7
Israel ngambofocngineng yengele siduc Stefenti miwec
Aime depec-baba ngic yengele damong sugucnedi Stefen uwacnowec, “Yowa migaing, yogo noine, me?”
Inguc mime Stefenti yanguc miwec, “Mamacfocne nga sac-tofafocne, yowa mibe ngagening: Ngambononggeng Abraham ye Haran taonka mi hikelu Mesopotamia himongka gacgume Wapong kuc nga angoc fileine, yedi fikecnolu yanguc edowec, Fike 11:31
‘Ga mac-himonggone nga alingfocgone hegilecebaengka nani himong monic edalicgudacte, iwa hikelu gadamec.’ (Fike-fike 12:1)
“Aime ye yowa inguc ngagelu Kaldia yengele himong* Kaldia yengele himong yogo Mesopotamia kwelina fawec. hegilelu Haran taonka hikelu gawec. Iwa gacgume mamacine homawec. Homame Wapongti himong yakumac nongileng galu Israel wackegabeleng, Abraham yawa saleme kwesiwec. Fike 11:31–12:5 Mengocke kwesilu himong monic mi hegilecnome bawec, miyac benang. Ye nga ngambofocine yengele himong baningte mipangkewec, yogo adu-madec mikac gaemewa edowec. Fike 12:7; 15:18; 17:8; 48:4 Ailu Wapongti yowa monic yanguc miwec,
‘Ngesa-ngambofocgone yenge hifa 400 aiyemewa ngic gocne yengele himongka kwilic galu yowangineng balaibelu bole doic witina ganowagaing. Wah 12:40 Ngic wenidi Abraham ngambofocine kwelec kweningte bacebadaingte, nani ngic yogo yenge yowawa locebalu ameine yeledacte. Ailu ngambofocine locebaibong, himong yagowahac hefaliye kwesilu mitengnulu yowane balaibelu gadaingte.’ (Fike-fike 15:13-14) Wah 3:12
Wapongti Abraham dodoficnonggeng lacnolu soc tofaine helockeningte Soc tofaine, yogo ngic-madec fodingineng mesuinele socine fagac, yogo helockelu gaibong. Wapongti Abraham edowec. Inguc edome madecine Aisak kwefickeme fikeme hadeng 8 aiyemewa madecinele soc tofaine helockewec. Aime Aisakti Yakobo inguc aicnome Yakobodi ngambofocnonggeng 12 inguc aiyelewec. Fike 17:9-14; 21:4
“Ngambofocnonggeng yenge gbangineng Yosefe hasowac aicnolu Aigita himongka lobong ngic gocne yengi fuli balu bahikeibong. Iwa gaemewa Wapongti yeholec gawecte ailu Fike 28:1-3; 37:11; 39:1-3,21-23 10 doickacni baickelu kwele-madicka gaga bafuwacnowec. Yedi Yosefe kwele-efec aicnolu ngage-ngage motoc lacnome Aigita ngictau Faraodi ngage-ngageine yogo nganime madickeme yeicne mac mafaine nga Aigita-ngicfocine momoc damongebalu ganale ngic sugucne lowec. Fike 41:37-44
11 “Lome gaemewa Aigita nga Kanan himongka loloc fikeme umac sugucne bafuwaibong. Inguc fikeme ngambofocnonggeng yenge noba-nosingte homalu gaibong. Fike 41:54; 42:1-2 12 Gacgubong Aigita himongka nosing fagac inguc mibong ngagelu Yakobo ye madecfocine salecebame iwa hikeibong. 13 Gacgu dameng monicka hatacmac hikebong Yosefedi hae-gbafocine fungngineine mime yegengkeyelewec. Miyegengkeyeleme Farao ye Yosefe yeicne nga alingfocine funginengineng ngage-motowec. Fike 45:1-4,16 14 Inguc aime Yosefedi haefocine edocebame galu mamacngineng Yakobo nga alingfocngineng sasawa biyac wacebame kwesiibong. Nga ngic-ngigac kwesiibong, yengele dzalengineng 75 aiwec. Fike 45:1-4,16 15 Aime Yakobo ye Aigita himongka hikegacgu homawec nga madecfocine yenge ngambofocnonggeng yenge inguchac iwa homayackeibong. Fike 46:1-7; 49:33 16 Homabong kponggbongngineng Sekem macka baceba kwesiibong. Kwesilu Abrahamti Sekem mackacni ngic monic Hamor yele madecfocine yengelacni himong monic dongesile ailu siliwa moneng gocnedi fuli bawec, iwa locebaibong. Fike 23:2-20; 33:19; Yos 24:32
Mosesle siduc Stefenti miwec
17 “Wapongti himong Abraham lacnonale biyachac mipangkewec, yogo noine fikenale dameng bangkaleme Yakobo ngesafocine nga ngambofocine yenge Aigita himongka homacne fikesawec aiibong. 18 Inguc ailu gacgubong Aigitale ngictau gbolicne monic fikewec, ye Yosefele fungine mi ngagewec. Wah 1:8 19 Aime ngictau ye hocne ngambofocnonggeng mife-miwa aiyelelu basowalecebawec. Basowalecebalu yanguc edocebawec, ‘Ngenge sabacfocngineng hegilecebabong homayackedaing.’ Wah 1:11-22
20 “Dameng iwa Moses ye fikeme Wapongti kogoc yogo nganime madickewec. Aime ye mamacinele macka tamacne habackang game damongkeibong. Wah 2:2 21 Inguc ailu bahikelu mac lobeina dadalicna lobong fawec. Faemewa Farao aduinedi bafuwalu yeicne madec ingucne balu bagame sugulewec. Wah 2:3-10 22 Suguleme Farao ngicfocine yengi Aigita-ngic yengele aibaba nga ngage-ngage weducnobong ngage-motolu galu wiyac aiwec ailu miwec yogo kucineholec.
23 “Game hifaine 40 aime ye Israel-ngic alingfocine ngani-ngagec aiyelenale kweleine efeckeme hikewec. 24 Hikeme Aigita-ngic monicti Israel-ngic monic moc weme Mosesdi nganilu agoine bafickelu ameine bafaliyelu Aigita-ngic weme homawec. Wah 2:11-15 25 Welu yanguc ngagewec, ‘Na alingfocne Faraole molewacni bamoctocebanogale milu Wapongti bole inguc nelewec, i ngage-motogaing mecne.’ Ye inguc ngagewec, aime Israel ngic-ngigac yenge yogobac mi ngage-motoibong. 26 Aime saeme hatacmac hikelu Israel-ngic yaeckang moc wenaguboc bafuwacepalu asa bacepanogale aiyetelu yanguc edocepawec, ‘Ngic yaec hegilenic, ngeke aling moniyangti wenagugaic, yogo mi madickegac.’
27 “Inguc mime ngic agoine wewecti Moses wepackelu yanguc miwec, ‘Madi nongele mimocto-mimocto ngic me damong locguwec? 28 Ga awecnahac Aigita-ngic monic wehomamec, inguchac na wehomacnunogale aigic, me?’ (Wahikeicne 2:14)
29 Inguc mime Moses ye yowa i ngagelu iwayac hangoc Midian himongka kwilic hikelu gawec. Iwa gacgu ngigac balu madec yaeckang kweficepawec. Wah 2:21-22; 18:3-4
30 “Aime hifa 40 Midian himongka game motome Sinai kupickapec himong kisiwa hikelu gacgume angelo monicti yoc-kpisicnele mangngina dac-ubilang kwelina fikeme nganiwec. 31 Nganilu kwatackelu ngani-motonogale leme Sugucnele yowa yanguc fikewec, 32 ‘Na ngambofocgone yengele Wapong, Abraham nga Aisak ailu Yakobo, yengele Wapong.’ Fikeme Moses ye dengdengkeme nganinogale hangockeme dongeine sangkelu ngosockelu domawec.
33 “Domaemewa Sugucnedi yanguc edowec, ‘Himong domagic, yogo naneicne himong gbagbacne, ilec hige-ebecgone hemoctoc. 34 Na ngicfocne Aigita himongka sowacne aiyelebong nganicebagabac, ailu hiyabong ngagegabac. Yogo bacebabe kwesiningte yakumac wagabac. Ilec Aigita himongka salecgube biyac hikedamec.’ Wah 3:1-10
35 “Ngic yenge Mosesle yowa hegilelu yanguc miibong,
‘Madi nongele mimocto-mimocto ngic me damong locguwec?’ (Wahikeicne 2:14)
Wapongti ngic ye hocne Israel-ngic yengele damong ailu losi yengele molewacni bacebanale milu angelo saleme dac-ubilang kwelina fikecnolu bole-yowa yogo micnowec. 36 Inguc ailu Wapongti Moses saleme hikelu baceba kwesiwec. Ye Aigita himongka nga Kiwec Sasacna ailu himong kisiwa pasi mi ngani-nganiine ailu pasi bibiineholec homacne balu gacgume hifa 40 aiwec. Wah 7:3; 14:21; Him 14:33
37 “Ailu Mosesdi hocne Israel-ngic yanguc edocebawec,
‘Wapongti alingfocngineng yengele hewackacni sinaic mimi monic na ingucneyac bafuwangeledaicte.’ (Yefe-yowa 18:15)
38 Ailu ye hocne himong kisiwa ngambofocnonggeng yengeholec kpatule galu Sinai kupicka felu angelole mickacni yowa gagaineholec ngagelu walu edocnubawec. Wah 19:3
39 “Ngambofocnonggeng yenge yele yowale takicebame yowaine hegilelu Aigita himongka hefaliye-hikenogale kwelengineng salelu 40 Aron yanguc edoibong,
‘Ga siduc-gbong monic banolengka siduc-gbong yedi molickenoledaicte. Mosesdi Aigita himongkacni mengocnubalu kwesiwec, yedi mecne biyac sangkeme miyac aiwec.’ (Wahikeicne 32:1)
41 Inguc milu dameng iwahac siduc-gbong monic bulumaka madecinele silic ingucne balu depec wecnoibong. Yenge molenginengti iluc balu yogo miafec aicnolu mitengkeibong. Wah 32:2-6 42 Inguc aibong Wapongti lobeebalu sawawa aleng nga iluc afeebaningte hegilecebawec. Wapongte sinaic mimi yengele hibiwa yowa yogolec yanguc biyachac kwelengkeicne fagac,
‘Israel alingfocine, ngenge hifa 40 himong kisiwa galu sicte depec welu me depecte hasoc gocne monic mi lobeneleibong, miyac. 43 Ngenge siduc-gbong Molekte kpoluc-fale tengkecaigaing nga siduc-gbong Refan, yele asocmeng ilucine balu gaibong. Wiyac yogo hocne milockebong bamadicngebanale ailu na Babilon himong dalicka locngebadacte.’ (Amosi 5:25-27)
Wapongte kpoluc-falele fungine Stefenti miwec
44 “Ngambofocnonggeng yenge himong kisiwa, iwa Wapongte kpoluc-fale baibong, yogo Wapongti Moses edalilu milockecnowec, ilec silicina baicne. 45 Fale yogo hocne ngambofocnonggeng Yosuwadi micne bayeleme iwa Israel yengele alingkacni miyac yengele himongka balu ngiyeibong. Ngiyeebongka Wapongti Israel yengele alingkacni miyac yenge gaibong, yogo weyebic aiyeleme ngambofocnonggeng yenge himong yogo balu Wapongte kpoluc-fale himong iwa taockeme taoc balu gabong Dawidi fikewec. Yos 3:14-17 46 Wapongti Dawidi moc bamadickeme yedi Yakobole Wapong, yele kuluc-mac monic banale milockewec. 2Sm 7:1-16 47 Foinac, yogo yeuctiyac mi bawec, Solomonti Ibu-kuluc bawec. Ibu-kuluc fikeme kpoluc-fale miyac aiwec. 1Ngt 6:1-38 48 Wapong Feicnetowanonggeng yebac ngic yengi kuluc monic moledi baicne, iwa ngiye-fangkec mi aicaigac. Wapongte sinaic mimi monicti mic-yowa yanguc miwec,
49 ‘Sugucnedi yanguc migac, “Ngictau ngiye-ngiyene yogo honocmeng nga himong yogo hige ede-edene, Ilec ngengi oma mac baneledaingte? Me oma mapicka ngiye-ngagec aidacte? 50 Foinac, na molenedi wiyac sasawa bayackeiba.” ’ (Yesaiya 66:1-2)
51 “Ngic-ngigac linggangne, ngenge kwele-hedecngineng fongkeyackeicne, ngambofocngineng yenge Tili Asu mife-miwa aicnolu gaibong, ngenge yenge ingucne aigaing. Yes 63:10 52 Ngambofocngineng yenge Wapongte sinaic mimi sasawa weyebic aiyeleibong. Sinaic mimi yenge pasi madicnele fileine fikenale sinaic yowa miibong, aime ngengele ngambofocngineng yenge hocne yengungtiyac sinaic mimi yogo wecebaibong. Gacgu Ngic Madicne yeicne fikeme ngengi hocne doc balu ye wehomaibong. Mat 23:31 53 Ngenge angelole mickacni yefe-yowa baibong, ailu yogo sifu hegileibong.”
Stefen wehomaibong
54 Stefenti yowa inguc edocebame ngagebong kwelenginang bame yenge aalic sugucne ngagelu ye hila nganilu micngineng hisalangkelu dodomangineng sowalewec. 55 Stefen ye Tili Asudi kweleina wakeme honocmengka hilame feme Wapong hulili-kwelengngineholec nga Yesu ye Wapongte folewapec domame nganilu miwec, Mige 110:1 56 “Ngagegaing, na honocmeng angkeme Ngicte Madec ye Wapongte folewapec domame nganigabac.” Kol 3:1 57 Inguc mime yenge sasawadi hendolong sugucne ailu hedecngineng kwedickelu yela gbululucke lelu igockela igockela hikelu 58 taon lobeina haulu posadi wikelu holeibong. Inguc ailu ngic wiyac ngani-ngagec ailu miibong yenge ngakpingineng dalicne hemoctolu ngic-madec monic wacine Sol, yele higewa habuweibong.
59 Habuwelu Stefen posadi wikelu holeebongka yedi yanguc milu milockewec, “O Sugucne Yesu, ga ilucne banong.” 60 Inguc milu ketadi holelu aukwelu wackelu miwec, “Sugucne, ga bikicngineng yogo hegileyelenong.” Inguc milu homawec.

7:2: Fike 11:31

*7:4: Kaldia yengele himong yogo Mesopotamia kwelina fawec.

7:4: Fike 11:31–12:5

7:5: Fike 12:7; 15:18; 17:8; 48:4

7:6: Wah 12:40

7:7: Wah 3:12

7:8: Soc tofaine, yogo ngic-madec fodingineng mesuinele socine fagac, yogo helockelu gaibong.

7:8: Fike 17:9-14; 21:4

7:9: Fike 28:1-3; 37:11; 39:1-3,21-23

7:10: Fike 41:37-44

7:11: Fike 41:54; 42:1-2

7:13: Fike 45:1-4,16

7:14: Fike 45:1-4,16

7:15: Fike 46:1-7; 49:33

7:16: Fike 23:2-20; 33:19; Yos 24:32

7:18: Wah 1:8

7:19: Wah 1:11-22

7:20: Wah 2:2

7:21: Wah 2:3-10

7:24: Wah 2:11-15

7:29: Wah 2:21-22; 18:3-4

7:34: Wah 3:1-10

7:36: Wah 7:3; 14:21; Him 14:33

7:38: Wah 19:3

7:41: Wah 32:2-6

7:45: Yos 3:14-17

7:46: 2Sm 7:1-16

7:47: Ibu-kuluc fikeme kpoluc-fale miyac aiwec.

7:47: 1Ngt 6:1-38

7:51: Yes 63:10

7:52: Mat 23:31

7:55: Mige 110:1

7:56: Kol 3:1