MATENDU GA WANTUMINTUMI
ULONGOLERU
Shintola sha Matendu ga wantumintumi ndo matakuliru ga wantu yawamjimira Yesu ntambu yawanjiti kuwera pasipanu na kweneya kwanjira Yerusalemu mpaka Yudeya na Samaliya na kumonga, Yesu ntambu yakawagambiriti wantumintumi wakuwi pamberi hakenigendi kumpindi, (Matendu 1:8). Shintola ashi shilembitwi na Luka, ndo ulaa yakalembiti Shisoweru Shiwagira shakalembiti Luka. Yomberi ndo bwana mganga na kaloliti weri kulemba kwa unakaka vitwatira ntambu yavilawiriti mumakaliru ga Yesu. Shintola ashi sha matendu ga wantumintumi pamuhera na shilii sha Shisoweru Shiwagira shakalembiti Luka, vyoseri avi kamlemberiti Teofili yakaweriti Muyunani, kumbiti iwezekana kuwera nfiru ya vintola avi iweriti vibetulwi na wantu woseri, Wayunani na Wayawudi (1:1).
Shintola sha Matendu ga wantumintumi pamonga shilembitwi mushinja sha malongu sita mpaka shinja sha malongu sita na msheshi Pakwiyuka Yesu, toziya upeleru wa shintola shilanguziya Paulu hakenivugulilwi mushibetubetu. Viraa Luka kagenditi mwanja pamuhera na ntumintumi Paulu na pamonga kalembiti shintola sha matendu mulushi lwa Antiokiya, shintola ashi sha Matendu ndo mwendelezu gwa Shisoweru Shiwagira shakalembiti Luka na shanjiti kwa Yesu kugenda kumpindi. Nfiru nkulu ya Luka ya kulemba shintola ashi ndo ilifana nentu handa su yakaweriti nayu pakaweriti kankulemba Shisoweru Shiwagira. Yomberi kamfiriti Teofili pamuhera kwongereka kwa wantu yawamjimiriti Yesu waweriti na unakaka kwa galii gawafunditwi na hangu kalembiti kwa unakaka vitwatira vyoseri vyavilawiliti mumakaliru ga Yesu na kweneya kwa njimiru ya kumjimira Yesu.
Shintola ashi shitupanana mifanu ya wantu wa kwanja yawamjimiriti Yesu ntambu yawaweriti na mana ya kulikala munjimiru ya kumjimira Yesu. Mifanu ya wantumintumi itulanguziya twenga ntambu ya kutumbira likakala lya Rohu Mnanagala mukweneza ujumbi wa Shisoweru Shiwagira kwa wamonga.
Yagaweramu
Kwanja Rohu Mnanagala kankuwasulukira wafundwa na wantu yawamjimira Yesu wankwanja kwongereka, shipandi sha 1:1-8:1
Shakapanu wantu yawamjimira Yesu wapingikwa na kwanja kweneya kuisi yamonga kutali na Yerusalemu, shipandi sha 8:2-12:23
Pa aga Paulu kankugenda mwanja gwakuwi gwa kwanja gwa umisiyoni, shipandi sha 12:24-14:28
Shakapanu shizyungu shankuliwona Kuyerusalemu kwamuwa shishi shifiruwa kwa wantu wa syayi yawamjimira Yesu, shipandi sha 15:1-35
Su Paulu kagenda mwanja gwakuwi gwa pili gwa umisiyoni, shipandi sha 15:36-18:22
Paulu kagenda mwanja gwakuwi gwa tatu gwa umisiyoni, shipandi sha 18:23-26:38
Shakapanu Paulu kankukamulwa Yerusalemu, shipandi sha 21mpaka shipandi sha 26.
Upeleru Paulu kankujegwa kugenda Rumi, shipandi sha 27 mpaka shipandi sha 28.
1
Mtuwa Teufili
Mtuwa Teufili, Mlongu Teufili, mushintola sha kwanja nembiti kuusu vitwatira vyoseri Yesu vyakatenditi na kufunda kwanjira kwanja. Mpaka lishaka lilii pakanyasulitwi kugenda kumpindi kwa Mlungu. Pamberi pa kunyasulwa kugenda kumpindi, kawapananiti malagaliru kupitira Rohu Mnanagala wantumintumi walii yakawasyaguliti. Pakuhowa kwakuwi, yomberi kalilanguziyiti mweni kwa womberi na kulilanguziya nakaka kuwera mweni ka mkomu. Yomberi kawalawiriti kwa shipindi sha mashaka malongu msheshi na yomberi kayoweriti nawu kuusu Ufalumi wa Mlungu. Shipindi shimu yomberi pakaweriti nawu, kawapananiti lagaliru ali, “Namlawa amu Yerusalemu, su muliheperi lagilu lya Tati, lilii lyampikaniriti neni nonga kuusu visoweru vyakuwi. Toziya Yohani kawabatiziti kwa mashi, kumbiti pa mashaka gavuwa ndiri mwenga hamubatizwi kwa Rohu Mnanagala.”
Yesu kankunyasulwa kugenda kumpindi kwa Mlungu
Su wantumintumi pawaliwoniti pamuhera na Yesu, womberi wamkosiyiti, “Mtuwa, shipindi ashi haguwuziyi ufalumi kwa Israeli?” Yesu kawagambira, “Vyamwenga ndiri kuvimana vipindi ama zitarehi Tati gwangu kavitula muukolamlima wakuwi. Kumbiti hamwanki likakala Rohu Mnanagala pakawayizireni mwenga, na hamuweri wapitawu waneni Muyerusalemu na Muyudeya yoseri na Samariya na ata upeleru wa pasipanu.”
Pakatakuliti kala aga, pawaweriti wankulola yomberi kanyasulitwi kugenda kumpindi kwa Mlungu, liwundu limfifa nawamwona kayi. 10 Pawaweriti wankali wankulola kumpindi yomberi kwakagenditi, palaa paliya wantu wawili yawavaliti nguwu nvufu wagolokiti pakwegela nawomberi, 11 na walonga, “Mwenga wantu wa Galilaya! Iwera hashi mgoloka panu pamlola kumpindi? Yesu ayu, yakanyasulitwi kulawa kwa mwenga kugenda kumpindi, hakizi kayi kwa njira iraa ayi ntambu yamumwoniti pakagenda kumpindi kwa Mlungu.”
Matiya wankumsyagula katendi lihengu lya Yuda
12 Shakapanu wantumintumi wawuyiti Yerusalemu kulawa kulugongu lwa Mizeyituni, kuweriti kilumita yimu kulawa mlushi. 13 Pawasokiti mlushi, wayingiriti mshumba shawalikaliti, nawomberi waweriti Peteru na Yohani na Yakobu na Andereya na Filipu na Tomasi na Batolumayu na Matayu, Yakobu mwana gwa Alifayu na Simoni Zeloti na Yuda mwana gwa Yakobu. 14 Womberi woseri waliwoniti shipinga pamuhera kumluwa Mlungu, pamuhera na wadala na Mariya mawu gwa Yesu na walongu wakuwi Yesu.
15 Mumashaka galii Peteru kagolokiti pakati pa wantu yawamjimira Kristu, weni walanga yawu waweriti miya yimu na malongu mawili, su yomberi kalongiti. 16 “Mwawalongu wangu, Malembu Mananagala gatimiya, geni Rohu Mnanagala katungiti kupitira Dawudi kuusu Yuda yakawalongoziyiti walii yawamkamuliti Yesu. 17 Yuda kaweriti yumu gwa shipinga shetu, toziya mweni kasyagulitwi kaweri mtenda lihengu muyetu.”
18 Su Yuda kahemeliti lirambu kwa mpiya zilii za ukondola zyakazipatiti, pakaweriti kulirambu yomberi kaguwiti na kahowa, kapantika na utumbu wakuwi witika kunja. 19 Kila muntu yakalikaliti Muyerusalemu kapikaniriti visoweru vya vitwatira avi, na kwa likabira lyawu lirambu ali walishema Akelidama, mana yakuwi “Lirambu lya Mwazi.”
20 Peteru kalongiti, “Ilembwa mushintora sha Zaburi,
‘Numba yakuwi isigali hera,
muntu yoseri nakalikala amu.’
 
Kayi ilembwa,
‘Muntu yumonga katoli lihengu lyakuwi.’
21 “Su ifiruwa tumsyaguli muntu yumonga pakati pa walii yawaweriti pamuhera na twenga shipindi shoseri mtuwa Yesu pakingiriti na kulawa pakati penu. 22 Kwanjira kwa shipindi sha ubatizu wa Yohani mpaka lishaka lilii Yesu pakanyasulitwi kulawa kwatwenga kugenda kumpindi. Ifiruwa yumu gwawu kaweri kapitawu gwa kuzyuka kwakuwi pamhera natwenga.”
23 Su wakanda matawu ga wantu wawili, Yosefu yawamshema Barisaba viraa yomberi kamanikana kwa litawu lya Yustu, na Matiya. 24 Shakapanu wamluwa Mlungu, “Mtuwa, gwenga guyimana myoyu ya wantu woseri. Su gutulanguziyi pakati pa wawili awa ulii yagumsyaguliti, 25 katoli lihengu lya utenderu wa untumintumi wa Yuda yakaulekiti su kagendi pahala pakuwi mweni.” 26 Shakapanu wagalambuziya simbi na kugalambuziya simbi aku kumtulukiriti Matiya, nayomberi kayongerwa mushipinga sha wantumintumi lilongu na yumu.