Jonɨ
Yagaala Tewaanyaꞌ Jonɨ yɨdavakesɨ.
1
Gotɨyarɨne Yagaalyai (Jizaazai) mwaalɨkerɨnesɨ.
Sɨnnawɨ kɨgaakuna Kwaaka davaꞌ mimaꞌnyawɨ Gotɨyarɨne Yagaalyai mwalyaakewɨnyɨ. Nabaai, Gotɨyai mwaalakewɨ gamɨnyawɨ Gotɨyarɨne Yagaalyai mwaalɨꞌ. Gotɨyarɨne Yagaalyai sahwai Gotɨyai.
Sɨnnawɨ kɨgaakuna aayawɨdaasɨ Gotɨyalyɨ sahwai mwalɨbainyɨna yaakelyɨ. Gotɨyai sara kyawɨraꞌ sahwai yuyangɨ sara wakɨnɨkengɨ. Aane pɨrɨꞌ kɨrɨꞌ gamɨ saba yɨmaꞌnakaꞌ mɨꞌ. Aawa, sahwai wakakengɨ yuya sa. Sɨnnawɨ sagaaꞌ sahwarɨ gaalyabwi warakelyɨ. Gaala sabwi aꞌmwe yuyaraavɨre Baakelyɨ. Yɨnɨka sai aꞌmweinaavɨna kunya tewaanya yawɨryaꞌne nejaavɨnɨkerɨna. Kunya tewaanya yawɨryaꞌne wɨjaavɨna kaneyaꞌ baaka savɨ nayaa mwaidaanyaine. (Gotɨyarɨna nayaa yawɨꞌdaanyaine.) Saburɨdaasɨ jɨhɨnya kayaaꞌnanyaburɨ Gotɨyare baakeꞌ wannyɨna. Nabaai jɨhɨnya saꞌ baakevɨ mwavɨlayɨnɨkesɨ.
Gotɨyai yawɨꞌna “Aꞌmwera baakevɨ mwaaibɨka!” yawɨraka sɨnnawɨ aꞌmwerɨ wɨdaasakelyɨ. Sai Jonɨ (Bavɨtaazɨya Yadei) wɨdaasakelyɨ. Aꞌmwe sahwai jalɨkurakyaꞌnei bɨna. “Aꞌmweraavɨ aꞌmwengɨ Jizaazai Baakerɨna wɨjalɨkurakana!” daka wɨdaasakei bɨna. “Kadɨka wɨꞌnapɨjɨ Naangerɨ lɨmwagapɨka!” dakei bɨna. Jonɨ gamɨ sai Baakei mɨka! Aawa. “Baaka nawɨꞌnya sarɨna jalɨkurakana!” dakelyɨra. Dɨvi Baakei Kwaaka davakɨna walaabaka aꞌmwe gazainazainaavɨna Baaka nebulyaꞌnanyalyɨ. Aꞌmwe yuyainaavɨ kunya tewaanya yawɨryaꞌne nejaavadei.
10 Nabaai, Kwaaka davakɨ sai bamwaaina yaꞌ. Sɨnnawɨ Gotɨyai kyawɨraꞌ sahwai Kwaaka davaꞌ sara wakɨna. Sara wakɨna yaka bamwaaina kyaꞌ kɨrɨꞌ Kwaaka davakɨ mwaalyara gamɨ sahwarɨ myawɨramaari yesalyɨ. 11 Gannya Anga Yɨzɨrelɨna bɨna yaka bamwaaidɨsɨ gamɨjɨyara mamaari. 12 Sara yɨna yeva mamaari kyeꞌ kɨrɨꞌ aꞌmwera pwara “Nebulyasɨra. Naangelyɨra,” deva maarɨna yeꞌ. Maarɨna kyeꞌ sai yuya saraavɨna gannya dɨragɨnyabwi wɨjaavɨna yaꞌ. Gannya dɨragɨnya sabwi sahwara Gotɨyare kaimɨraayara yɨmaꞌnyaꞌnebulyɨ. Gamɨ sahwarɨnajɨ gamɨre yayavɨnajɨ lɨmwagaꞌdɨvɨsaraavɨnebulyɨ. Yɨ sahwara mudɨkera yɨmaꞌnyɨna yeꞌ. 13 Aꞌmweraavɨre yɨsavakaavɨdaasɨ tawengɨna mudɨkera mimaꞌnyɨna. Aawa. Kɨlaakejɨkɨya sɨdusaburɨ mudɨkera mimaꞌnyɨna. Aawa. Aꞌmweraavɨre dɨragɨnyavɨ mudɨkera mimaꞌnyɨna. Aawa. Gotɨyai gevwi yawɨꞌna “Sahwara nɨmɨre kaimɨraayara mudɨkeraavɨ yawakɨnɨma!” kadɨnɨꞌ yɨmaꞌnɨgavɨnɨkengɨ.
14 Gotɨyarɨne Yagaalyai aꞌmwe kɨlaaꞌnakei yɨmaꞌnyɨna yakei nemɨnyawɨ gannya selɨ angeꞌ yɨladaakuna. Gamɨre kɨlaakejɨkɨ wɨlamwaaina yɨna yada tɨnna dara wanganoꞌ “O, Nawɨꞌnyai dɨragɨnaangei daaka!” Sara dadaa gamɨre byaannyavɨ tɨnna wangano. Ganɨmaangerɨdaaꞌnyai gavei yamakɨnarɨkabaaibɨta byaanna sasɨ. Sahwarɨ yuneba yanga gaimwangebulyɨ nebulyabulyɨ maanga yekuꞌnɨkelyɨ.
15 Aꞌmwe Jonɨ gamɨnyɨna nejalɨkurakada jaka dara danganna “Aꞌmwe dazarɨna yɨhɨthelyɨ. Nɨmɨ Gotɨyare yagaala kyɨhɨthɨwa dɨviya pwai bozɨ yɨhɨzɨwaakadei Naangelyɨ. Nɨmɨ sahwainyɨ mɨka! Nɨmɨ maalɨkeinyɨra. Nɨmɨ mimaꞌnyagaaꞌ kuna mwalyaakeꞌna Sɨnnawɨnyalyɨ.”
16 Sahwai maanga yekuꞌnɨkevɨdaaꞌnyɨ nemɨ yuyainaavɨna wana nawɨꞌnya nejaavadeꞌna tewaanna mwaaiho. Nemɨnyɨna gamɨre yanga gaimwagaimwangeꞌ nejaavada nejaavɨnɨkelyɨ. 17 Sareꞌ Gotɨyai kujaaꞌ Ne Mozɨzai Gotɨyare Kɨwɨnya tewaanyaꞌ wɨjaavɨna. Wɨjaavɨna neyɨnɨkeꞌ nemɨnyawɨnna Gotɨyai Kɨraazɨtɨya Jizaazarɨ wɨdasaabɨna. Wɨdasaabɨna kyɨnɨꞌ sahwarɨ nemɨnyɨna yanga gaimwangebulyɨ nebulyabulyɨ yɨmaꞌnɨnɨkeꞌnanyɨ.
18 Gotɨyarɨ aꞌmwe Kwaaka davakɨyaina wangadaanyarɨna mɨꞌ. Aane pwai kwai tɨnna mwanganyɨ. Aawa, Gotɨyai gavei Ganɨmaangeryaba kusɨmagɨnna mwaalɨkei nemɨnyɨ yɨbwarɨdaakwia neyɨkelyɨ.
Jonɨ aꞌmweraavɨ aalyaꞌ yadei wɨdɨnɨkeꞌnesɨ.
(Matɨyui 3:1-12; Maakɨ 1:7,8; Lukɨ 3:15-17)
19 Jonɨmɨre jalɨkurakya daresɨ. Jonɨmyawɨnna Juyara Anga Jeruzaalemɨ mwaalya naangera aꞌmwe pwaraavɨ wɨdaasɨna. Gotɨyarɨna mubɨthɨka yɨraꞌdɨvɨsaraavɨjɨ Gotɨyare Angevɨ wɨdaayadɨvɨsara Livaayaraavɨjɨ wɨdaasɨna. Miꞌna wɨdaasɨna kyeꞌ wɨna yɨna yeva Jonɨmɨ yɨwaaraꞌna “Gɨmɨ bewaigɨnaka?” 20 Yɨwaaraꞌna kyeꞌ Jonɨ “Yagaala saꞌ madɨwɨnera!” myawɨri yaka aangyagaala nebulyaꞌ kave nayaa wɨdɨna “Nɨmɨ Gotɨyai Nyɨdahɨlakyaaka Kɨraazɨtɨyainyɨ mɨka!” 21 Sara yɨwaaraꞌna “Nabaai, bewaigɨnaka? Ne Yɨlaajaigɨ daaka?” Sara yɨwaaraꞌna kyeꞌ Jonɨ wɨdɨna “Aawa, nɨmɨ mɨka!” Sahwara wɨdɨna “Gotɨyarɨ nayaa wɨꞌnanejɨwaakade naangerɨna yemwaaiho sahwaigɨ daa?” Wɨdɨna kyeꞌ maꞌmaaꞌna “Aawa!” 22 Sarevɨdaaꞌnyɨ gamɨnyɨ wɨdɨna “Dɨnedana! Bewaigɨnaka? ‘Nedasɨwaasaraavɨ jaꞌnawɨjaꞌ nayaa wɨdaana!’ dona gyɨwaaraꞌmanɨgo. Sahwaigɨ gɨmɨnyɨna be yagaala dɨmanɨgɨnyavaka?” 23 Wɨdɨna kyeꞌ sai wɨdɨna “Nɨmɨ sainyɨ dareinyɨra
“Aꞌmwamaayaba maanguraayainyɨ jaka wɨdangadɨnyainyɨra.
“Naangei tuta tewaanyavɨ wawodeꞌna
“Tusaꞌ yɨdaꞌna nayaa jamakwila!” ’
Wɨꞌnawɨjɨwaakya Aazaayai nɨmɨnyɨna sara dɨnɨkesɨ.”
24 Yɨwaaraveveraavɨ aꞌmwe Perɨzɨyara wɨdaasɨna yesare. 25 Sahwara gamɨnyɨ yɨwaaraꞌna “Gɨthahɨlakɨnɨka Kɨraazɨtɨyaigɨ mɨka! Gɨmɨ Ne Yɨlaajaigɨ mɨka! Wɨꞌnawɨjɨwaakya naangerɨna yemwaaiho sahwaigɨ mɨka! Sarevɨdaaꞌnyɨ aꞌmweraavɨ aalyaꞌ baaꞌna yɨvanɨgɨna?” 26 Jonɨ maꞌmaaꞌna “Aalyavɨ bavɨtaazɨyaꞌ yadɨnyainyɨ. Aꞌmwe pwai sarɨmɨnyaba tɨnnyaba daavɨkerɨ myawɨranganyɨvanɨgava. 27 Gamɨ sai aꞌmwe naangelyɨ. Sɨnnawɨ nɨmɨ bɨweinyɨ, sahwai dɨviyai yarai bathei naangei mwaalɨka. Nɨmɨ gaimwangeꞌna naangere kwaariꞌmasɨvɨlyaꞌ yɨraipurɨdeinyɨ mɨka. Sahwarɨna nɨmɨ aꞌmwe nawɨꞌnyainyɨ daaka!” sara wɨdaꞌ Jonɨ.
28 Yuya sa Aalya Jothanɨ kengihɨrɨ Anga Betaani Jonɨ aalyavɨ bavɨtaazɨyaꞌ yadaaꞌnyɨyaba yɨmaꞌnyɨna yakengɨ.
Jizaazai nemɨnyɨna balakerɨnesɨ.
29 Mwanyagaaꞌ Jonɨ mwaalaka Jizaazai bakerɨ tɨnna wanganaasɨna yaka aꞌmweraavɨ wɨdɨna “Yɨthaanyi, dazai Gotɨyarei Sipɨzipɨya Dɨwɨnyala! Kayaaꞌnanyanna aꞌmwera sipɨzipɨyarɨ tamɨna yadɨvɨꞌ kwaraanyaba Gotɨyarɨna dɨka nasɨꞌna yadevaaibɨꞌ sai Kwaakevakɨ mwaalyainaavɨre kayaaꞌnanyanna marasɨsaꞌna baladelyɨ. 30 Sahwarɨna yɨhɨthadɨnyalyɨ. Nɨmɨ bɨweinyɨ, dɨvi aꞌmwei bathelyɨ. Nɨmɨ mimaꞌnyagaaꞌ sai kuna mwalyaakelyɨ. Sai sɨnnawɨnyai Naangelyɨ. Nɨmɨ maalɨkeinyɨra. 31 ‘Bozɨyai Naanga kwarɨnera,’ yawɨrena gamɨnyɨ myawɨranganyainyɨ. Aawa. ‘Sahwarɨna Yɨzɨrelɨyaraavɨ yɨbwarɨdaakwiaꞌna yɨma!’ dena bɨwa. Aalya yɨhyadɨnya savɨ dara jawɨryideꞌ ‘O, sai Naangei daaka!’ ”
32 Jonɨ tɨnna mena bahanaraka aꞌmwe Juyaraavɨ wɨjalɨkurakɨna “Sɨgunyavɨ Gotɨyarebadaaꞌnyɨ Kuryai Tewaanyai kwaamɨryaibɨsai walaabɨna yaka aꞌmwe sarɨ mwalɨbainɨkerɨ tɨnna wanganerɨnera. 33 Sɨnnawɨ gamɨnyɨ myawɨranganyainyɨ. Aawa. Bavɨtaazɨyaꞌna nyɨdasaabakei sahwai nyɨdaꞌ ‘Dɨvi dara dangadeigɨnyɨ. Kurya Tewaanyai aꞌmwe pwarɨ bwalamwaaina yajaꞌ wanganaꞌgɨzɨ dara jawɨꞌdeꞌ “Ai, sai aꞌmweraavɨna Kurya Tewaanyarɨ yanga wɨjaavadei daaka!” Gɨmɨ aalyavɨ bavɨtaazɨyaꞌ jɨtheꞌ sai Kuryarɨ bavɨtaazɨyaꞌ yadelyɨ.’ 34 Sara wɨdɨna nyakeꞌ tɨnna nayaa wangamweinyɨ yɨhɨzalɨkurakɨvanɨge. Sai Gotɨyare Gawaalɨvaangelyɨ.”
Jizaazarera sɨnnawɨnyaraavɨnesɨ.
35 Mwanyagaaꞌ Jonɨjɨ gamɨreraalyɨ sara ayaba daaꞌdapi Jizaazai kaanya yamarina. 36 Kaanya yamarina yada Jonɨ wanganaasaka gannyaraarɨ wɨdɨna “Yɨthaanyi! Sai Gotɨyarei Sipɨzipɨya Dɨwɨnyala!” 37 Wɨdɨna kyaꞌ Jonɨmɨreraai kadɨka wɨꞌnyɨna yagɨlyaraai saraai Jizaazarɨ mɨdɨnna. 38 Sara mɨdɨnna yɨna yadaakɨlyɨ gɨnyɨmaꞌnaka saraai mɨdɨnaabɨna yagɨlyaraarɨ tɨnna wanganaka yɨwaaraꞌna “Berɨꞌna bɨꞌmanɨgɨla?” Saraai wɨdahi “Ravaai, anga garɨvɨ mwaaihɨna?” Yɨvɨruyagaalyaꞌ “Ravaai,” yagaalyaꞌ “Nejɨwaakadɨnyaigɨ,” wɨdɨnɨkesɨ. 39 “Ravaai, anga garɨvɨ mwaaihɨna?” wɨdɨna kyagi sai wɨdɨna “Kaanya bakɨlyɨ danganyɨla!” Sarevɨdaaꞌnyɨ gamɨjɨ wɨna yagɨla gannya anga mwaaidevɨ tɨnna wanganna yagɨla sagaaꞌ gamɨnyaba mwaalɨna yagi. Bɨna yɨna yagɨlegaaꞌ sawɨtɨrɨnyagaakɨ (4 kɨlokɨ).
40 Saraai Jonɨmɨ kadɨka wɨꞌnagɨla Jizaazalyɨ wawagɨla pwai Edɨruyalyɨ. Edɨruyai sai, Saaimonɨ Pitare gyaꞌmwelyɨ. 41 Edɨruyai sai sɨnnawɨ wɨna yaka Saaimonɨ gyaꞌmwerɨna bɨrɨkaanya yɨna yaka wɨdɨna “Ai! Nemɨ Mezaayarɨ mena bɨramaaꞌmwona!” Yaya saꞌ “Mezaayai,” dɨnɨꞌ “Kɨraazɨtɨyai.” 42 Wɨdɨna yaka Saaimonɨmɨ gamɨnyawɨnna makuna. Makuna kyaꞌ Jizaazai tɨnna wanganaka wɨdɨna “Gɨmɨ Jonɨmɨre gawaalɨꞌgɨnyɨ Saaimonɨgɨ. Gɨmɨre yayaꞌ Sipaazai gɨthɨvanɨgesɨ.” Juyaraavɨre yagaala “Sipaazai,” Gɨrikɨyagaala “Pitai,” aangyagaala “Sɨlaangei,” dɨnɨkesɨ.
Jizaazai Pilipɨjɨ Nataanyalɨjɨ saraarɨ wɨdɨnɨkeꞌnesɨ.
43 Mwanyagaaꞌ Jizaazai “Pwarajɨ Galɨlineinera,” daka Pilipɨmɨ bɨrɨna yaka wɨdɨna “Dɨnyɨmɨdɨnaama!” 44 Pilipɨ sai Anga Betɨzaaitha mwaalyalyɨ. Anga saba Edɨruyalyɨ Pitalyɨ sadaraai mwaaidisaba. 45 Pilipɨ kadɨka wɨꞌnyɨna yaka Nataanyalɨmɨ bɨramaaꞌna yaka wɨdaꞌ “Kaanyaka! Ne Mozɨzai kɨwɨbukuyavɨ pwarɨna yɨdaꞌnɨkeꞌ nabaai, Gotɨyarɨ wɨꞌnawɨjɨwaakyara sarɨna pɨkarya yɨdaꞌnɨkevɨne sarɨ mena bɨramaaꞌmwona. Sai, Jizaazai Jozepɨyare gawaalɨꞌ Naazaretɨ mwaalyalyɨ.” 46 Wɨdɨna kyaꞌ Nataanyalɨ yɨwaaraꞌna “Naazaretɨdaaꞌnyara tewaanyara daaka! Savɨdaaꞌnyɨ tewaanyai dalyaabɨwaka!” Pilipɨ wɨdaꞌ “Sahwaigɨ bwangana! Nebulyaꞌna gɨthɨwana. Bwangana!”
47 Nataanyalɨ badaaꞌnyɨ Jizaazai tɨnna wanganaka sarɨna wɨdɨna “Yɨthaanyi! Sai Yɨzɨrelɨya tewaanyalyɨ. Kwaasɨ yadei mɨka!” 48 Nataanyalɨ savɨ kadɨka wɨꞌnaka yɨwaaraꞌna “Nɨmɨnyɨna gara yawɨꞌmwaana?” Yɨwaaraꞌna kyaꞌ sai wɨdɨna “Sagaaꞌ Pilipɨ gɨmɨnyɨna mabɨriwakegaaꞌ yɨta pihɨya kaavɨlyavɨ mwaaidaꞌgi gwangamweigɨnyɨra,” wɨdaꞌ. 49 Nataanyalɨ wɨdɨna “Ravaai, Nejɨwaakadɨnyaigɨ, gɨmɨnyɨna dɨwa. Gɨmɨ Gotɨyare Gawaalɨkɨ. Yɨzɨrelɨyainaavɨ nemaremwaaidɨnyaigɨne!” 50 Wɨdɨna kyaꞌ sagaaꞌ sai wɨdɨna “ ‘Yɨta pihɨyavɨ mwaaidaꞌgi gwangamwa,’ gɨthɨweꞌna nɨmɨnyɨna danyɨlɨmwamwaana! Sabwi maalɨkebwi, dɨvi naangengɨ dangadengɨra.” 51 Gamɨnyɨ wɨdɨna “Nebulyaꞌ yɨhɨthɨvanɨge. Sɨgunyaꞌ basɨnadaaꞌdozɨ Gotɨyare mamaayara ejelɨyara Aꞌmweraavɨne Kaimɨraayaryawɨnna walaabɨna, yɨlaawɨna yadaapɨri danganyideihɨlyɨra,” wɨdɨna yaꞌ.