SA QOSIPELI TE ZISU KARISITO SAPU KUBERIA
MAKA
Sa Vinabakala
Pa pinodalaena sa Qosipeli te Maka, si ta kubere sari na zinama hire: “Hie sa Inavoso Leana te Zisu Karisito sa Tuna Tamasa.” Koasa vivineina e Zisu si ta dogoro sa Nana ṉiniraṉira pa Nana tinavete meke Nana vina tumatumae. Hoke hipuru pani Sa sari na tomate kaleadi, meke taleoso ni Sa sari na tie koari na dia sinea. Tozi pule nia se Zisu, sapu Asa sa tie pu mae meke ponia sa Nana tinoa pa tinarupahadi rina tie pa sinea.
E Maka si tozi va toṉotia meke va bakalia sa vivineina e Zisu koari na tinavete pu ele taveti Sa, lopu tale koari Nana zinama na vina tumatumae mo. Sipu beto sa vivineina e Zone Papitaiso, meke sa pinapitaiso te Zisu, meke sa Nana tinoketoke, si toṉoto lamo si asa koasa tinavete salaṉa meke sa Nana vina tumatumae. Sipu ele hola soku ṉavulu rane si podalae gilana valeania rina disaepeli si Asa, ba sari na tie pu kanaia se Zisu, si hiva va matea si Asa. Koari na hinia 11 meke kamoa pa 16 si ta tozi vura, sapu gua ta evaṉa koe Zisu koasa vuiki vina betobeto pa Nana tinoa pa pepeso. Koari na hinia hire, si ta kubere sa vivineina sa Nana minate pa korosi, meke sa tinuru pule.
Sari na kinubekubere koadi sapu gotogotodi si lopu koa sari na vesi pa Maka 16:9-20. Ta kubere si arini pa vari korapadi sari [ ] pa iniliri hie.
Sari na Ṉati Pinaqapaqahana sa Buka
Pinodalaena sa Inavoso Leana. Hinia 1:1-13
Tinavete ninabulu te Zisu pa Qaleli. Hinia 1:14 kamo hinia 9:50
Podalae pa Qaleli kamoa Zerusalema. Hinia 10:1-52
Sa vuiki vina betobeto pa korapana, meke pa valena Zerusalema. Hinia 11:1 kamo hinia 15:47
Sa tinuru pule te Zisu. Hinia 16:1-8
Sari na vinura koari na tie meke sa sinage pule pa Maṉauru tanisa Baṉara Toana. Hinia 16:9-20
1
Sa Tinarae te Zone Papitaiso
(Matiu 3:1-12; Luke 3:1-18; Zone 1:19-28)
1 Sa pinodalaena sa Inavoso Leana, koasa guguana e Zisu Karisito, sa Tuna Tamasa, 2 gua tugo sa zinama sapu kuberia sa poropita Aisea sapu guahe:* Mal 3:1
“ ‘Kote garunu kenue la nia Rau sa Qua tie paleke inavoso,
sipu lopu ele kamo la si Goi,
pude va nama ponigo sa siraṉa.’
‘Mi va nama nia sa siraṉa tanisa Baṉara,
mi va toṉotia vasina pu kote ene si Asa,’ gua.”
4 Gua asa ke mae variva papitaiso d, na tarae se Zone koa rina tie pa korapa soloso qega: “Mi kekere, koari na mia sinea, mi ta papitaiso, meke kote taleosoni gamu sa Tamasa koari na mia sinea,” gua si asa. 5 Meke soku tie si varigara mae vasina, saripu mae guadi pa ninae vasina pa popoa Ziudia, meke pa Zerusalema, pude va avosia se Zone. Helahelae ni rini sari na dia sinea, meke ta papitaiso koa sa si arini pa Ovuku Zodani.
6 Na kalu kameli si poko nia e Zone, meke dokoho nia sa sa kapu kurukuru tava popana, meke na kupokupo na zipale mo si henai sa.* 2 Baṉ 1:8 7 Hie sa inavoso sapu tozia sa koari na tie: “Asa sapu kote luli mudi mae koa rau si arilaena hola nau si arau! Lopu garoqu rau si pude kokopo gore meke rupahia sa Nana sadolo. 8 Papitaisoni gamu kolo mo rau, ba Asa tu kote papitaisoni gamu sa Maqomaqo Hope,” gua si asa.
Ta Papitaiso meke Ta Toketoke se Zisu
(Matiu 3:13 kamo hinia 4:11; Luke 3:21-22, 4:1-13)
9 Pa totoso asa si lopu ele seunae taluarae mae gua pa vasileana Nazareti, koasa pinaqaha popoa pa Qaleli se Zisu, meke ta papitaiso si Asa koe Zone pa Ovuku Zodani. 10 Meke sipu popa sage tugo Sa pa kolo, si dogoria Sa sa tukelena sa Maṉauru, meke gore mae guana baruku sa Maqomaqo Hope koa Sa. 11 Meke ta avoso mae gua pa Maṉauru si keke mamalaiṉi, sapu guahe: “Agoi tugo sa Tuqu Koleo sapu qetu hola nigo Rau,” gua.* Zen 22:2; Sam 2:7; Ais 42:1; Mt 3:17, 12:18; Mk 9:7; Lk 3:22
12 Meke hinoqa turaṉa la nia sa Maqomaqo Hope pa soloso qega si Asa. 13 Meke ka made ṉavulu puta rane si koa vasina, meke toketoke ia Setani si Asa. Soku kurukuru pinomo si koa, ba kopu nia rina mateana si Asa.
Tioki Zisu sari ka Made Tie Habu
(Matiu 4:12-22; Luke 4:14-15, 5:1-11)
14 Mudina sapu ta veko pa vetu varipusi se Zone, si la gua pa popoa Qaleli se Zisu, meke tarae nia Sa sa Inavoso Leana te Tamasa, sapu guahe: 15 “Sa totoso si ele kamo meke sa Binaṉara te Tamasa d si tata koa gamu kamahire. Mi veko pani sari doduru mia kinaleadi; mi va hinokaria sa Inavoso Leana!” gua si Asa.* Mt 3:2
16 Meke sipu enene se Zisu pa raratana masa pa kopi Qaleli, si dogoria Sa se Saimone meke se Aduru sa tasina; korapa vaqara dia, sina na habu mo sa dia tinavete. 17 Tioko la i Zisu sari karua, “Mae luli Au, maqu va tumatumaeni gamu habu tie!” gua si Asa. 18 Meke pa totoso tugo asa si luara vekoi ri kara sari dia vaqara, meke lulia rini se Zisu.
19 Sipu ene rizu hite la Sa, si dogori Sa sari karua tamatasi, ari Zemisi e Zone, sari karua tuna e Zebeti; korapa suraṉa pa dia koaka si arini, na tuvaki sari dia vaqara. 20 Totoso dogori tugo Sa, si tioki Sa si arini; ke veko pania rini pa koaka se Zebeti sa tamadia, meke sari dia tie habu ta tabaradi, meke lulia rini se Zisu.
Sa Tie pu Ta Hilae Tomate Kaleana
(Luke 4:31-37)
21 Meke sipu kamo se Zisu, meke sari Nana disaepeli pa vasileana Kepaniami, si la pa sinaqoqi d pa rane Sabati si Asa, meke podalae va tumatumae. 22 Meke magasa nia rina tie sa Nana vina tumatumae, sina koa ia na ṉiniraṉira sa Nana vina tumatumae ura lopu hite kekeṉoṉo gua ari tie va tumatumae koasa Tinarae te Mosese d.* Mt 7:28-29
23 Meke mae koa Sa pa sinaqoqi si keke tie pu ta higorae tomate kaleana, meke velavela guahe: 24 “Kei, Zisu pa Nazareti! Sa si hiva taveteni gami Goi? Hiva mae va mate gami gua? Gilanigo qua sapu sa Nabulu Hopemu te Tamasa si Agoi!” gua si Asa.
25 Meke norea Zisu sa tomate kaleana, “Mokomoko, mu vura taloa koasa tie sana!” gua si Asa.
26 Ke vata higoro ia sa tomate kaleana sa tie, ke neneqara sisigiti, meke gagaemana sa tomate kaleana, meke vura taloa koasa. 27 Ke magasa hola sari doduru tie meke podalae varivari nanasi teledia, “Na sa sapu guahe? Kaiqa vina tumatumae vaqura beka? Sina koa ia ṉiniraṉira sa tie hie, ke boka avosia na va tabea rina tomate kaleadi si Asa!” gua si arini.
28 Ke, sa inavosona Zisu, si lopu sana ta urahae la pa doduru vari likohaena sa pinaqaha popoa pa Qaleli.
Soku Tie si Salaṉi Zisu
(Matiu 8:14-17; Luke 4:38-41)
29 Sipu taluarae pa sinaqoqi se Zisu meke sari Nana disaepeli, somanae tugo sari Zemisi e Zone, si ene toṉoto la pa vetu tadi Saimone e Aduru sarini. 30 Sa barikaleqe sapu sa roana e Saimone, si korapa eko nana pa teqe, na moho nunuare si asa, ke tozi nia rini se Zisu. 31 Ke la si Asa, meke taṉinia Sa sa limana meke va tekulia. Totoso asa si magogoso si asa, meke va togai sa si arini.
32 Pana veluveluna asa, sipu lodu sa rimata, si turaṉa mae ni rini koa Sa sari doduru tie mohodi, na ta hilae tomate kaleadi. 33 Sari doduru tinoni koasa vasileana nomana sana, si varigara pa sadana sa vetu. 34 Meke salaṉi Zisu sari sokudi tie pu ta razae votivotiki minoho, meke soku tomate kaleadi si hipuru pani Sa. Ba lopu va malumi Sa sari na tomate kaleadi pude zama, sina tumae nia dia sapu esei si Asa.
Tarae pa Qaleli se Zisu
(Luke 4:42-44)
35 Pana munumunu vaqavaqasa, sipu lopu ele kalalasa valeana sa popoa, si taluarae pa vetu se Zisu, meke la pa keke vasina ivuluna meke varavara. 36 Ba vura la hata ia e Saimone, meke ri kasa nana baere si Asa. 37 Meke sipu dogoria rini, si zama si arini, “Soku tie si korapa hata igo,” gua si arini.
38 Ba olaṉa la i Zisu si arini, “Aria, mada la koari kaiqa vasileana pule. Ura koa rini ba kaqu tarae nia tugo Rau sa Inavoso Leana, sina asa tugo si mae nia Rau,” gua si Asa.
39 Ke ene kamoi Sa sari doduru vasileana pa Qaleli, meke tarae koari na sinaqoqi, meke hipuru pani sari na tomate kaleadi.* Mt 4:23, 9:35
Salaṉia Zisu si Keke Tie Popoquna
(Matiu 8:1-4; Luke 5:12-16)
40 Keke tie popoquna si mae koe Zisu, meke hoqa todoṉo pa kenuna Sa. Tepa sisigitia sa si Asa pude toka nia, meke zama, “Be hiva Goi, si boka va via* Sa ginuana va via si ta salaṉa sa tie meke boka somana pule koari na tie te Tamasa. au mo Goi,” gua si asa.
41 Meke tataru sisigiti nia na hiva toka nia Zisu si asa, ke qaqama la nia Sa sa limana, meke tiqua Sa si asa, meke zama, “Hiva tugo si Rau, ke mu via tu ba goi,” gua se Zisu. 42 Koasa totoso tugo asa si ta salaṉa meke via sa tie.
43 Meke koasa totoso tugo asa si garunu taloa nia Sa, ba va balau ia Sa, 44 “Avoso mae, mu lopu la vivinei pa tie, ba mu la vata dogoro pule nigo koasa hiama d pude vilitigo. Mamu tavetia sa vina vukivukihi vinulasa sapu tozia sa Tinarae te Mosese, pude va sosodea koari na tie, sapu ele via si goi kamahire,” gua si Asa.* Liv 14:1-32
45 Ba sipu taluarae sa tie, si podalae urahae nia mo sa sa inavoso, pa doduru vasina. Gua ke lopu boka vura la koari na vasileana se Zisu pude ta gilana koari na tie, ba koa mo si Asa koari na vasidi ivuludi, ba mae mo koa Sa sari na tie pu mae guadi pa doduru vasina.