A Koina Wewapua un Iesu Kaarisito
Lukaa
i timui
A pirpir kaapa muga
Lukaa i timu a buk mi. Wakir ia raa ko ra 12 naat na wawer anun Iesu. Ma wakir kaai ia a te Iudaia, ia a te Grik. Anuna taamaan kanaapi duk Aantiokia u ra papaar Siria. Lukaa pa i babo taa a kum utnaa baa Iesu i paami. I lo manaana ku kon diat baa diat wewapua un Iesu.
Namuga anuna pinapaam a doktaa, ma i nunura wakaak a pirpir Grik.
A buk mi a mugaana buk baa Lukaa i timui, ma i timu kaai a buk Aapostolo. I timu a buk mi kupi a taara Grik diat a nunura wakaak a pirpir un Iesu ma diat a nurnur uni. Diat a nunurai naa Iesu i waan pari urin kupi in walaaun a taara raap. Lukaa i timtimu kaai un Iesu naa i waan paat a muaana mulu, ma i pirpir u ra nuna maarmaari karom a iba na taara ma karom daat raap raaraa.
I timtimu kaai u ra kum utnaa bi: A pir walaawa karom God, a dekdek i ra Takado na Nion, a niaaring, ma a lalaaun anu ra kum iba na taara ma ra kum tadaaru na taara.
A winawaan i ra buk Lukaa:
A turturpaai ra buk mi (1:1-4)
A binabuta anun Iesu ma Ioaanes a Tena Baapitaaiso (1:5–2:52)
A pinapaam anun Ioaanes a Tena Baapitaaiso (3:1-20)
Di baapitaaiso Iesu ma namur Saataan i walaami (3:21–4:13)
Iesu i papaam irong Gaalilaia (4:14–9:50)
Iesu i waan unaanga Ierusalem (9:51–19:27)
A tintinip na wik ma ra minaat anun Iesu (19:28–23:56)
A tinur balet anun Iesu ko ra minaat, ma ra nuna winawaan tato (24:1-53)
1
1 Karom Tiopilo, Mongoro diat walaari ma diat aa pet ot paa a timtimu u ra kum utnaa i waan paat karom miaat. 2 Diat baa diat aa babo taa a kum utnaa mi ko ra turpaaina, ma diat wer a taara u ra Koina Wewapua, diat wapua miaat u ra kum utnaa mi. 3 Io, iaau kaai iaau aa tikan apaat paa kum utnaa mi ko ra turpaaina, lenmaa iaau nuki naa i koina baa ang timu taai taam, Tiopilo a tadaaru. Ang timu a kum utnaa mi welaar ma ra wemur na winawaan paat anundiat, 4 kupi un nunurai naa a kum utnaa di aa wer ta ui uni, i lingtatuna ut.
A wewapua kaapa muga baa din buta Ioaanes a Tena Baapitaaiso
5 U ra kilaala baa Erodes i king u ra papaar Iudaia, raa tena wetabaar karom God a iaana Saakaria, ko ra kikil anun Aabia. Saakaria, anuna taulaa a iaana Elisabet, ia kaai ko ra wuna taara anun Aaron. 6 Diaar a ru tena takado namataan God, diaar murmur wakaak a kum wetulaa ma ra kum Naagagon raap anu ra Tadaaru. 7 Iaku pa ta natundiaar, maa Elisabet i bi, ma diaar aa takaana kaai.
8 Raa bung u ra kum bungbung na wetabaar anu ra kikil anun Saakaria, Saakaria ut i paam anuna pinapaam na wetabaar namataan God. 9 Welaar ma ra mangamangaan na pipilak baa a kum tena wetabaar karom God diat laana muri, diat pilak paa Saakaria kupi ia ut in ruk u ra ruma na wetabaar anu ra Tadaaru, ma in tun a utnaa baa i aangawian wakwakaak. 10 U ra pakaana bung baa i tun a utnaa baa i aangawian wakwakaak, a taara na lotu raap baa diat tur nataamaan diat aaraaring.
11 A aangelo anu ra Tadaaru i waan paat karom Saakaria, ma i tur taau u ra papaara ot naa ra luwu na tuntun wetabaar, baa di tun a utnaa baa i aangawian wakwakaak uni. 12 Baa Saakaria i babo paai, a panina i urugian, ma i burut aakit uni. 13 Ma a aangelo i piri taana naa, “Saakaria, koku burut, God ia walangoro anum niaaring, ma anum tabuan Elisabet in buta paa ta natumlik a muaana, ma un taar a iaana baa Ioaanes. 14 Un gaaia aakit uni, ma mongoro kaai diat a gaaia u ra nuna binabuta, 15 maa in ngaala namataa ra Tadaaru. Pa in inim a waain, baa a palaa na longlong, ma baa pa din butai utbaai ia teng ma ra Takado na Nion. 16 Ma in ben talili ta mongoro na taara Israael karom a Tadaaru anundiat God. 17 In dekdek aakit welaar ma ra propet Eliaas, in muga taa ra Tadaaru, kupi in ben ungaai balet a kum tamtamaa ra kum naat karom a kum natnatundiat kupi diat a wemaraam balet, ma in ben paa a taara na wabulbul balet kup a koina ninunuk anu ra kum takado na taara, kupi in waninaar a taara anu ra Tadaaru kup anuna winawaan paat.”
18 Saakaria i tiri aangelo naa, “Ang nunura lelawaai naa a utnaa mi in waan paat? Maa mir, mir aa takaana raap.” 19 Ma aangelo i baalui naa, “Iaau Gaabriel, iaau laana tur namataan God. Ia ut i tula wa iaau kupi ang wapua ui, ma ang lo a koina wewapua mi karom ui. 20 Iaku ui, pa u nurnur u ra nung pirpir. In waan paat takado ut u ra kilaalaina. Baboi, mi pa un pirpir, maa kabina pa u nurnur. Un munga ku tuk u ra pakaana bung baa a utnaa mi in waan paat uni.”
21 U ra pakaana bung maa a taara diat kiki walaang kup Saakaria, diat ngaraa baa ia ki iwan aakit u ra ruma na wetabaar. 22 Baa i waan pari, pa i pirpir laar paai ma karom diat, i tututuk maku karom diat ma ra ru limaana. Io, diat nunurai naa Saakaria ia babo taa ta binabo u ra ruma na wetabaar.
23 Baa ia raap anuna pakaana bung na pinapaam, i waan talili kup anuna taamaan. 24 Ma namur, Elisabet anuna tabuan i kipbaala, ma lima na kalaang pa i waan ingen paa ko ra ruma. 25 Ma i piri naa, “Mi maraagaam a Tadaaru i waraaut iaau ma i lo wa a utnaa baa iaau wawirwir uni naa ra taara.”
Di wapua Maaria naa in buta Iesu
26 Baa ia 6 na kalaang anun Elisabet, God i tula wa aangelo Gaabriel urong Gaalilaia un raa taamaan a iaana Naasaret. 27 I waan karom a inip na tabuan a iaana Maaria, a pet webaat anun Iosep, ia baa ko ra wuna taara anun king Dewid. 28 A aangelo i ruk karom Maaria ma i piri taana naa, “Un gaaia, u daan aakit! A Tadaaru i ki karom ui.” 29 Ma Maaria i nuknuk laklagon aakit u ra pirpir mi, baa aawa a kukuraaina. 30 Ma a aangelo i piri taana naa, “Maaria, koku burut, God i gaaia aakit un ui. 31 Walangoroi! Un kipbaala, un buta paa a naat muaana, ma un taar taa a iaana baa Iesu. 32 Ma a iaana in rarang, ma din waatungi naa a Natun God a Ngaala Aakit. Ma a Tadaaru God, in waki taai u ra kiki na king anun tabuna Dewid, 33 ma in naagagon takum a wuna taara anun Iaakob, ma anuna mataanitu pa in raap.” 34 Maaria i tiri aangelo naa, “In papet lelawaai mi, maa pa mir laa ungaai ma ta muaana?” 35 A aangelo i baalui naa, “A Takado na Nion in ki un ui, ma a dekdekin God a Ngaala Aakit in pulu baat ui. Lenmaa a Tena Gomgom baa un buta paai, din waatungi naa a Natun God. 36 Baboi, a kakum Elisabet ia takaana, ma di waatungi naa a bi, iaku mari ia kipbaala, ma ia 6 na kalaang anuna. 37 Maa pa ta utnaa i dekdek karom God.” 38 Ma Maaria i piri naa, “Iaau, iaau a tultul anu ra Tadaaru, din paami un iaau welaar ma ra num pirpir.” Ma a aangelo i waan paa koni.
Maaria i waan karom Elisabet
39 Namur Maaria i waninaar paa, ma i waan tato gagaa kup a taamaan baa i ki nate u ra kum taangaai u ra papaar Iudaia. 40 I ruk u ra ruma anun Saakaria, ma i wataa na gaaia paa Elisabet. 41 Baa Elisabet i walangoro paa a wewataai na gaaia anun Maaria karomi, a naat i gula u ra in balaana, ma Elisabet i teng ma ra Takado na Nion. 42 Ma i pirpir ma ra ngaala na ingaana naa, “Ui u daan taa ra in tabuan raap, ma a naat kaai baa un butai i daan. 43 Iaau woi na mangaana tabuan mi maa naa ra nung Tadaaru in waan karom iaau? 44 Baa iaau walangoro anum wewataai na gaaia karom iaau, a naat i gaaia, ma i gula u ra in balaang. 45 U daan baa u nurnur naa a pirpir anu ra Tadaaru karom ui in waan paat lingtatuna.”
Maaria i pir walaawa paa God
46 Maaria i piri naa,
“A niong i pir walaawa paa a Tadaaru,
47 ma in balaang i gaaia un God, anung Tena Walaaun,
48 maa i maari iaau anuna tultul na tabuan, baa iaau a tabuan biaa ku iaau.
Turpaai mari a kum taaun taara raap diat a piri un iaau naa iaau daan,
49 maa Ia baa i Dekdek, ia paam taa a kum ngaala na utnaa un iaau,
a iaana i gomgom.
50 Anuna maarmaari i ki karom a kum taaun taara raap baa diat rui.
51 I paam a kum dekdek na pinapaam ma ra limaana,
ma u ra dekdekina i kamaar weraana wa diat baa diat aamaamaan ngaala u ra nuknukindiat.
52 I ong pari wa a kum king ko ra nundiat kum kiki na ngaala,
ma i wangaala pa diat baa di nuki naa diat a taara biaa ku.
53 I tabaara a kum iba na taara ma ra kum kokoina utnaa
ma i tula wa a kum tadaaru ma ra pabon na limaandiat.
54 I waraaut anuna kum tultul, a taara Israael,
maa i nuk paa anuna maarmaari
55 karom Aabaraam ma ra nuna wuna taara takum,
welaar ma ia pir taai karom anundaat wuna taara taanga namuga.”
56 Ma Maaria i ki karom Elisabet welaar ma tula kalaang, ma namur i waan talili balet kup anuna taamaan.
Elisabet i buta Ioaanes a Tena Baapitaaiso
57 Io, baa a bung anun Elisabet i ot kupi in babuta uni, i buta paa a naat muaana. 58 A kum teptepaana ma a kum kakuna diat walangoroi baa a Tadaaru i maari aakit Elisabet, ma diat gaaia ungaai mai.
59 Baa ia 8 na bung anu ra naat, diat waninaar kupi din poko kikili, ma diat nemi kupi diat a taar taa a iaan tamaana Saakaria uni. 60 Iaku naana i piri naa, “Koku, a iaana ut Ioaanes.” 61 Diat piri taana naa, “Pa ta kakum i lo a iang maa.” 62 Namur diat paam a kum wakilang ma ra limaandiat karom tamaana, ma diat tiri naa woi na iang i nemi naa din ungi u ra naat. 63 Ma i tutuk kup ta utnaa baa in timtimu uni, ma i timui naa, “A iaana Ioaanes.” Diat raap diat kakaian. 64 Ma a waan Saakaria i paapa, ma in kaarmene i tapalaa, ma i pirpir maut, i pir walaawa paa God. 65 Ma a kum teptepaandiaar raap, diat burut aakit. A kum pirpir u ra utnaa mi, i waan werweraan u ra kum taamtaamaan baa diat ki nate u ra kum taangaai u ra papaar Iudaia. 66 Diat raap baa diat walangoroi, diat nuknuk aakit uni, ma diat piri naa, “A mangaana naat aawa mi?” Maa diat baboi naa a dekdek i ra Tadaaru i ki uni.
Saakaria i pirpir na propet
67 Saakaria tamaan Ioaanes, i teng ma ra Takado na Nion, ma i pirpir na propet lenbi,
68 “Daat a pir walaawa paa a Tadaaru, a God anu ra taara Israael,
maa ia waan paat karom anuna taara,
ma ia kul walaangalaanga pa diat.
69 Ia taar taa a dekdek na Tena Walaaun karom daat,
ko ra wuna taara anu ra nuna tultul Dewid,
70 welaar ma ia pir taai namuga utbaai ko ra waa ra nuna kum gomgom na propet.
71 Ia taar taai kupi in walaaun pa daat ko ra nundaat kum ebaar,
ma ko ra limaandiat raap baa diat milikuaana daat,
72 ma kupi in maari anundaat wuna taara taanga namuga
ma in paam ot paa anuna gomgom na kunubu.
73 I weweliman taau karom tabundaat Aabaraam,
74 naa in walaaun pa daat ko ra limaa ra nundaat kum ebaar,
kupi daat a papaam karomi ma pa daat a burut.
75 Daat a papaam karomi ma ra mangamangaan baa i gomgom ma i takado namataana,
u ra nundaat kum bungbung na lalaaun raap.
76 Ma ui natunglik, din waatung ui, a propet anun God a Ngaala Aakit,
maa un waanwaan muga taa ra Tadaaru,
ma un paam aara muga anuna aakapi,
77 kupi din wakaapa anuna taara naa din walaaun pa diat,
baa di aa una wa nundiat kum aakaina mangamangaan,
78 kabina u ra ngaala na maarmaari anu ra nundaat God.
Ma u ra nuna maarmaari a kaapa na warwalaaun taanginaanga nate in puaa paat karom daat.
79 In puaa un diat baa diat ki u ra baboto,
ma u ra baboto na minaat,
kupi in muga daat u ra aakapi na maalmaal.”
80 Ma a naat i ngaala waanwaan ma i dekdek waanwaan u ra niono. Ma i ki u ra bil na wanua tuk i tur paat karom a taara Israael.