NSAN LUCA
RA MA̱CA HOGA TꞌØDE NÚꞌA̱ BI ꞌYOFO NSAN LUCA
1
Ya mʉdi noya bi ꞌyofo Nsan Luca
Nuꞌi nda Teofilo, ya guí pa̱di gue ndunthi toꞌo ya xa ꞌyofo de gatho núꞌa̱ te xa nja de guecjʉua. Núꞌa̱ bi ꞌyofoꞌʉ ma̱ mahyɛgui ngu núꞌa̱ ma̱nga núꞌʉ toꞌo mi ꞌñoui ra Jesu desde ra mʉdi ne xa xicjʉ de rá ma̱ca noyaꞌa̱. Hangue necagui dí ofo nehe de núꞌa̱ stá pa̱di. Stá ꞌñani xá hño desde ra mʉdi, ne dí ofo ꞌramatsꞌʉ. Stá beni xá hño ga ofo pa ga pɛhnꞌabʉ, pa njabʉ gui pa̱di gue xi majua̱ni núꞌa̱ xa siꞌaꞌi.
ꞌNara ɛnxɛ bi ma̱ de rá ꞌbʉi ra Xuua Xiꞌtsate
Ha nuya paꞌʉ mrá nda̱ ra Erode de ja ra hai Judea, ne ja núꞌa̱ ra haiꞌa̱ mi ꞌbʉhni ꞌnara macja̱ mrá thuhu ra Sacaría núꞌa̱ mi mpɛfi co ya macja̱ núꞌʉ myá thuhu ya Abías ngueꞌa̱ neheꞌa̱ mrá Abías. Ha nurá ꞌbɛhña̱ ra Sacaría mrá thuhu ra Sabe núꞌa̱ xqui ꞌñehe desde yá ja̱ꞌi ndu ra macja̱ núꞌa̱ mrá thuhu ra Aarón. Nura Sacaría ne rá ꞌbɛhña̱ mi ꞌbʉi xá hño ja rá thandi Ajua̱ ne mi øꞌtua gatho yá hmandaꞌa̱ núꞌʉ hutsꞌi ja ra Ma̱ca Tꞌofo, ne himbi thimbabiꞌʉ ni ꞌnara tsꞌoqui. Pe ni ꞌnara ba̱tsi hinxqui mɛꞌtsiꞌʉ ngueꞌa̱ ra Sabe himi tsa da mɛꞌtsa ra ba̱tsi, ne ya xi myá da̱quꞌeiꞌʉ.
Ha nura Sacaría co maꞌra yá mimacja̱ui núꞌʉ mi mpɛhui mahyɛgui, bi datꞌa ra pa da yʉtꞌa ja ra nda̱nija̱ pa da xøcambeni Ajua̱. Ne nuꞌʉ́ bi ꞌyøtꞌe ngu yá nza̱i pa da ba̱di toꞌo da zo rá thuhu pa da yʉtꞌa mbo ra nija̱ da tsa̱tꞌa ra tꞌutsꞌi, y nura Sacaría go gueꞌa̱ bi zo rá thuhu. 10 Ha nura ora mi tsa̱tꞌa ra tꞌutsꞌi mbo ra nija̱, nura hmuntsja̱ꞌi mbi ꞌba thi de ra nija̱ mi apabi Ajua̱ ngueꞌa̱ mi gueꞌa̱ ra ora de ra nsadi. 11 Tsꞌa mi tsa̱tꞌa ra tꞌutsꞌi ra Sacaría, mi da̱mfri bi hyanda ꞌnara ɛnxɛ mi ꞌbahni ja rá hyo ra ata habʉ tꞌexa ra njʉspi ngue rá nga̱ha̱ ra Sacaría. 12 Ha nu mi hyandi gue mi ꞌbahni ra ɛnxɛ nixi mi pa̱di te da ꞌyøtꞌe co ra ntsu. 13 Ha nura ɛnxɛ bi ꞌñembabiꞌa̱:
―Sacaría, oguí tsu, ngueꞌa̱ dá e ga xiꞌi gue nuri nsadi xuá ꞌyøde Ajua̱. Nubyá, nuri ꞌbɛhña̱ ma da mɛꞌtsꞌaꞌi ꞌnari tꞌʉ, y nuꞌá̱ ma gui hñuꞌmbabi rá thuhu dra Xuua. 14 Ne nuꞌi ma xi gui johya ndunthi de ri tꞌʉ, ne ndunthi ya ja̱ꞌi ma da johya nu sta ꞌmʉiꞌa̱. 15 Ngueꞌa̱ nuꞌá̱ ma da nja rá nsu ja rá thandi Ajua̱, y hinhyaꞌmʉ ma da zi ra vinu gá obxi nixi maꞌra ya vinu, ne ante da ꞌmʉi ya di ha̱npa rá tsꞌɛdi ra Ma̱ca Nda̱hi. 16 Y nuꞌá̱ ma da zofo ya me Israel pa ndunthi de gueꞌʉ da ñobri de yá tsꞌoqui ne da yopa xøcambeni Ajua̱ maꞌnaꞌqui. 17 Ne nuꞌá̱ go di gueꞌa̱ ma da ꞌmɛtꞌo de ra Zidada, nehe ma da tꞌumba rá tsꞌɛdi ngu núꞌa̱ bi tꞌumba ra ba̱di Elía, pa da umba ꞌnara tsꞌofo ya dada pa da yopa ma̱hui yá tꞌʉ, ne da zofo ya tsꞌoꞌyøde gá ja̱ꞌi pa da nhyogaꞌyødeꞌʉ. Ne nuꞌá̱ ma da zo ya ja̱ꞌi pa stí ꞌñe ra Zidada da gamfriꞌʉ.
18 Ha nura Sacaría bi ꞌñembabi ra ɛnxɛ:
―¿Hanja da za ga camfri de núꞌa̱ guí xicagui, gue nugui ne ma ꞌbɛhña̱ ya dyá da̱quꞌeiꞌbe?
19 Ha nura ɛnxɛ bi ꞌñembabi:
―Nugui drá Grabie, duí ꞌbʉi ja rá thandi Ajua̱ pa dí pɛpabi, hangue nuꞌá̱ xuá mɛncagui pa e ga xiꞌaꞌi nuya ya hoga noya ja juadi dá xiꞌi. 20 Hangue nubyá dí xiꞌi nehe, ma gui ngone, hinda za gui ña̱ asta hinda ꞌmʉi ri tꞌʉ pa ja da za gui yopa ña̱ maꞌnaꞌqui, ngueꞌa̱ hinxcá camfrigui núꞌa̱ stá xiꞌaꞌi. Pe nuꞌá̱ ma da njabʉ ngu núꞌa̱ stá xiꞌaꞌi, ne núꞌʉ ya paꞌʉ bi ma̱nga Ajua̱, gueꞌa̱ ra pa da njabʉ.
21 Ha núꞌʉ ya ja̱ꞌi mi ꞌbai thi mi tøꞌmtho da bønga ra Sacaría, ha nuꞌá̱ xqui yaꞌa̱ mbo ra nda̱nija̱, hangue nuꞌʉ́ himi pa̱ te da beni. 22 Ha nu mi bønga ra Sacaría himi tsa da ña̱ui núꞌʉ mi tøꞌma thi. Nuꞌbʉ́ nuꞌʉ́ bi ba̱tho gue nuꞌá̱ xqui hyandua ꞌnará thedi Ajua̱ nuni mbo ra nija̱. Y nuꞌá̱ mi ña̱ui ya ja̱ꞌi pe dega señatho ngueꞌa̱ xqui ngone.
23 Ha nu mi uadi núꞌʉ ya pa de rá ꞌbɛfi ra Sacaría ja ra nda̱nija̱, bi maꞌa̱ pa ja rá ngu. 24 Ne hintsꞌʉ yaꞌa̱ ya pa ra Sabe bi mʉdi bi ndaꞌthi, y himbi bønga de ja rá ngu cʉtꞌa za̱na̱. Nuꞌá̱ mi benga ja rá mfeni ne mi ena: 25 “Ajua̱ co rá nhyoja̱ꞌi xa ꞌyøtcagui njaua pa ya hinda nøngagui ya ja̱ꞌi.”
ꞌNara ɛnxɛ bi ma̱ de rá ꞌbʉi ra zi Jesu
26 Ha de rá ꞌrato za̱na̱ Ajua̱ bá yopa pɛhna ra ɛnxɛ Grabie pa bá ehe ja ra tꞌʉca hnini núꞌa̱ rá thuhu Nasare de ra hai Galilea, 27 pa bá cꞌa̱ꞌtsa ꞌnara nxutsi mrá thuhu ra Maria. Núꞌa̱ ra nxutsiꞌa̱ ya xqui tꞌadi pa da ntha̱tui ꞌnara ꞌñøhø mrá thuhu ra Jose núꞌa̱ xqui ꞌñehe desde yá ja̱ꞌi ndu ra nda̱ Davi. 28 Ha nura ɛnxɛ bi yʉtꞌa ja rá ngu ra Maria ne bi zɛnjua bi ꞌñembabi:
―¡Ajua̱ xa ma̱ꞌaꞌi ne ꞌbʉi con gueꞌi, ne maꞌna xa ja̱pꞌaꞌi que gatho maꞌra ya ꞌbɛhña̱!
29 Ha nu mi hyanda ra ɛnxɛꞌa̱ ne mi ꞌyøde bi xipa nuya ya noya, ngu bi ntsu ne himbi ba̱di te mri bønga núꞌa̱ bi xipi. 30 Ha nura ɛnxɛ bi ꞌñembabi:
―Maria, oguí tsu, ngueꞌa̱ Ajua̱ xi ri ma̱ꞌaꞌi ne xa huahnꞌaꞌi. 31 Ne nubyá ma gui ndaꞌthi ma gui pɛꞌtsa ꞌnari tꞌʉ, ne gui hñuꞌmbabi rá thuhu dra JESU. 32 Y nuꞌá̱ ma da mɛꞌtsa ꞌnara da̱nga nsu, ngueꞌa̱ nuꞌá̱ go di gueꞌa̱ drá Tꞌʉ Ajua̱ bí ꞌbʉ mahetsꞌi. Y nu Ajua̱ go gueꞌa̱ ma da hñutsꞌi dega nda̱ ja ra hnini Israel ngu bi nda̱ ra Davi núꞌa̱ ꞌna de yá xita mayaꞌbʉ. 33 Ne nuꞌá̱ ma da nda̱ ja ra hnini Israel pa nza̱ntho, y hinhyaꞌmʉ da ua rá hmanda.
34 Nuꞌbʉ́ ra Maria bi ꞌñembabi ra ɛnxɛ:
―¿Hanja da za da njabʉ gue nugui hinstá ntha̱tatho?
35 Ha nura ɛnxɛ bi ꞌñembabi:
―Ra Ma̱ca Nda̱hi da ꞌñehe da zʉꞌaꞌi ne rá tsꞌɛdi Ajua̱ bí ꞌbʉi mahetsꞌi da ꞌñehe da gopꞌatho ngu ꞌnara guui. Hangue nu sta ꞌmʉi núꞌa̱ ra zi ba̱tsi go di gueꞌa̱ drá ma̱ca Tꞌʉ Ajua̱. 36 Ne ri prima ra Sabe masque guí handi ya ra da̱quꞌei pe ma da mɛꞌtsa ꞌnará tꞌʉ nehe. Mi hma̱ gue nuꞌá̱ himi tsa da mɛꞌtsa ra ba̱tsi, pe nubyá ya øtꞌa ꞌrato za̱na̱ daꞌthi. 37 Ngueꞌa̱ pa Ajua̱ otho ni ꞌnara tꞌøtꞌe xá hñei pa gueꞌa̱.
38 Nepʉ ra Maria bi ꞌñembabi ra ɛnxɛ:
―Rá ꞌbɛgogui Ajua̱, dá ꞌyøtꞌa ngu xcá xicagui.
Mi uadi bi ma̱nga ra Maria njabʉ, ra ɛnxɛ bi ma ꞌbestho.
Ra Maria bi cꞌa̱ꞌtsa ra Sabe
39 De nuya paꞌʉ mi menga ra ɛnxɛ, bi da̱ma ma ra Maria ja ꞌnara hnini mbi ja ja ra tꞌøhø de ra hai Judea, 40 pa rí zønga ja rá ngu ra Sacaría. Y mi zøni bi yʉtꞌi bi zɛnjua ra Sabe. 41 Y nu mi ꞌyøde ra Sabe bi nzɛnjuate ra Maria, ꞌbestho ra oraꞌa̱ bi ꞌña̱nga ra ba̱tsi mbo rá mʉi ra Sabe, y ra Sabe bi hña̱nga ra Ma̱ca Nda̱hi. 42 Ne bi ña̱ ntsꞌɛdi ne bi ꞌñemba ra Maria:
―Ajua̱ xa ja̱pꞌaꞌi que gatho maꞌra ya ꞌbɛhña̱, nehe xa ja̱pa ri ba̱tsi. 43 Nugui hindí ꞌñepcagui e da zøngagui rá na̱na̱ ma Zidadahʉ. 44 Ngueꞌa̱ nu ndá øde gá nzɛnjuate, numa ba̱tsi co ra johya bi da̱ma ꞌña̱ni mbo ma mʉi. 45 Ajua̱ da ja̱pꞌaꞌi ngueꞌa̱ xcá camfri núꞌa̱ bi xiꞌaꞌi, ngueꞌa̱ ma da njabʉ ngu núꞌa̱ xa xiꞌaꞌi.
46 Nepʉ bi ꞌñena ra Maria:
Nugui xi drí xøcambeni ma zi Hmu con gatho ma mʉi,
47 ne xi ri johya ma coraso de núꞌa̱ xa ꞌyøtcagui Ajua̱ ma Pøhøte.
48 Ngueꞌa̱ nugui ꞌnará zi hyoya ꞌbɛgogui Ajua̱, masque njabʉ pe nuꞌá̱ xa huancagui.
Desde nubya ya ja̱ꞌi ma da ꞌñengagui gue Ajua̱ xa ja̱pcagui.
49 Ajua̱ núꞌa̱ xi ja rá tsꞌɛdi xa ꞌyøtca nuya ya da̱nga tꞌøtꞌe,
y xi rá nsunda rá thuhuꞌa̱.
50 Nuꞌá̱ nza̱ntho ma da nja rá nthecate pa gatho núꞌʉ toꞌo da ꞌyøteꞌa̱.
51 Ne nuꞌá̱ xa ꞌyøtꞌa ya da̱nga ꞌbɛfi co rá da̱nga tsꞌɛdi,
ne xa da̱pa gatho núꞌʉ toꞌo mri ꞌñexa sɛhɛ.
52 Ne xa hña̱cua yá nsu gatho núꞌʉ toꞌo xi mi ja yá da̱nga nsu,
ne go xa gʉxa ya zi hyoya.
53 Ne gatho núꞌʉ toꞌo mi othobi, bi tꞌumbabi,
ha nuꞌʉ tóꞌo mi jabi, bi ꞌñothobi.
54 Ne bi maxa ra hnini Israel núꞌʉ pɛpabi,
ne himbi pumfri da huequiꞌʉ.
55 Xa ꞌyøtꞌa njabʉ ngu xqui ña̱ꞌtuabi ndu ma dadahʉ ra Abrá ne gatho yá ja̱ꞌi,
gue hinhyaꞌmʉ ma da pumfri da huequiꞌʉ.
Gueꞌa̱ gatho bi ma̱nga ra Maria.
56 Y ra Maria bi gohuini ra Sabe ngu hñu nza̱na̱ ja rá nguꞌa̱, ne ꞌmɛfa bi menga pa ja rá ngu.
Rá ꞌbʉi ra Xuua Xiꞌtsate
57 Nepʉ bi zø ra pa bi ꞌmʉi rá tꞌʉ ra Sabe. 58 Ne nuꞌbʉ́ gatho yá ꞌnangu ne núꞌʉ mi ja te yá njaui bi ma bá cꞌa̱ꞌtsi pa bi johyaui ngueꞌa̱ bi ꞌyødeꞌʉ gue Ajua̱ xi xqui ja̱piꞌa̱ pa bi ꞌmʉ rá ba̱tsi. 59 Ha nurá hña̱to ma pa bi thuꞌtsua ra seña ja rá ndoꞌyo ra ba̱tsi ngu yá nza̱iꞌʉ, ne ja mi ꞌbʉhni maꞌnaꞌqui yá ꞌnangu ne núꞌʉ mi ja te yá njaui. Ne mi beniꞌʉ xa hñuꞌmbabi dra Sacaría nehe ngu rá thuhu rá dada. 60 Pe nurá na̱na̱ himbi ne, hangue bi ꞌñena:
―Hina, hinga huꞌmbabihʉ njabʉ, ngueꞌa̱ ma da thuꞌmbabi dra Xuua.
61 Ne bi tꞌembabi ra Sabe:
―¿Hanja ma da thuꞌmbabi njabʉ gue ni ꞌnari ja̱ꞌihʉ hingrá thuhu ra Xuua?
62 Nepʉ bi tꞌutua ra seña ra Sacaría ndaꞌa̱ ra thuhu mi neꞌa̱ da hñuꞌmbabi ra ba̱tsi. 63 Nepʉ nuꞌá̱ ngueꞌa̱ xqui ngone hangue bi ꞌyadi ꞌna xɛni ra xithɛ, ne ja bi ꞌyofoni gue nura ba̱tsi drá thuhu ra Xuua. Y gatho ya ja̱ꞌi xi bi ꞌyø ngueꞌa̱ bi hñuꞌmbabi njabʉ. 64 Y ra oraꞌa̱ ꞌbestho bi za bi yopa ña̱ ra Sacaría, ne bi mʉdi bi xøcambeni Ajua̱. 65 Y gatho núꞌʉ yá ꞌnangu xi bi ntsu, ne gatho ja ya tꞌøhø de Judea habʉ mi ꞌbʉ ya ja̱ꞌi bi ꞌño ra ꞌbede de núꞌa̱ xqui nja. 66 Ne gatho núꞌʉ toꞌo mi pa̱di mi ꞌyo yá mfeniꞌʉ ne mri ꞌñámbabi ꞌna ngu maꞌna, ne mi enaꞌʉ:
―¿Te ma nsu ma da tꞌumbabi núꞌa̱ ra ba̱tsiꞌa̱ ꞌbʉ?
Mi ma̱nga njabʉꞌʉ ngueꞌa̱ Ajua̱ mi ja̱piꞌa̱ co rá tsꞌɛdi.
Ra Sacaría bi nsunda Ajua̱
67 Nura Sacaría rá dada ra ba̱tsi mi ha̱npa rá tsꞌɛdi ra Ma̱ca Nda̱hi bi ma̱nga ꞌraya noya ngu Ajua̱ bi ꞌñutuabi da ma̱, ne bi ꞌñena:
68 Xá nsunda Ajua̱ ma zi Hmuhʉ nújʉ dyá me Israelhʉ,
ngueꞌa̱ nuya pabya ma da ꞌñehe ꞌna toꞌo da pøhøguihʉ nújʉ go rá hniniguihʉꞌa̱.
69 Nuya pabya ma dua pɛncahʉ ꞌnara Pøhøte núꞌa̱ xi ja rá tsꞌɛdi.
Nuꞌá̱ ma da ꞌñehe desde yá ja̱ꞌi ndu ra nda̱ Davi núꞌa̱ mrá ꞌbɛgo Ajua̱.
70 Gueꞌa̱ bi ña̱tcaguihʉ Ajua̱ ngu núꞌa̱ bi ma̱nga yá ma̱ca ꞌmɛhniꞌa̱ desde mayaꞌbʉ.
71 Bi ña̱tcahʉ gue da ña̱ngaguihʉ de ma ncontrahʉ ne de gatho núꞌʉ toꞌo ri ʉtsaguihʉ.
72 Nehe mi ma̱ gue mi ma da mɛꞌtsua ra nthecate ndu ma xitahʉ,
ne hinhyaꞌmʉ mi ma da pumfri núꞌa̱ ra ma̱ca cohi xqui gohuiꞌʉ.
73 Guehna ra cohi bi ꞌyøtꞌa Ajua̱ co ndu ma dadahʉ ra Abrá,
74 gue mi ma da ña̱ngaguihʉ de ma ncontrahʉ
pa ga pɛpabihʉꞌa̱ nsinque ꞌnara ntsu,
75 ne ga ꞌyohʉ xá hño ne ga ꞌbʉhʉ xá ntꞌaxi ja rá thandiꞌa̱ gatho ya pa de ma tehʉ.
76 Y ra Sacaría bi ꞌñemba rá ba̱tsi:
Nuꞌi ma zi tꞌʉꞌi, go gueꞌi ma drá ꞌmɛhniꞌi Ajua̱ bí ꞌbʉ mahetsꞌi,
ngueꞌa̱ go ma gui ꞌbɛtꞌo de ra Zidada pa gui hocua rá ꞌñuꞌa̱.
77 Nuꞌi go ma gui zopabi rá hnini Ajua̱ pa da ba̱diꞌʉ ra Pøhøte ne da mpøhøꞌʉ,
ne da zʉdi ra pumbate de yá tsꞌoqui.
78 Ngueꞌa̱ Ajua̱ xa mɛscahʉ ra hma̱te ne ra nthecate,
hangue nuꞌá̱ ma da mɛncahʉ ꞌnara hyatsꞌi desde mahetsꞌi pa go gueꞌa̱ da yotca ma mfenihʉ,
79 nehe pa da yoꞌtua yá mfeni gatho núꞌʉ ꞌbʉ ja ra ꞌbɛxuui ne núꞌʉ rí ma ja ra ꞌñu dega du.
Hangue nuꞌá̱ ma da ꞌñehe pa da yotcahʉ ꞌnara ꞌñu xá hño pa grá ꞌbʉhʉ te rá ꞌñentho.
Nuna guehna bi ma̱nga ra Sacaría.
80 Y nura zi Xuua ꞌyo mri teꞌa̱ ne ꞌyo mi umba ra tsꞌɛdi ra Ma̱ca Nda̱hi. Ne bá ꞌbʉi ja ra mbonthi asta bi zø ra pa bi mʉdi bi zofo ya me Israel.