Kɛwanle
Yesu a Xɛrane Kɛwanle
Luka naxan Ningila Yesu yirena nde sɛbɛxi, na nan mɔn yireni ito fan sɛbɛxi naxan xili “Yesu a Xɛrane Kɛwanle.” Ningila Yesu a yitama en na nɛn Yesu feen naxanye ligaxi a siimayani. A firindeni ito fɔlɔxi a singen danden nin. A fan a yitama en na nɛn Yesu fɔxɔrabirane nun a xɛrane naxan liga alogo Yesu a xaranna xa xuya ayi dunuɲa yiren birin yi.
Yesu yelin xanbini a xɛrane xɛ, a e xa a xaranna kawandin ba dunuɲa yirene birin yi, a yi a Nii Sariɲanxin fan nagodo e ma alogo e xa sɛnbɛn sɔtɔ a wanla kɛ feen na. E to na sɔtɔ, e yi kawandin ba fɔlɔ Yerusalɛn taani. Muxu wuyaxi yi la e falane ra, e findi Yesu fɔxɔrabirane ra. Kabanako fe wuyaxi yi liga alogo muxune xa la Yesu a xɛrane falane ra.
Na kawandin yi sɛnbɛn sɔtɔma Yerusalɛn taani waxatin naxan yi, Yesu yaxune yi dɛnkɛlɛya muxune tɔrɔ fɔlɔ. Na kui, Yesu fɔxɔrabirane yi xuya ayi Yerusalɛn taan fari ma. E yi siga kawandin bɛ Yudaya nun Samari bɔxɔn ma. Kitabun yireni ito sora singena han sora fu nun firinden na wanla nan yitama en na. Piyɛri tiden gbo na taruxune kui.
Na xanbi ra, Ala yi xɛra gbɛtɛ xili naxan findixi Pɔli ra. Benun Ala xa a xili, Pɔli yi Yesu fɔxɔrabirane ɲaxankatama Isirayilaa dinan xinli han! Koni Yesu yi a yɛtɛ yita Pɔli ra, a fa a xɛ yamana gbɛtɛye ma. Na kui Yesu a fe xibarun yi dangu Isirayila bɔxɔn danne ra siga siya gbɛtɛne yamanane yi.
Pɔli yi na wanla kɛ yire wuyaxi yi, keli Yerusalɛn taani siga han Romi taani. Yahudiyane yi a ɲaxankata, koni e mi a nɔ. A yi kawandin bama Yahudiyane xa salide banxine kui, a mɔn yi a bama siya gbɛtɛne se batudene kui. A na liga nɛn alogo dunuɲa muxune birin xa a kolon Yesu naxan ligaxi e xa.
Luka taruxuni itoe fɛsɛfɛsɛxi nɛn, a e sɛbɛ. Koni yirena nde sɛbɛ kiina a yitama en na, a a ligaxi Luka yɛɛ xɔri nɛn. Waxatina nde Luka naxa, “Nxu yi siga iki...” Na falan nan a yitama en na, a a fan yi na nun. E nun Pɔli nan yi sigama sigatini Yesu fe xibarun nalideni. Dandan tiin nan yi Luka ra.
Na birin kui, to dɛnkɛlɛya muxune nɔɛ a kolonɲɛ nɛn Yesu fɔxɔrabira singene dunuɲa yi gidixi kii naxan yi. E wanla lan a xa findi misaala ra en xa.
1
Yesu te feen kore
N xɔyin Teyofili,* Teyofili: Muxu xinla na a ra naxan bunna nɛɛn, fa fala “Muxun naxan Ala xanuxi.” A mato Luka 1.1 kui.
N bata Yesu a feene sɛbɛ i xa n ma sɛbɛ singen kui a wanla fɔlɔ feen naxanye birin ma e nun a xaranna naxan birin ti xabu a fɔlɔni han a te kore waxatin naxan yi a yelin xanbini yamarine fiyɛ a xɛra sugandixine ma Alaa Nii Sariɲanxin barakani. A ɲaxankata xanbini, a yi a niiramaan yita e ra taxamaseri wuyaxi xɔn ma xii tonge naanin bun, a mɔn yi Alaa Mangayana fe fala e xa. A yi e fɛma waxatin naxan yi, a yi e yamari, a naxa, “Ɛ nama keli Yerusalɛn taani singen. N Fafe Ala ɛ tuli saxi naxan na, Ala e tuli saxi naxan na, na findixi Alaa Nii Sariɲanxin nan na. A mato Xɛrane 2.2 kui. ɛ na mamɛ be, n bata yi naxan ma fe fala ɛ xa. Amasɔtɔ Yoni muxune rafuxi igen nin koni a mi fa buma, ɛ rafu Alaa Nii Sariɲanxini.”
Nba, xɛrane yi malanxi Yesu fɛma waxatin naxan yi, e yi a maxɔdin, e naxa, “Marigina, i mɔn Isirayila mangayani tɔnma waxatini ito nin ba?” E yi waxi a xɔn ma Ala xa Isirayila mangayani tɔn bayo Romi kaane bata yi Isirayila yamanan suxu yɛngɛni. Yesu yi a fala xɛrane xa, a naxa, “N Fafe Ala bata waxatin naxanye ragidi a sɛnbɛn bun, a mi lan ɛ xa ne liga waxatine kolon. Koni Alaa Nii Sariɲanxin na godo ɛ ma waxatin naxan yi, ɛ sɛnbɛn sɔtɔma nɛn, ɛ yi findi n serene ra Yerusalɛn taani, e nun Yudaya yamanan nun Samariya yamanan birin siga han bɔxɔn danne ra.” A yelinxini ito falɛ, Ala yi a rate kore e yɛɛ xɔri, a yi lɔ ayi e ma kundani. 10 E yɛɛn mɔn yi xɛlɛxi ayi a fɔxɔ ra waxatin naxan yi, xɛmɛ dugi fixɛ kan firin yi ti xɛrane fɛma. 11 E yi a fala, e naxa, “Galile kaane, ɛ tixi be nanfera, ɛ koren matoma? Yesu ito naxan bata tongo ɛ tagi, a te kore xɔnna ma, a mɔn fama nɛn alo ɛ a toxi tɛ kii naxan yi.”
Yudasi ɲɔxɔn sugandi fena
12 E yi xɛtɛ Yerusalɛn taani sa keli Oliwi geyaan na. Na geyaan nun taa tagina, kilo keden ɲɔxɔndɔn na a ra. 13 E soxina taani, e te kore banxin kui e yigiyaan na. Naxanye yi na yi, ne nan xili itoe ra, Piyɛri§ Muxune mɔn Piyɛri ma a Pita. nun Yoni nun Yaki nun Andire nun Filipi nun Tomasi nun Barotolome nun Matiyu nun Alifaa dii xɛmɛna Yaki nun Simɔn e naxan ma a “Yahudiya siya xanuna,”* Yahudiya siya xanuna: Muxune nan yi ne ra naxanye yi Romi kaane yɛngɛma alogo Isirayila kaane xa mini e nɔɔn bun ma. e nun Yaki a dii xɛmɛna, Yudasi. 14 Itoe birin yi e malanma yire kedenni Ala maxandideni waxatin birin e nun ɲaxanla ndee nun Yesu nga, Mariyama e nun Yesu xunyɛne.
15 Na waxatini, Piyɛri yi keli, a falan ti dɛnkɛlɛya muxune yɛ. Muxu kɛmɛ muxu mɔxɔɲɛ nan yi na yi. 16 A yi a fala, a naxa, “Ngaxakedenne, Alaa Nii Sariɲanxin naxan falaxi Kitabun kui Dawuda xɔn ma Yudasi a fe yi, naxan yi Yesu suxu muxune yɛɛ ra fɔ na xa kamali nɛn. 17 Yudasi, en tan nde nan yi a ra nun. A fan yi wanli ito ligama en xɔn ma.”
Yudasi faxa fena
Matiyu 27.3-9
18 Nba, Yudasi gbetin naxan sɔtɔ a saranna ra tinxintareyaan xɔn ma, a bɔxɔn sara na ra. A bira na bɔxɔn fari, a faxa, a kuiin yi rabɔ ayi. A kui seene birin yi mini. 19 Yerusalɛn kaane birin yi na feen kolon. Nanara, e na bɔxɔn xili sa e kon xuini, Hakɛladama. Na bunna nɛɛn, “Wuli bɔxɔna.”
Yudasi ɲɔxɔn sugandi fena
20 Piyɛri mɔn yi a fala, a naxa, “Amasɔtɔ a sɛbɛxi Yaburin kui, fa fala, ‘A yireni genla xa lu, muxu yo nama lu na yi.’ A mɔn sɛbɛxi, ‘Muxu gbɛtɛ xa a tiden tongo.’ A mato Yaburin 69.26 nun 109.8 kui. 21 Nanara, fɔ muxuna nde xa sugandi, naxan yi en fɛma waxatin birin yi, en Marigi Yesu yi sigan tima en xɔn ma waxatin naxan yi 22 fɔlɔ Yesu rafu waxatin ma Yoni xɔn, han sa ti Yesu rate lɔxɔn ma kore. Fɔ na kanna xa kafu en ma, a fan yi findi seren na a Yesu bata keli sayani.” 23 Nanara, e muxu firin yɛba, Yusufu naxan yi xili Barasaba, a mɔn yi xili Yusutu e nun Matiyasi. 24 E yi Ala maxandi, e naxa, “Marigina, i tan muxun birin bɔɲɛ yi feen kolon. Nanara, a yita nxu ra, itoe firinna, i bata naxan sugandi 25 alogo a xa wali xɛrayani Yudasi ɲɔxɔni, Yudasi wanla naxan beɲin, a siga a sigadeni.” 26 Na danguxina, e masɛnsɛnna ti, a yi Matiyasi suxu, a sa Yesu a xɛra fu nun kedenna fari.

*1:1: Teyofili: Muxu xinla na a ra naxan bunna nɛɛn, fa fala “Muxun naxan Ala xanuxi.” A mato Luka 1.1 kui.

1:4: Ala e tuli saxi naxan na, na findixi Alaa Nii Sariɲanxin nan na. A mato Xɛrane 2.2 kui.

1:6: E yi waxi a xɔn ma Ala xa Isirayila mangayani tɔn bayo Romi kaane bata yi Isirayila yamanan suxu yɛngɛni.

§1:13: Muxune mɔn Piyɛri ma a Pita.

*1:13: Yahudiya siya xanuna: Muxune nan yi ne ra naxanye yi Romi kaane yɛngɛma alogo Isirayila kaane xa mini e nɔɔn bun ma.

1:20: A mato Yaburin 69.26 nun 109.8 kui.