक्‍को चे़ल्‍ले़क्‍सेॽ लेःत्तुआङ् कुभ्रे़ःङ् लक्‍को खे़न् चे़ल्‍ले़क्‍सेॽ इक्‍किन् इक्‍मसाबाहाॽ पिरुसिआङ् खुने़ॽ यरिक् ये़म् थारिक् वेॽ लाजेॽओ पे॥ 10 हे़क्‍क्‍याङ् चे़ल्‍ले़क्‍सेॽ तुप्‍मा ये़म् त्‍ये़ःल्‍ले़ कुलक् लाःसे़ कुसेवारोबाधिक्‌इक्‍मःबाहाॽरो पाङ्‌घुरो॥ कर खे़न् इक्‍मसाबाहाॽरे़ खुने़ॽग मे़हिप्‍तुआङ् थेआङ् मे़म्‍बिए हाबा मे़बाङ्‌घु मे़देःसुरो॥ 11 हे़क्‍क्‍याङ् याम्‍मो निसिगेःक्‍पा सेवारोबान् लक् ताःक्‍से़ पाङ्‌घु, कर खे़न्‍नाङ् खे़न् इक्‍मसाबाहाॽरे़ मे़हिप्‍तुर कुजाःत्‍थि मे़देःसुआङ् कुघाले़म् मे़बाङ्‌घु मे़देःसुरो॥ 12 याम्‍मो आल्‍लसाङ् सुम्‍सिगेःक्‍पा कुसेवारोबान् लक् ताःक्‍से़ पाङ्‌घु, कर खे़न्‍नाङ् खे़न् इक्‍मसाबाहाॽरे़ मे़घाःन्‍दुआङ् मे़नाःत्तु मे़देःसुरो॥
13 आल्‍ल चे़ल्‍ले़क्‍सेॽ इक्‍के़ल्‍ले़ कुन्‍दाङ्‌बान् निङ्‌वाॽ इःत्‍छिङ्‌, ‘इङ्‌गाॽ थे चोगुङ्‌बाबे? आल्‍ल इङ्‌गाॽ लुङ्‌माॽ तुक्‍तुङ्‌बा आस्‍साःन् पाङ्‌घुङ्‌॥ खुने़ॽ मे़निःसुआङ्‌ग कुना मे़साॽरुबिला॥’
14 कर खे़न् इक्‍मसाबाहाॽरे़ खे़न् कुस्‍साःन् मे़निःसुआङ् इङ्‌मे़दङ्‌घु, ‘कन्‌कुम्‍बारे़ कुलक् के़घोःबारो, कन्‌से़रुम्‍माङ् कुलाजेॽ सिङ्‌बुङ्‌हाॽ आनिॽ हुक्‍काप्‍पासिरो॥’ 15 हे़क्‍क्‍याङ् खे़ङ्‌हाॽरे़ खे़न् कुस्‍साःन् चे़ल्‍ले़क्‍सेॽ इक्‍कोलाम् लाःक्‍कात् मे़लःत्तु मे़देॽरुआङ् मे़से़रुरो॥”
ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ सेःन्‍दोसुसि, “आल्‍ल चे़ल्‍ले़क्‍सेॽ इक्‍के़ल्‍ले़ कुन्‍दाङ्‌बाल्‍ले़ खे़न् इक्‍मसाबाहाॽ आक्‍खे मे़त्तुसिॽबे? 16 खुने़ॽ ताआङ् खे़ङ्‌हाॽ के़रे़क् से़रुसिआङ् खे़न् चे़ल्‍ले़क्‍सेॽ इक्‍किन् वेॽ मनाहाॽ पिरुसिॽरो॥”
मनाहाॽरे़ खे़न् मे़घे़प्‍सुआङ् मे़बाःत्तु, “आप्‍फाल्‍ले़आङ् अक्‍खे मे़बोःङ्‌ङिल्‍लरो॥” 17 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ अदक्‍तक्‍काङ् ओमे़त्तुसिर याम्‍मो सेःन्‍दोसुसि, “हे़क्‍केने़ फाॽग्र कन् साम्‌योसाप्‍लाओ साप्‍ते़बान् थे़माबे?
‘लुङ् के़गाम्‍बाहाॽरे़ मे़नाॽरुबा लुङ्‌ङिन् कुम्‍मालुङ् पोःक्‍खे़आङ् वाॽरो॥’
18 आत्तिन्‍हाॽ खे़न् लुङ् सम्‍दाङ् मक्‍मे़धाः, खे़ङ्‌हाॽ मे़भक् मे़सिःरो॥ हे़क्‍क्‍याङ् आत्तिन् सम्‍दाङ् खे़न् लुङ्‌ङिन् मक्‍था, खे़न् फे़क् सिःरो॥”
एःङ्‌याङ् हुङ्‌माबि मे़ःम्‍बि
मत्ति २२.१५-२२, मर्कुस १२.१३-१७
19 साम्‌योथिम्‍साम्‍बाहाॽ नु तुम्निङ्‌वाॽफुसाम्‍बाहाॽरे़ ये़सुःन् बा खे़प्‍मोए ते़म्‍मा निङ्‌वाॽ मे़जोगु, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ ये़सुरे़ पाःत्तुबा खे़दाॽओ फे़न् इक्‍मसाबाहाॽनु तङ्‌घुसिबान्‌खे़ङ्‌हाॽरे़ निङ्‌वाॽ मे़घोःसु, कर मनाहाॽ मे़गिरुसि॥ 20 खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽरे़ ये़सुःन् ते़म्‍मा फाॽआङ् सुये़म् कोःप्‍मा मे़हेःक्‍तु॥ खे़ङ्‌हाॽरे़ मनाहाॽ याङ् मे़बिरुसिआङ् साम्‌योनिबा मे़ले़ङ्‌सिङ्‌ङाङ् ये़सुरे़ कुधोःम्‍से़ मे़बाङ्‌घुसि॥ खे़ङ्‌हाॽरे़ कुबाःन्‍नो ते़म्‍माआङ् रोमि युक्‍साबाहाॽ नु सुहाङ्‌गे़म्‍बाहाॽ पिमासि के़लॽबा निङ्‌वाॽ मे़जोगुरो॥ 21 खे़ङ्‌हाॽरे़ ये़सुःन् कुबाःन्‍नो थाःमा फाॽआङ् सेःन्‍मे़दोसु, “सिक्‍साम्‍बे, से़क्‍खासाङ् खे़ने़ॽग कुदोःप्‍मा पाःन्‍लक् के़बाःत्तुॽ, हे़क्‍क्‍याङ् कुदोःप्‍मारक्‌के़हुॽरुसिॽ॥ खे़ने़ॽग आत्तिन् मनाहाॽआङ् के़न्‍छे़न्‍दुन्‍छिन्, हे़क्‍क्‍याङ् निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुलाम्‍मिन् से़क्‍खाए के़हुॽरुसिरो॥ 22 हे़क्‍केःल्‍ले़ कन्‌पाःन्‍निन् आमे़त्ते़ॽ–रोमि पयम् हाङ् सिजरे़न् एःङ्‌याङ् हुङ्‌मा आनिॽ साम्‌योथिम्‍मिल्‍ले़ आबिॽबि आम्‍बिने़न्बि?”
23 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽरे़ खुनिॽ निङ्‌वाॽ चिःप्‍मान् निःसुआङ् खे़ङ्‌हाॽ नोगप् पिरुसि, 24 “इङ्‌गाॽ याङ्‌इत्‍छिःन्‌ओसेःन्‍आधाक्‍ते़म्‍मे़ॽ॥ कप्‍मो हाःत्‍ले़ कुइत्‍छाप् नु कुबाःन्‍साप् पप्‍पे?”
खे़ङ्‌हाॽरे़ नोगप् मे़बिरु, “सिजरे़ल्‍ले़न्‌पत्‍लो॥”
25 ये़सुरे़ मे़त्तुसि, “हे़क्‍केने़ फाॽग्र सिजरले़ कुबाःन्‍हाॽ सिजरे़न् पिरे़म्‍मे़ॽ, हे़क्‍क्‍याङ् निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुबाःन्‍हाॽ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिन्‍ने पिरे़म्‍मे़ॽओ॥”
26 मना तगि खे़ङ्‌हाॽरे़ खुने़ॽ कुबाःन्‍नो ते़म्‍मा मे़न्‍छुक्‍तुन्‌॥ ये़सुरे़ पिरुसिबा नोगप्‍पिल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽरे़ खुनिॽ निङ्‌वाॽ मये़आङ् स्‍वाःत् मे़युङे़॥
ये़सुरे़ सिःमाआङ् याम्‍मो हिङ्‌मारे़ कुयाःम्‍बेओ हुॽरुसिॽ
मत्ति २२.२३-३३, मर्कुस १२.१८-२७
27 हे़क्‍क्‍याङ् सिःमे़न्‍लाम् याम्‍मो हिङ्‌मन् होःप्‌लॽरिक् नसाःन् के़जोःक्‍पा कुभा सदुकिहाॽ ये़सुरो मे़द्‌ये़आङ् 28 सेःन्‍मे़दोसु, “सिक्‍साम्‍बे, मोसारे़ग अक्‍खेलॽरिक् साप्‍तु आबिरे़आङ् पत्‌–‘आत्तिल्‍ले़ कुम्‍भुॽइन् कुस्‍साः कुए मे़न्‌वाॽए सिःॽ, खे़ल्‍ले़ कुन्‍साॽरे़ मेमेदुमा कुन्‍ने़ॽद्रेमान्‍नु मेःक्‍खिम् चोःक्‍माए पोःङ्॥ हे़क्‍क्‍याङ् कुम्‍भुॽरे़ कुलागि सागप्‍मा पोःङ्‌लो॥’* साम्‌योथिम्‌२५.५ 29 आल्‍ल नुसि फुॽनुसाॽहाॽ मे़वये़॥ तुम्‍बाल्‍ले़ मेःक्‍खिम् चोगुआङ् कुस्‍साः कुए मे़न्‌वाॽए स्‍ये़रो॥ 30-31 हे़क्‍केलॽरिक् सरुम्‍बान् नु याङ्‌सरुम्‍बाल्‍ले़आङ् खुन्‍छिॽ ने़ॽद्रेमान्‍नु मेःक्‍खिम् चोगे़त्‍छु, हे़क्‍क्‍याङ् खुन्‍छिॽ हे़क्‍केए के़रे़क् नुसि फुॽनुसाॽहाॽरे़ खुनिॽ ने़ॽद्रेमान्‍नु मेःक्‍खिम् मे़जोगुआङ् सामे़न्‌वाॽए मे़स्‍ये़रो॥ 32 के़रे़क्‍नुःल्‍ले़ एगाङ् खे़ङ्‌हाॽरे़ खुनिॽ ने़ॽद्रेमान्‍नाङ् स्‍ये़रो॥ 33 आल्‍ल खे़ङ्‌हाॽ सिःमे़न्‍लाम् याम्‍मो मे़हिङ्‌ङिल्‍ले़ आत्तिल्‍ले़ कुमेःत् पोःङ्‌बाबे? खे़न्‍नुग नुसि फुॽनुसाॽहाॽरे़ए मेःक्‍खिम् मे़जोगुआङ् मे़वये़॥”
34 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ नोगप् पिरुसि, “कन् इक्‍सादिङ् खाम्‍बेःक्‍मोबा मनाहाॽ कप्‍मोरक् मेःक्‍खिम् मे़जोःक्‍लो॥ 35 कर ताःन्‍दि के़दाःबा ये़म्‍मोग हे़क्‍के मे़बोःङ्‌ने़ल्‍लो, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ सिःमे़न्‍लाम् याम्‍मो हिङ्‌मा लाॽरुसिबा मनाहाॽ मेःक्‍खिम् मे़न्‍जोःक्‍ने़न्‍लो॥ 36 खे़ङ्‌हाॽग याम्‍मो मे़न्‍छिःने़न्, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खे़ङ्‌हाॽ माङ्‌लाइङ्‌बा कुइसिःक् मे़बोःङ्‌लो॥ खे़ङ्‌हाॽ सिःमे़न्‍लाम् याम्‍मो मे़हिङे़बाल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ कुस्‍साःसिरो॥ 37 हे़क्‍केलॽरिक् के़सिःबाहाॽ मे़हिङ् के़लॽबा पाःन्‍निन् मि के़दिःप्‍पा पोःक्‍लाओबा हिन्‍दोःक्‍को मोसारे़ ओसेःन्‍आधाक्‍लो॥* लाम्‍दिःक्‌३.६ मोसारे़ अब्राहाम, इसहाक नु याकुबरे़ खुनिॽ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिन् यहवे दाङ्‌बाए लॽरिक् पाःत्तुरो॥ 38 खे़ल्‍ले़ चोगुल्‍ले़ खुने़ॽग कुसिवे़त्‍हाॽरे़न् मे़ःन्, कर कुहिङ्‌वे़त्‍हाॽरे़ खुनिॽ निङ्‌वाॽफुमाङ्‌लो, थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ खुने़ॽ कुलागिग के़रे़क् कुहिङ्‌वे़त्ते मे़वाॽरो॥”
39 हे़क्‍क्‍याङ् कुभा साम्‌योथिम्‍साम्‍बाहाॽरे़ खुने़ॽ मे़मे़त्तु, “सिक्‍साम्‍बे, खे़ने़ॽग साॽरिक् नुःरिक्‍काङ् याप्‍मि के़मे़त्ते़रो॥” 40 हे़क्‍क्‍याङ् आत्तिन्‍हाॽरे़आङ्‌खुने़ॽ पाःन् सेःन्‍दोःमा आःन्‍छिङ्‌माआङ्‌मे़न्‍छुक्‍तुन्‍लो॥
निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ सेःन्‍दुबा ख्रिस्‍ते़न्‌हाःप्‍पे?
मत्ति २२.४१-४६, २३.१-७, मर्कुस १२.३५-४०
41 ये़सुरे़ खे़ङ्‌हाॽ मे़त्तुसि, “आक्‍खेलॽरिक् निङ्‌वाॽफुमाङ्‌ङिल्‍ले़ सेःन्‍दुबा ख्रिस्‍ते़न्‌दाउद हाङ्‌ङिल्‍ले़ कुस्‍साःरो फाॽआङ् मे़मे़त्तुबाबे?” 42-43 थेआङ्‌भे़ल्‍ले़ निङ्‌वाॽफुसाम्‍लो सुम्‍मो दाउदरे़ आबाङे अक्‍खे पाःत्तुआङ् पत्,
“यहवे दाङ्‌बाल्‍ले़ इङ्‌गाॽ आदाङ्‌बान् अक्‍खे मे़त्तु, ‘के़निङ्‌मिहाॽ के़युक्‍को इङ्‌गाॽ मे़न्‍दाःत्‍छिङ्‌ङे थारिक् आजुप्‍साङ् ले़प्‍माङ् खे़ने़ॽ युङे़ॽओ॥’* निङ्‌वाॽफुसाम्‍लो सुम् ११०.१ 44 दाउद हाङ्‌ङिल्‍ले़ए खुने़ॽ आदाङ्‌बे लॽरिक् मे़त्तुने़ फाॽग्र आक्‍खेलॽरिक् ख्रिस्‍ते़न्‌दाउदरे़ कुस्‍साः पोःङ्‌बाबे?”
कुनिङ्‌वाॽ के़जिःप्‍पाहाॽरे़ खुम्‍दिङ् मे़घोःसुॽ
मत्ति २३.१-३६, मर्कुस १२.३८-४०
45 हे़क्‍क्‍याङ् के़रे़क् मनाहाॽरे़ मे़घे़प्‍सुर कुहुॽसाम्‍बाहाॽ अक्‍खे मे़त्तुसि, 46 “साम्‌योथिम्‍साम्‍बाहाॽनु सिङ्‌सिङ् लॽरे़म्‍मे़ॽओ! खे़ङ्‌हाॽ केःम्‍ब्‌केःम्‍बा लगेप् मे़जाक्‍खुआङ् नानुगत्‍ना लाङ्‌मे़घेःक्‍लो, हे़क्‍क्‍याङ् पाङ्‌जुम् लुम्‍मो सेवा मे़मे़त्तिगे़र के़लॽबा निङ्‌वाॽ मे़जोगुआङ् यहुदि चुम्‍लुङ्‌हिम्‍मो नु साभाङ्‌जाओ तुम्‍म्‍याङ्‌हाङ् युक्‍नाहाॽओ युङ्‌मा खुनिॽ सिराॽ थाङ्‌लो॥ 47 खे़ङ्‌हाॽरे़ मेमेदुमाहाॽ इङ्‌मे़ले़क्‍तुसिआङ्‌खुनिॽ हिम्‍धाःङ्‌हाॽ मे़लरुरो, कर नुःबा ओसेःन्‍धाक्‍सिङ्‌मारे़ लागि केःम्‍ब्‌केःम्‍बा तुवा मे़जोगुॽ॥ खे़ङ्‌हाॽरे़ग से़क्‍खाए साक्‍ल खुम्‍दिङ् मे़घोःसुॽरो॥”

*20:28 साम्‌योथिम्‌२५.५

*20:37 लाम्‍दिःक्‌३.६

*20:42-43 निङ्‌वाॽफुसाम्‍लो सुम् ११०.१