6
ꞌAilaꞌa 5000 Iesu i veꞌanidi. 
 1-4 Mulieta me Diu yadi Sakali Uviꞌagalatagona saiꞌafoga ꞌana tutuya i na veluagai, Iesu wata yana tovetutuyamavo i viladi i damana Lavu Galili, me Loma bonadiega Lavu Taibilia. ꞌAilaꞌa bwaikina Iesu i yoyogoꞌwaili fai ꞌakonadi yana folova toketokena i ꞌisedi toviga ꞌwaidie. Iesu wata yana tovetutuyamavo taiadi i laka ꞌoyeye bei i miabui.  5 Iesu i ꞌisanago ꞌailaꞌa bwaikina i ꞌisedi i mimaia ꞌwaidie begaidi i velutoli Filifi ꞌwaineye i vo, Baniꞌodi ta na munega ꞌaniꞌani saiꞌafo mosoꞌina ta na kimwanei ꞌailaꞌa noꞌo ta na veꞌanidi?”  6 Iesu ꞌakonadi i ꞌasetai ꞌako baniꞌodi i na munega bega ꞌailaꞌa i na veꞌanidi, siwe nuanuana Filifi yana vetumagana i na sitonovi begaidi i velutoli.  7 Filifi Iesu yana velutoli i tutuli i vo, ꞌAiꞌedi deꞌe tomotoganidi ꞌaniꞌani siaina siaina i na ꞌaniga, tutulina lubulubu 200* Me Diu yadi mani Denali 200. Denali ꞌaitamogana, ꞌaiata ꞌaitamogana ꞌana folova tutulina. igodi ta kimwaneyeniga ꞌana fata.”  8-9 Saimoni Fita taina, tamu Iesu yana tovetutuyama ꞌana wagava Anidulu, i vona Iesu ꞌwaineye i vo, Sino tamu kwamana nimaneye ꞌaniꞌani mwadodoudi 5 wata igana vakavakalidi ꞌailuga. Siwe avaꞌai ꞌana ꞌatumaina? ꞌAniꞌani siaina weꞌe ꞌailaꞌa bwaikina.”  10 Bei mosomoso bikadi wata ꞌaleꞌusadi bega Iesu yana tovetutuyamavo i vonedi i vo, Tomotoga ꞌwa vemiabuidi mosomoso tabwadie.” Bega tomotoga i miabui iaveta tulaiꞌavadi ꞌadi ꞌailaꞌa 5000, siwe wata vevine yavayavava taiadi.  11 Iesu ꞌaniꞌani mwadodoudi i ꞌewadi, Yaubada ꞌwaineye i vekaiwa, mulieta yana tovetutuyamavo i veledi i veusedi tomotoganidi i miabuiga ꞌwaidie. Wata baniꞌodi igana i munegidi, matatabudi i ꞌani kamodi i aidi.  12 I ꞌaniꞌaꞌava Iesu yana tovetutuyamavo i vonedi i vo, Nuanuaku ꞌaniꞌani ꞌwa veuseni weꞌe ꞌifwaidi ꞌwa luvegelalediga ꞌwa na kwakwadi bega kebu tamu ta na ꞌivekokovi.”  13 Matatabuna i kwakwadi bayawa 12 i vedodogidi i adaga. 
 14  ✡ Fol 3:22Tomotoganidi Iesu yana folova toketokena i ꞌiseni i vo, Vona mogitana, Iesu kumanina toluꞌivonanina basenadiotoga Yaubada i vonaꞌawaufaufa i vo, I na mai.”  15  ✡ Mad 14:23Iesu tomotoga yadi nuanua i ꞌasetai nuanuadi i na ꞌiveꞌavini i na naweni i na ve-kini faifaidi, begaidi i tovoi wata ꞌaisena i vilai i laka ꞌoyeye fai kebu nuanuana. 
Iesu ufa tabwaneamo i nago. 
 16  ✡ Mak 6:46Iesu i laka ꞌoyeye, weꞌe lavilavie yana tovetutuyamavo i obu balebaleye.  17 Bei Iesu i lulukamaseni nika ꞌakonadi i lovani begaidi i dodoga i na nagoi Kafaneomi.  18 I damadamana nika kaukau wata yagina bwaikidi i veluagadi.  19 I tokemaigedi i voi i nago saiꞌafo manamanawena† ꞌAna mogitana baniꞌodi 5 ꞌalo 6 kilomita. nika Iesu i ꞌiseni ufa tabwaneamo i mimai waka lilivaneye, matatabudi i kololo-ꞌafoꞌafo.  20 Iesu i vonedi i vo, Kebu ꞌwa na kolologa, yau taunida.”  21 Tutuyanina i ꞌasetai mogitana Iesu, i voneni i dodoga nika waka i lilide i duduna-matayoꞌo Kafaneomi. 
Tomotoga nuanuadi Iesu. 
 22 I ꞌatai, weꞌe tomotoga bei i veꞌanidiga noꞌo bei i miamiani, igodi Iesu i lulukamaseni balebaleye, fai yadi ꞌaseta i vo, Wakanina i mieniga ꞌakonadi tovetutuyamavo ꞌaisedi ꞌwainega i viladi.”  23 Weꞌe waka tulidi ꞌatamana Taibilia ꞌwainega i nagoi i luku bei Iesu ꞌailaꞌa i veꞌanidiga lilivaneye.  24 Tutuyanina ꞌailaꞌa Iesu i ꞌisaꞌavai wata yana tovetutuyamavo, wakanidi ꞌwaidie i dodoga i lualedi i maia Kafaneomi. 
Iesu taunina ꞌaniꞌani yada mia ꞌivauna wata ꞌatumaina faifaina. 
 25 Tomotoga Iesu i lulualeni nika i veluagai Kafaneomi ꞌeba miavaꞌauta nageneye, i velutolieni i vo, Tove, maꞌavia ꞌu mai deꞌe bei?”  26 Iesu i vonedi i vo, A vona mogitana ꞌwaimie, yaku folova toketokena ꞌwa ꞌiseni siwe kebu faifaina ꞌwa da vetumagana ꞌwaikuye ꞌwa da yoyogoꞌwaiꞌwaila, a veꞌanimiga faifaina ꞌwa yoyogoꞌwaiꞌwaila.  27  ✡ Ion 6:48-51Kebu i da lubwainemi ꞌaniꞌani ꞌana nuanua i na vebwaika ꞌwaimie, fai bola ꞌaniꞌaninidi i na koga wata i na ꞌanikudadi. ꞌAniꞌaninina kumanina ꞌwainega mia ꞌatumaina wata miamia-vagaina ꞌwa na veluagaiga, i lubwainemi faifaina ꞌwa na nuanua. Yau a vetomotogaotoga Tamada Yaubada i venuaꞌivineku ꞌaku fata ꞌaniꞌaninina ꞌatumaina a na velemi.”  28 Tomotoga i velutoli Iesu ꞌwaineye i vo, Baniꞌodi ꞌa na munega Yaubada yana folova ꞌa na ꞌidewadi?”  29  ✡ 1 Ion 3:23Iesu i vo, Yaubada nuanuana yami folova side baniꞌodi. Yau i vetunekuga ꞌwa na vetumaganekumo. Siwe ꞌasaꞌaiana yami folova.” 
 30 Yana vona i tutuli i vo, Nuanuama yamu folova toketokena ma ꞌana ꞌeba ꞌisa ꞌu na ꞌidewai, bega ꞌa na ꞌiseni ꞌa na ꞌasetai Yaubada i vetunemu, ꞌwaimuye ꞌa na vetumagana. Siwe avaꞌai folovaga toketokena ꞌu na ꞌidewai?  31  ✡ Sou 16:4,14-15Basenadiotoga saliꞌavuꞌavuye tubudavo i yabayaba ꞌadiꞌadi kebu, bega Yaubada ꞌaniꞌani tamu ꞌana wagava mana i veledi abamega, wata baniꞌodi basenadiotoga i kilumi Yaubada yana Buki ꞌwaineye i vo, ꞌAniꞌani abamega i veledi i ꞌani.” ꞌAuvea, nuanuama ꞌomu wata baniꞌodi ꞌaiata ꞌaitamogana ꞌaitamogana ꞌaniꞌani ꞌu na velevelema.”  32 Iesu i vonedi i vo, A vona mogitana ꞌwaimie, weꞌe ꞌaniꞌaninina kebu Mosese yana ꞌanivelenaga, Tamaku yana ꞌanivelena abamega, siwe ꞌasiau nuanuana tamu ꞌaniꞌani i na velemi, ꞌaniꞌaninina ꞌaniꞌani mogitana.  33 ꞌAniꞌaninina mogitana tamu tomogo, siwe ꞌasaꞌaiana taunina ꞌaniꞌani. Tomogonina abamega i obuma bega tomia fwayafwaya mia ꞌivauna wata ꞌatumaina ꞌwa na veluagai.”  34 Tomotoganidi i vo, ꞌAuvea, ꞌaniꞌaninina nuanuama tutuya fuedi ꞌu na velevelema.”  35  ✡ Ion 4:14Iesu i vonedi i vo, Yau ꞌasaꞌaiana kumaniku ꞌaniꞌani. Yau mia ꞌivauna wata ꞌatumaina ꞌana toꞌanivelena tomotoga ꞌwaimie. ꞌAiꞌedi egavo i na mai ꞌwaikuye kebu i na lasega, wata ꞌaiꞌedi egavo i na vetumagana ꞌwaikuye kebu ꞌanigodi i na lala. 
 36 ꞌAkonadi a vonemi, matamie yaku folova toketokena a ꞌidewai ꞌwa ꞌiseni siwe kebu ꞌwa da vetumagana ꞌwaikuye.  37  ✡ Ion 17:6-8Tomotoganidi Tamada i na ꞌanivelenedi, matatabudi i na maia ꞌwaikuye wata kebu tamu saiꞌafo a na vedumweꞌaiꞌaiedi.  38 Yau a maiga abamega ꞌaku tovetune yana nuanua a na ꞌidewadi, kebu tauniku yaku nuanuaga.  39  ✡ Ion 10:28-29, 17:12ꞌAku tovetunenina yana nuanua side baniꞌodi. Nuanuana tomotoganidi i ꞌanivelenedi ꞌwaikuye a na ꞌitaꞌitaꞌiedi, kebu tamu aitoi a na baileniga, wata tutuyanina tomotoga ꞌwa na vonayavuga Yaubada mataneye, yaku tomotoga yawaidi a na veledi i na tovoi-vaitugana.  40  ✡ Ion 11:25-26Side baniꞌodi. Tamaku nuanuana tomotoga matatabumi taunimi ꞌwa na tauyemi ꞌwaikuye ꞌwa na vetumagana, mia ꞌatumaina wata miamia-vagaina ꞌwa na veluagai wata tutuyanina tomotoga ꞌwa na vonayavuga Yaubada mataneye a na sivetovoimi.” 
Iesu ꞌasaꞌaiana ꞌadaꞌada mogitana. 
 41 Me Diu ma yadi nuasako i vebonavoluvolu fai Iesu i vo, Yau ꞌamiꞌami a mai abamega.”  42 Begaidi i vo, Awale igodi baniꞌodi i voneyedi i vo, A obuma abamega”? Tamana wata inana ta ꞌasetadi. Iesu tomotogaotoga, Iosefa natuna.”  43 Iesu i vonedi i vo, Kebu ꞌaiseꞌavami ꞌwa na vebonavoluvoluga.  44 Kebu tamu aitoi ꞌana fata taunina yana nuanuayega i na mai ꞌwaikuye, Tamada ꞌaku tovetune nagami i na ꞌivaiseni yana nuanua i na sivilai bega ꞌana fata taunina i na tauyeni ꞌwaikuye wata tutuyanina tomotoga ꞌwa na vonayavuga Yaubada mataneye a na sivetovoia.  45  ✡ Ais 54:13Basenadiotoga yaku vonanina faifaina Yaubada yana toluꞌivonavo i kilumi i vo, 
Tomotoga matatabudi Yaubada i na ꞌivaisedi wata i na ve ꞌwaidie.” 
Begaidi egavo Tamada yana vona i na nogai bega i na ve ꞌwaidie, ꞌadi fata i na maia ꞌwaikuye.  46  ✡ Ion 1:18Weꞌe ꞌomi kebu tamu aitoi Tamada i da ꞌiseniga, yau ꞌaiseotogiku a ꞌiseni fai a mai taunina Yaubada ꞌwainega.  47  ✡ Ion 3:16A vona mogitana ꞌwaimie, egavo ma yadi vetumagana taunidi i tauyedi ꞌwaikuye, ꞌakonadi mia ꞌatumaina wata miamia-vagaina i veluagai.  48  ✡ Ion 6:58Yau ꞌasaꞌaiana kumaniku ꞌaniꞌani. Yau mia ꞌivauna wata ꞌatumaina ꞌana toꞌanivelena tomotoga ꞌwaidie.  49 Basenadiotoga saliꞌavuꞌavuye tubudavo ꞌaniꞌani abamega i ꞌani siwe kebu i da mia-vagata i wafa.  50 Weꞌe ꞌaniꞌani mogitana i obuma abamega egavo i na ꞌani, kebu i na wafaotoga.  51 Yau ꞌasaꞌaiana kumaniku ꞌaniꞌani abamega a obuma. ꞌAiꞌedi egavo ꞌaniꞌaninina i na ꞌaniaga kebu i na wafaotoga i na mia-vagata. ꞌAniꞌaninina a vonevoneyeniga tomogoku a na tauyeni bega tomia fwayafwaya matatabumi ꞌami fata mia ꞌivauna wata ꞌatumaina ꞌwa na veluagai.” 
 52 Me Diu Iesu yana vona i nogai ma yadi nuasako ꞌaiseꞌavadi i veꞌikwayekwayega i vo, Noꞌo tomogo baniꞌodi i na munega tomogona i na veleda ta na ꞌania? Kebu tamu saiꞌafo i da lubwaineni.”  53 Iesu i vonedi i vo, A vona mogitana ꞌwaimie, yau a vetomotogaotoga ꞌaiꞌedi egavo kebu tomogoku i na ꞌaniaga wata dayagiku i na yemuyaga, kebu ꞌadi fata mia ꞌivauna wata ꞌatumaina i na veluagai.  54  ✡ Mad 26:26-28Egavo tomogoku i na ꞌaniaga wata dayagiku i na yemuga ꞌakonadi mia ꞌatumaina wata miamia-vagaina i veluagai wata tutuyanina tomotoga ꞌwa na vonayavuga Yaubada mataneye a na sivetovoidi.  55 Fai, tomogoku ꞌaniꞌani mogitana, wata dayagiku aluꞌai mogitana.  56 Egavo tomogoku i na ꞌania wata dayagiku i na yemuyaga a na miamia nagedie yau ꞌadi labilabina wata i na miamiani nagekuye.  57 Tamada ꞌaku tovetune miamia-vagaina kebu yana ꞌaꞌavaga begaidi yana toketokena ꞌwainega a miamia. Wata baniꞌodi egavo i na ꞌanikuga yaku toketokena ꞌwainega i na mia-vagata.  58 Basenadiotoga tubudavo saliꞌavuꞌavuye ꞌaniꞌani abamega i ꞌani, siwe kebu ꞌaniꞌani mogitana begaidi kebu i da mia-vagata i wafa. Weꞌe yau ꞌaniꞌani mogitana, abamega a mai ꞌaiꞌedi egavo ꞌaniꞌaninina i na ꞌaniaga i na mia-vagata.” 
 59 Deꞌe Iesu yana ve, i lauꞌage tomotoga ꞌwaidie ꞌatamana Kafaneomi, ꞌeba miavaꞌauta nageneye. 
Tovetutuyamavo ꞌifwaidi Iesu i baileni. 
 60 Tovetutuyamavo fuedi Iesu yana vona i nogai ꞌaiseꞌavadi i veifufu i vo, Iesu yana ve ꞌwaideye ꞌana nogaya vitana, kebu nuanuada. Kebu tamu aitoi ꞌana fata i na ꞌasetai.”  61 Iesu i ꞌasetai yana tovetutuyamavo i vevebonavoluvolu yana ve faifaina begaidi i vonedi i vo, Yaku ve faifaina voke bunumi i mayaga.  62 Yaku venina vitana ꞌwaimie kebu nuanuami, siwe ꞌaiꞌedi ꞌwa na ꞌiseku yau a vetomotogaotoga a na vilaku a na laka abame, ꞌwaimie vitaotogina.‡ Iesu i veifufu yana laka abame wata yana wafa faifaidi. Yana wafa ꞌwaineye yana tovetutuyamavo i bunumayaga i veꞌaladegadega.  63-64  ✡ 2 Kol 3:6ꞌAnuꞌanunu ꞌAtumaina ꞌaiseotogina ꞌana fata mia ꞌivauna wata ꞌatumaina i na velemi, kebu tamu wata aitoi ꞌana fata i na ꞌivaisemi bega mianina ꞌivauna wata ꞌatumaina ꞌwa na veluagai. Yaku vonanidi ꞌakonadi a voneyediga ꞌanuꞌanunumi ꞌadi ꞌaivaita, ꞌwaidiega ꞌami fata mianina ꞌivauna ꞌwa na veluagai, siwe ꞌifwaimi kebu ꞌwa da vetumagana.” 
Iesu deꞌe baniꞌodi i voneyediga fai nagami i ꞌasetai egavo kebu i da vetumagana, wata ꞌwaidiega kumanina ꞌawaie i na ꞌetogiluveni i ꞌasetai.  65  ✡ Ion 6:44Wata Iesu i vona tomotoga ꞌwaidie i vo, Yaku ve ꞌana nogaya vitana ꞌwaimie, faifainanina basenadi a vonemi a vo, Kebu tamu aitoi ꞌana fata taunina yana nuanuanayega i na mai ꞌwaikuye, Tamada nagami i na ꞌivaiseni yana nuanua i na sivilai bega ꞌana fata taunina i na tauyeni ꞌwaikuye.” 
 66 Yana vonanina faifaina yana tovetutuyamavo ꞌifwaidi i baileni, kebu nuanuadi wata i na vevetutuyameni.  67 Begaidi Iesu yana tovetutuyamavo ꞌadi 12 i velutoliedi i vo, Weꞌe ꞌomi baniꞌodi? Nuanuami ꞌwa na baileku ꞌwa na nagoi?”  68 Saimoni Fita yana velutoli i tutuli i vo, ꞌAuvea, kebu ꞌana fata tamu wata aitoi ꞌwaineye ꞌa na nagoi. Yamu vona ꞌwaidiega ꞌama fata mia ꞌatumaina wata miamia-vagaina ꞌa na veluagai.  69  ✡ Mad 14:33, 16:16Tutuya deꞌe ꞌa ꞌasetamu wata ꞌa vetumagana ꞌomu Yaubada Natuna Magemagetamu.”  70 Iesu i vonedi i vo, Vona mogitana ꞌami 12 a venuaꞌivinemi, siwe ꞌwaimiega tamu Seitani iana.”  71 Iesu i vonavona Iudasa faifaina, taunina Saimoni Isakaliota natuna wata tamu ꞌadi ꞌailaꞌa 12 ꞌwainega, siwe taunina Iesu ꞌana toꞌetogiluva. 
*6:7: Me Diu yadi mani Denali 200. Denali ꞌaitamogana, ꞌaiata ꞌaitamogana ꞌana folova tutulina.
†6:19: ꞌAna mogitana baniꞌodi 5 ꞌalo 6 kilomita.
✡6:31: Sou 16:4,14-15
✡6:45: Ais 54:13
‡6:62: Iesu i veifufu yana laka abame wata yana wafa faifaidi. Yana wafa ꞌwaineye yana tovetutuyamavo i bunumayaga i veꞌaladegadega.