Luka
Yedi Yesule Siduc Madicne Kwelengkewec
1
Lukadi Yesule siduc Teofilusle kwelengkewec
1-3 Teofilus sugucnene, hewacnonggang wiyac noine fikewec, yogo kwelengkegelegabac. Ngic-ngigac yenge funginacniyac ofelu dongenginang aibaba fikewec yogo nganilu yenge siduc madicnele kwelec kwekwe aiibong. Yenge aibaba fikewec yogolec siduc edocnubaibong. Aime homacnedi yogo nganilu molickelu kwelengkeibong. Na yogolec ailu siduc edocnubaibong ailu kwelengkeibong yogo wosaelu funginacnihac fike-ofewec yogo yegena alingkelu kwelengkegelebe nalic ainale ngagesiiba. Sale 1:1 Ga yowa yago wafelu, yowa wedugeleibong, yogolec noine aigac, yogo nalic ngagedamecte.
Angelo monicti Sekariya fikecnowec
Abiyale bole-alingkacni depec-baba ngic monic gawec, wacine Sekariya. Ye Yudeya himongte ngictau monic Herode, yele damengka gawec.* Ngictau ye himong monicte damong. Ye kuctowaineholec. Aime hudu-ngic damongebagac. Yele ngigacine, wacine Elisabet, ye Aronte fikesawec, iwacni. Depec-baba ngic sasawa yengi Mosesle hae Aronte himong noine. Yengi Aronte fikesaweckacni sugudi ngigac nalic baibong. Yenge Ibu-kulucte bole balu Wapongte depec lobeme hoine yela fecaigac. Aime ngic-ngigac yogo yeke Wapongte dongewa dondonne benang gaiboc. Ailu Sugucnele mimiloc yowa nga yefe-yowa sasawa balaibelu sowacnenginec mikac gbagbacne gaiboc. Ailu yeke hufing, ilec Elisabet ye gboli mikac game yeke gacgu ngic-ngigac dandang aiiboc.
Aime dameng hewac iwa Sekariya ye Wapongte dongewa bole-alingfocine yengeholec bole baibong, yenge aibabanginang balaibelu madi depecte hasoc hoine madicne yogo kwendangkenale wacngineng kwelengke-lolu banganibong, Sekariyale wac fikewec. Wahikeicne 30:1-8 hasoc hole-holele alata yowa fagac. Ye yoc golholec someckewec. Dalicneine ye 50 cm ingucne, nga feinaine ye 90 cm ingucne. Depec-baba ngic monic ye mac ubieme nga mac aweleme sasawa hasoc hoine madicne lobeme Wapongta fecaigac, yogo ye sicte me nosingte depec mi lobegac. Depecte hasoc yogo kwendangkenoga damengngine kwesime ye Ibu-kuluc kwelina fewec.§ Israelle Ibu-kuluc ye moniyang sugu Yerusalem fawec Israel aling yenge Wapongte ibu lolu depec lobelu milockeibong. Depec-babale mac monic mi fawec. 10 Feme ngic-ngigac habutowadi Ibu-kuluc yogolec lobeina Wapong milockelu domaibong.
11 Inguc aibong Sugucnele angelo monicti hasoc hole-holele alata iwa Sekariya fikecnolu alata foleinapec iwa domame, 12 ye yogo nganilu kwatackelu hangoc sugucne aiwec. 13 Inguc aime angelodi yanguc edowec, “Sekariya, ga mi hangocguna! Wapongti mimilocgone biyac ngagegeleyec, ailu ngigacgone Elisabet ye madec monic gobeelu bageledaicte. Aime gboligone ye wacine Yohane wackedamec! 14 Madecgonedi gale kwele-madic nga belic-belic aidaicte. Aime ngic-ngigac homacnedi ye fikenale ailu inguchac kwele-madic ngagedaingte. 15 Yogo yangucte, yedi Sugucnele dongewa sugucne aidaicte. Ailu waing nga misa sanangne monic mi nodaic. Ye nenggacte gobe kwelina ngiyeemewa Tili Asudi biyac kweleine wakeicnele ailu, Him 6:3 16 Israel ngic-ngigacfocine bocyac mengocebame yenge kwelengineng Sugucne Wapongngineng, yela hefaliyedaingte. 17 Ailu madec ye mamac mengocebame kwelengineng hefaliyeme adu-madecfocnginengte angac ngagedaingte, ailu yowa kwekwe ngic yenge ngage-ngage dondonne bafuwayelenale bole badaicte. Ailu yedi Sugucnele dongewa gacgu Elaiyale aibaba nga kucka ingucne bagidaicte.** Elaiya ye Wapongte sinaic mimi ngic monic. Siducine yogo 1 Ngictau 17-19 nga 2 Ngictau 1-2 iwa fagac. Inguc bagacgu ngic-ngigac baefecebame yenge Sugucnele dongewa efeckelu yele ngic-ngigacfocine ailu gadaingte.” Mal 3:1; 4:5-6; Mat 17:11-13
18 Inguc mime Sekariyadi angelo yanguc edowec, “Naneicne ngic-dandangine, nga ngigacne inguchac, ye hifaine biyac bocyac aime gale yowa wenucka ngagebec noine aidaicte?”
19 Mime angelodi yanguc miwec, “Na Gabrieldi, Wapongte dongewa domac-aigabac, ailu ye yeuctiyac ga yowa edocgunogale salecnume wele siduc madicne yago edocgugabac. Dan 8:16; 9:21 20 Ngagegic: Yowa migabac yogolec damengngine kwesime wiyac noine fikedaicte. Ga yowane mi ngagesingkegamecte yowagone miyac aime gacgu wiyac migabac yogo, damengngine kwesi fikeme, hadeng yogowahac ga yowagoneholec hatacmac aidamecte.”
21 Aime ngic-ngigac-aling yenge Sekariyale wangec domabong ye Ibu-kulucka dameng dalicne benang domame ngageboc aiibong. 22 Inguc aibong, ye lobeina walu yowaine mikac aime yowa edocebanale yefe basackeme yenge biyac ngage-motoibong, “O, ye Ibu-kulucka felu yowa gung-didicka ingucne nganigac.” Iwa domalu yowaine monic mi fikeme moledi sugu sosoc aiwec.
23 Aime Sekariyale depec-babale bole-dameng motome, ye walu macina hefaliye hikewec. 24 Hikeme dameng mi daliweme ngigacine Elisabet ye gobeholec ailu tamacne 5 sangke-sangke galu yanguc ngagewec, 25 “Yago Sugucnele aibaba monic, yedi nale ngagesilu dameng yagowahac gamene basawelenale, aibaba yago ainelegac. Ilec ngic-ngigac yenge nale yowa kwekwe hatacmac mi aineledaingte.”
Angelo monicti Maria fikecnowec
26 Aime Elisabet ye tamacneine 6 aime, Wapongti angelo monic, wacine Gabriel, ye saleme taon monic, wacine Nasaret, Galili prowins, iwa hikewec. 27 Hikelu ngigac-neleweng monic ngickolec mi faicne, wacine Maria, ye fikecnowec. Aime Maria ye ngic monic, wacine Yosefe, yeholec bingecka gaiboc. Aime Yosefe ye Dawidile fikesaweckacni. Mat 1:16,18 28 Aime angelodi Mariale yanguc miwec, “Asec, Sugucnedi gaholec gagac, yambunginedi gala fagacte ga kwele-madic ngagedamec!”
29 Inguc mime Maria ye yogo ngagelu ngageboc sugucne aiwec, “Angelodi omale inguc edocnugac,” yogolec ngagelu dabiyelu ngage-ngage bole bocyac bawec.
30 Ngage-ngage bole badomame, angelodi yanguc edowec, “Maria, Wapongti gale ngageme madickecaigacte mi hangocguna. 31 Ailu ngagegic, ga gboli monic gobeelu badamecte. Ga madec yele wacine Yesu wackedamec! Yes 7:14; Mat 1:21-23 32 Madec yogo ye feicne aidaicte. Ye Wapong Feicnetowanonggeng yele madec, yele wacine inguc wackedaingte. Aime Wapong Sugucnedi ye fungineine Ngictau Dawidile bole ingucneyac lacnome iwa damongkedaicte. 2Sm 7:12,13,16; Yes 9:7 33 Damongkelu yedi Yakobole gbolifocine yengele ngictau ailu damengngine fafa-sanang fadaicte,†† Yakobole gboli yenge Israel aling. nga mac-himongine damongkelu, miyac-miyacine mikac gaginowagac.”
34 Mime Mariadi angelo yanguc edowec, “Ngickolec monic mi facaigabac, nga yogo wenucka fikenelenale migic?”
35 Inguc uwacnome miwec, “Tili Asudi gala wame Feicnetowale kucti gale folalac ailu somecgudaicte. Yogolec ailu gboligone gbagbacne benang fikedaicte, yele wacine Wapongte Madec wackedaingte. 36 Ngagegic, gale aling moniyang Elisabet, ye ngigac-dandangine ailu sifu ye madec gobeewec. Ye hufing gacaigac mibong, ye gobeholec aime tamacneine 6 biyac aigac. 37 Omale Wapongte aibaba yogo kpungke-kpungkeine mikac.” Fike 18:14
38 Inguc mime Mariadi miwec, “Ngagegic, na Sugucnele kwelec-adu, ilec yowa migic, yogo nalic fikeneledaic.” Mime, angelo ye hegilelu hefaliye hikewec.
Mariadi Elisabet nganinogale hikewec
39 Dameng mi daliweme Maria ye efeckelu taon monic Yuda yengele sifec himongka fawec, iwa biyac hikewec. 40 Hikegacgu Sekariyale macka fewec. Felu Elisabet wenac madic micnowec. 41 Micnome Elisabet Mariale yowa ngageme, gboli gobeina ngiyewec, idi kwatackelu uc fific aiwec. Aime Tili Asudi Elisabetla wakeme, 42 ye sugucnehac aukwelu miwec, “Ngigac hewacnonggang gagic, ga yambungkolec, nga gboli gobegona ngiyegac, ye yambungineholec. 43 Nale Sugucnele nenggacinedi nala kwesime aibaba yago fikenelegac, yogo aibaba sugucne. 44 Ngagegic, wenac madic yowagone miyengka hedecnedi ngagebe gboliye gobena beliyelu uc fific aigac. 45 Ngigac, ga, Sugucnedi yowa edocguwec, yogo noine fikedaicte inguc ngagesingkeing, ngigac ingucne ga kwele-angackolec.”
Maria ye Wapong mitengkewec
46-48 Mime Mariadi miwec, “Wapong ga nganicnulu ngageng na kwelec-adugone wawaine benang ailu gaiba. Yogolec ailu ube-kwelenedi Sugucne asec-asec aigelebe, 1Sm 2:1-10 Asunedi Wapong, asa-babane gale ailu angackeme beliyegac. Ngic-ngigac fikesawec ainowagaing yengi ngagenelelu, ‘ye kwele-angackolec’ inguc minowagaing. 49 Sugucne Kuctowa Fileinedi aibaba sugucne benang aineleyec, nga yele wacine gbagbacne benang. 50 Fikesaweckacni fikesawec, yele alang bacnocaigaing, yele kwele-sowacti yengele witiwa fagidaicte. Mige 103:13,17 51 Nga yenge yengileng kwele ngage-ngagengineng yogo ngagebong feicne aigac yengela kuc-pasi balu moleine sungkelu bagi-locebame singsang kwecaigaing. 2Sm 22:28 52 Ailu yedi damong ngic bolenginangkocni baicebawec, nga ngic-ngigac wawaine gaibong, yenge bafangebawec. Yop 12:19; 5:11; Mige 147:6 53 Aime ngic nosingte homalu gagaing, yenge yeicne wiyac madicne yelelu bawakeyelewec, ailu mafatowanginengkolec, yengebac molenginang wiyac monic mi lolu moc salecebame hikeibong. Mige 34:10 54-55 Wapong ye ngambononggeng Abrahamtacni fikesawec ai-ofeibong, nga aifenowagaingte yowaine edocebawec, yogo mi ngigeckewec, ye kwelec kwekwefocine Israel yengele kwele-sowac ailu baficebawec.” Mige 98:3; Mika 7:20; Fike 17:7
56 Milu Maria ye tamacne habackang inguc Elisabetkolec gacgu hatacmac macina hefaliye hikewec.
Yohane fikewec
57 Hikeme Elisabet ye gboli fike-fike damengngine bangkaleme madec fikewec. 58 Fikeme macfocine nga yeicne alingfocine yengi Sugucnedi kwele-sowac aicnowec yogo ngagelu yeholec momoc beliyeibong.
59 Aime hadeng 8 aiyemewa yenge madec yogo soc tofaine helockeningte welelu yele wacine Sekariya, mamacinele wase baningte inguc miibong. Fike 17:12; Dep 12:3; Luk 2:21 60 Inguc mibong nenggacine Elisabetdi kpatalalu miwec, “Miyac, yele wacine Yohane wackenoga.”
61 Mime yengi yanguc miibong, “Gale alingfocgone yengelacni wac ingucne monic mi wackeibong fagac.” 62 Inguc milu moledi sosoc ailu mamacine uwacnoibong, madec wacine ma wackenoga.
63 Uwacnobong Sekariyadi hibi kweleng-kwelengte tafe, yogo moledi sosoc aiyeleme lacnobong yanguc kwelengkewec, “Madec yele wacine Yohane.” Inguc kwelengkeme yenge sasawadi ngageboc aiibong. 64 Ailu dameng iwahac Sekariya beluine hefaliyeme ye hatacmac yowa mimi ailu Wapong mimadickelu gawec. 65 Game macfocine yenge sasawadi hangocebawec nga ngic-ngigac Yudeya sifec-himongtowawa gaibong, yenge aibaba fikewec, yogolec mingagec ailu gaibong. 66 Aime Sugucnele kucti gboliholec gawecte ailu ngic-ngigac yenge siduc yogo ngagelu, yenge yowa yogo ngage-ngagenginang lolu yanguc ngagelu uwayeleibong, “Gboli yogodi gacgu wenuc ainowagac?”
Sekariyadi sinaic yowa miwec
67 Aime Tili Asudi gboli mamacine Sekariyale kwelewa wakeme, yedi sinaic yowa yanguc miwec, 68 “Sugucne Israel yengele Wapong ye mitengkenang, omale yedi ngic-ngigacfocine nongileng wele fuli bacnubawec. Mige 72:18 69-70 Ailu ye esecne benang Wapongte sinaic mimi yengele micka yowa lolu miwec, yogo balaibelu bole-ngicine Dawidi, yele fikesaweckacni asa-baba ngic sanangne fikewec, Mige 18:2 71 yedi ngabafocnonggeng gagaing nga ubedi wikecnubacaigaing, yengele molewacni bamoctonubadaicte. Mige 106:10 72-73 Aime Wapongti fungnonggeng Abrahamta mimipang sanangne miwec, yogo ngagesilu dodoficnonggeng gbagbacne balaibelu fungfocnonggengte kwele-sowac aiyelecaigac. Fike 17:7; 22:16-17; Mige 105:8-9 74-75 Nonge ngabafocnonggeng yengele molewacni bamoctocnubame, Gaga-damengnonggeng fagacsoc hangoc mikac yele dongewa gbagbacne nga dondonne ailu kwelec kwekwe gadabelengte. Tit 2:12-14 76 Aime nale gboli, gagi molickelu Sugucnele yefe bamadickelu yefe hole-wenengkecte yanguc wacgudaingte, Ga Wapong Feicnetowanonggeng yele sinaic mimi. Yes 40:3 77 Ga ngage-ngage yanguc weduyeledamecte, yele ngic-ngigacfocine aibaba bikicnginengkolec hegilelu asa bacebame wasecne aidaingte. Yer 31:34 78 Aime Wapongnonggeng, angacine nga kwele-sowac feicne benang ainolecaigac inguc fikedaicte. Aime yele angactowainele kucti wenac ingucne nongilang walu Yes 60:1-2 79 kundung kwelina nga homacte folalacka gagaing, yenge baangolecebame nongileng kwele-mogungte yefewa ganangte fungnonggeng damongkelu yefe yogo edalicnubadaicte.”
80 Aime gboli ye socine suguleme kwele-ngage-ngageine sanangkewec, ailu himong kisiwa gacgu Israel ngic-ngigac yengele dongewa fikelu yegengkenale damengnginele wangec gawec.

1:1-3: Sale 1:1

*1:5: Ngictau ye himong monicte damong. Ye kuctowaineholec. Aime hudu-ngic damongebagac.

1:5: Depec-baba ngic sasawa yengi Mosesle hae Aronte himong noine. Yengi Aronte fikesaweckacni sugudi ngigac nalic baibong. Yenge Ibu-kulucte bole balu Wapongte depec lobeme hoine yela fecaigac.

1:9: Wahikeicne 30:1-8 hasoc hole-holele alata yowa fagac. Ye yoc golholec someckewec. Dalicneine ye 50 cm ingucne, nga feinaine ye 90 cm ingucne. Depec-baba ngic monic ye mac ubieme nga mac aweleme sasawa hasoc hoine madicne lobeme Wapongta fecaigac, yogo ye sicte me nosingte depec mi lobegac.

§1:9: Israelle Ibu-kuluc ye moniyang sugu Yerusalem fawec Israel aling yenge Wapongte ibu lolu depec lobelu milockeibong. Depec-babale mac monic mi fawec.

1:15: Him 6:3

**1:17: Elaiya ye Wapongte sinaic mimi ngic monic. Siducine yogo 1 Ngictau 17-19 nga 2 Ngictau 1-2 iwa fagac.

1:17: Mal 3:1; 4:5-6; Mat 17:11-13

1:19: Dan 8:16; 9:21

1:27: Mat 1:16,18

1:31: Yes 7:14; Mat 1:21-23

1:32: 2Sm 7:12,13,16; Yes 9:7

††1:33: Yakobole gboli yenge Israel aling.

1:37: Fike 18:14

1:46-48: 1Sm 2:1-10

1:50: Mige 103:13,17

1:51: 2Sm 22:28

1:52: Yop 12:19; 5:11; Mige 147:6

1:53: Mige 34:10

1:54-55: Mige 98:3; Mika 7:20; Fike 17:7

1:59: Fike 17:12; Dep 12:3; Luk 2:21

1:68: Mige 72:18

1:69-70: Mige 18:2

1:71: Mige 106:10

1:72-73: Fike 17:7; 22:16-17; Mige 105:8-9

1:74-75: Tit 2:12-14

1:76: Yes 40:3

1:77: Yer 31:34

1:78: Yes 60:1-2