7
E kapetanesko paćipe
(Mt 8,5–13; Jn 4,43–54)
Kana o Isus dija gata sa godola alava anglo them, dija ando o gav Kafarnaum. Varesavo rimsko kapetano* O kapetano si manuš savo zapovedil pe šel vojnikurja. sasle robo savo sas nasvalo po smrto, a vo sas lešće but drago. A kana o kapetano ašundas palo Isus, O kapetano ašundas kaj o Isus sastardas e bute theme, thaj kaj si vo paše odnosno kaj boldapes ando Kafarnaum. bičhaldas lešće e jevrejske starešinen, O Isus sas židovo a o kapetano nas, pa o kapetano gndisardas kaj o Isus maj rado uslišila e molba ako o židovo zamolisardasas les. Uglavno, e židovurja thaj e rimske vojnikurja sas dušmaja. thaj molisardale te avel te sastarel lešće robo. A von aviline ko Isus thaj počnisardine ilestar te molin les alavenca: “Zaslužisarda te ćeres lešće godova kaj volil amaro them, thaj vo vazdas amenđe e sinagoga.”
A o Isus teljarda lenca. Thaj kana sas već paše ko ćher, bičhalda o kapetano pire drugaren leste te phenen lešće: “Gospode! Na trudisartu, kaj najsem dostojno te des tale mungro krovo.§ E židovurja či dinesas andre ando ćher savo nas židovsko te na aven nečiste anglo Del. Zato vi či inćaraman dostojno te avav angla tute, nego samo phen alav thaj sastola o sluga mungro. Vi me sem manuš tele vlast thaj siman tale mande vojnikurja. Thaj kana phenav jećhešće: “Dža!”, vo džaltar. Thaj kana phenav averešće “Av!”, vo avel. Thaj kana phenav mungre robošće: “Ćer godova!”, vo ćerel.* Baš sago kaj si e kapetano autoriteto te naređuil e vojskaće, gajda si e Isusese autoriteto te naredisarel e nasvalimašće te nestanil.
A kana godova ašundas o Isus, začudisajlo e kapetanošće thaj boldape ko them savo džalas pale leste thaj phendas: “Phenav tumenđe: Ke nijekh Izraelco či arakhlem gaći paćipe!” O Isus očekuisardasas te e židoven avel kasavo paćipe, ali nas len. Vo či očekuisardasas katar okola save nas židovurja te avelen kasavo paćipe, a palem akale rome sas.
10 A kana kola kaj sas bičhalde katar o kapetano boldinepe ćhere, arakhline e robo kaj si sasto.
O Isus vazdel andar e mule e udovicaće čhaves
11 Pale godova o Isus teljarda ando gav savo akhardolas Nain. A kava si paše pašo than kaj o proroko Jelisej vazdas andar e mule e čhave e dejaće jedinco, šelenca brša majsigo (dik 2. Car 4,8–37). Džanas pale leste učenikurija thaj o buto them. 12 Kana avilo paše ke gavesko vudar, dik, upravo inkalenas e mule te prahonle, e čhave jedinco pe dejaće, savi sas udovica. Lava sas o but o them andar o gav.
13 Kana dikhlala o Gospod, sažalisajlo pe late thaj phendas laće: “Na rov!” 14 Pale godova avilo ko mohto§ mohto Ando godova vrjama, e mohte či izgledinas sago kaj si ađes, nego sas nosilja savjensa inđarenas e mule samo džiko limori., čhuta pe vas pe leste, thaj o kola kaj inđarenas le ačhiline. A vo phendas: “Čhaveja, tuće phenav: Ušti!”
15 O mulo vazdape, bešlo thaj počnisarda te ćerel svato. A o Isus dijale lešće dejaće.
16 A savora zadivisajle thaj počnisardine te hvalin e Devle alavenca: “Baro proroko avilo maškar amende!”, thaj: “O Del avilo ando pomoć pire themešće!”* E roma verovatno gndisardine kaj sas o Isuso baro proroko sago o Ilija ili o Jelisej, jedine duj roma ando Purano Savezo save vazdine varekas andar e mule (1. Car 17,17–24; 2. Car 4,18–37).
17 Thaj godova glaso pale leste buljilo pe saste Judejske krajurja thaj pe sasti okolina.
O Isus ćerel svato palo Jovano savo bolel
(Mt 11,2–11)
18 E Jovanešće učenikurija javisardine Jovanešće O Jovano savo bolelas sas ando phanglipe. sa so o Isus ćerdas. A vo akharda pe dujen učenikonen 19 thaj bičhaldalen ko Gospod te phučenle: “Da li san tu okova saves obećisardas o Del kaj trubul te avel, ili te ažućaras averes?” E židovurja očekuisarenas kaj o Mesija avela caro savo avela thaj spasila len katar e rimsko vlada. Či očekuisardine te avel samo duhovno spasiteljo. O Jovano pindžarelas o proročanstvo palo Mesija sago kaj phendas o Is 42,7; 61,1–2 (dik takođe ando Lk 4,18–19). Gajda očekuisardas te o Isus postanisarel caro, thaj te e Jovane thaj e aver pravedne romen oslobodisarel andar o phanglipe, thaj te sudil thaj kaznil e romen save odbacisardine e Mesija (dik okova so phendas o Jovano ando Lk 3,9, 16–17), ali khanči katar godova još či dogodisajlo.
20 Kana akala duj manuša aresline leste, phendine: “O Jovano savo bolel bičhaldamen tute te phučas tut: 'Da li san tu okova saves obećisardas o Del kaj trubul te avel, ili te ažućaras averes?'”
21 O Isus baš ande godova časo sastarelas e buten katar e razne nasvalimata, muke thaj katar e bilačhe duhurja, thaj e bute korenđe boldas o vido. 22 A o Isus phendas lenđe: “Džan thaj phenen e Jovanošće so upravo dikhlene thaj so ašundine: e kore dićhen, e banđe phiren, e gubave šlavenpe, e kašuće ašunen, e mule ušten, a e čorenđe§ e čorenđe O Isus anelas e Bahtali nevimata na samo e čorenđe, nego vi e duhovno čorenđe (dik Mt 5,3). propovedilpe e Bahtali nevimata.* Akala čudurja save o Isus čerelas dokažisardine kaj si vo o Mesija, sago kaj o proroko Izaija predvidisarda ando Is 29,18–19; 35,5–6; 61,1–2. 23 Blago okolešće savo či uvredilpe zbog mande.”
24 A kana đeletar e učenikurija e Jovanošće, o Isus počnisarda te phenel e bude themešće palo Jovano: “So inkljistine ande pustinja te dićhen? E trska, savja ljuljil e bavlal? O Jovan savo bolel naj manuš savo lako predomislilpes, sago e trska savija lako pomirisarel e bavlal. Na! 25 So dakle inkljistine te dićhen? Rome savo lija pe peste barvale drze? Na! E manuša save inđaren pe peste šukar drze thaj trajin ando raskoš si ande carošće dvorurja. 26 So dakle inkljistine te dićhen? E Proroko? Ej, me phenav tumenđe, vi majbut katar o proroko. 27 Kaj si vo okova pale savo o Del phendas ando Sveto lil:
'Ake me bičhalav mungre glasniko angle ćiro muj savo lačharela ćiro drom angle tute.' Mal 3,1
28 Kaj phenav tumenđe: Nijek bijando katar e manušnji naj majbaro katar o Jovano, a o majcikno ando carstvo e Devlesko si majbaro lestar. O Jovano savo bolelas avilo te pripremisarel o drom palo Isus thaj pale Isusesko carstvo. Ali nakon so o Isus uspostavisardas piro carstvo, godova si, nakon so o Isus mulo, uskrsnisardas thaj sas vazdino ando nebo, savora save paćan ando Isus silen blagoslovurja majbut katar o Jovano savo pripremisardas samo o drom majsigo nego so avilo o carstvo.
E mudre prihvatisaren e Isusesko thaj e Jovanesko sikavipe
(Mt 11,12–19)
29 Kana sa o them, thaj vi e carenikurja, save sas bolde e Jovanešće boldimasa, ašundine e Isuse sar ćerel svato, priznajisardine kaj si e Devlesko sikavipe ispravno. 30 Naprotiv e farizeja thaj e sikavne e Mojsiješće zakonešće čikamline te bolelen o Jovano. Von odbisardine so o Del planirisarda pale lende.
31 O Isus phendas: “Kasa te usporedisarav e romen akale naraštaješće? Kašće si slične? 32 Lenca si sago čhavrenca save či džanen sokamen bešen po sokako thaj jek avrešće čhon muj:
'Svirosardam tumenđe a tumen či ćheldine!
Đilabadam tumenđe tužaljke a tumen či i rujine!'
33 Gajda avilo o Jovano savo bolelas. Niti halas mangro niti pijelas mol, aj tumen phenen: 'O beng si ande leste!' 34 Avilo o Čhavo e Manušesko. Vi hal vi pije, a tumen phenen: “Dik, o manuš halapljivo thaj matarno, drugari e carinikongo thaj e bezehalengo.” 35 Savora save prihvatin e Develešći mudrost sikaven kaj si voj čači.”§ Akava si e izreka savi o Isus primenisarel pe akaja situacija, verovatno te sikavelen te e mudre manuša razumin kaj či trubuine te odbacin e Isuse thaj e Jovane.
O Isus šaj te jartosarel e bezeha
(Mt 26,6–13; Mk 14,3–9; Jn 12,1–8)
36 Varesavo farizejo zamolisarda e Isuse te hal leste. O Isus dija ande farizejesko ćher thaj lijas than pale sinija.* O običaj sas pe gozbe save sas sago akaja večera te e muškarcurja udobno pašljon pe rig dok han. 37 Kana ake avili varesošći manušnji savi sas bezehali ando gav. Ašunda kaj si o Isus pale sinija ande farizejesko ćher, avili thaj andas Ande godoja vrjama sas o običaj te ćidelpes o them vi okola save naj akharde thaj te prisustvujin e gozbaće thaj te ašunen o govor, a te na han. e alabasterosko čaroro ande savo sas kuč mirisno pomast. 38 Ačhili pale lešće pungre. Počnisarda te rovel thaj e jasvenca te thovel lešće pungre, a pe balenca te khoselen. Čumidelas len thaj maćhelas e pomasteja. 39 Kana godova dikhla o farizeji savo akhardale ande piro čher, gndisarda ande peste: “Kana akava avilosas proroko, džanglasas ko si thaj sošći si akaja manušnji, savi dirile, kaj si bezehali.”
40 O Isus phendas lešće: “Simone, siman vareso te phenav tuće.”
A vo phendas: “Phen, sikavneja.”
41 O Isus nastavisardas: “Sas varesavo rom savo delas averenđe udžile love. Gajda sas duj džene save sas lešće udžile. Jek sas lešće udžile pandž šela denarja, denarja Ande godova vrjama, jekh rimsko denari sas sago ađes jekh dnevnica. a aver pandžvardeš. 42 Sar naštik te boldine e love save sas lešće udžile, vo jartosarda liduj dženenđe. Savo lendar majbut volilale?”
43 O Simun phendas: “Gndiv kaj okova savešće si majbut jartome.”
A o Isus phendas lešće: “Lačhe phenes.”
44 Gajda boldape ke manušnji thaj phendas e Simunešće: “Dićhes akala manušnja? Dijem ande ćiro ćher, a tu ni paj či dijanman te thovav mungre pungre, a voj pe jasvenca thoda mungre pungre thaj pe balenca khoslalen.§ Akava sas e osnovno odgovornost e domaćinešći te pripremil o llavori e pajesa thaj o peškiri te šaj thoven pire pungre. 45 Tu či ni čumidanman, a voj, sar dija andre, či ačhili te čumidel mungre pungre.* E manušnji čumidelas e Isusešće pungre mesto lesko muj sago znako kaj but pokaisajli thaj ponizisajli. 46 Uljeja mungro šoro či makhlan, a voj pomasteja mungre pungre makhlas. Akava sas o običaj kana dočekinas pe e posebne gosturja. E manušnji veoma počastisardas e Isuse godolesa kaj ćerdas godova. Voj sikadas e poniznost godolesa kaj pomazisardas lešće pungre umesto lesko šoro. O Isus čhutas sago primer e Simunešće lošo gostoljubivost sago primer naspram okova so ćerdas e manušlji pale leste. 47 Zato, phenav tuće: 'Voj sikadas but ljubav kaj si laće jartome e but e bezeha, a maj cara ljubav sikadas okova savo si maj cara svesno kaj si lešće jartome lešće bezeha Ando orginalno teksto ramol: “Kaj cara volil okova kašće si cara jartomen .'” 48 A o Isus phendas e manušnjaće: “Jartome si tuće ćire bezeha.”
49 A kola save sas pale sinija počnisardine te mothom maškar pende: “Ko akava gndil kaj si kaj vi e bezeha jartosarel?”
50 A vo phendas e manušenjaće: “Zbog ćiro paćipe tu san spasime. Dža ando mir e Devlesa!”

*7,2 O kapetano si manuš savo zapovedil pe šel vojnikurja.

7,3 O kapetano ašundas kaj o Isus sastardas e bute theme, thaj kaj si vo paše odnosno kaj boldapes ando Kafarnaum.

7,3 O Isus sas židovo a o kapetano nas, pa o kapetano gndisardas kaj o Isus maj rado uslišila e molba ako o židovo zamolisardasas les. Uglavno, e židovurja thaj e rimske vojnikurja sas dušmaja.

§7,6 E židovurja či dinesas andre ando ćher savo nas židovsko te na aven nečiste anglo Del.

*7,8 Baš sago kaj si e kapetano autoriteto te naređuil e vojskaće, gajda si e Isusese autoriteto te naredisarel e nasvalimašće te nestanil.

7,9 O Isus očekuisardasas te e židoven avel kasavo paćipe, ali nas len. Vo či očekuisardasas katar okola save nas židovurja te avelen kasavo paćipe, a palem akale rome sas.

7,11 A kava si paše pašo than kaj o proroko Jelisej vazdas andar e mule e čhave e dejaće jedinco, šelenca brša majsigo (dik 2. Car 4,8–37).

§7,14 mohto Ando godova vrjama, e mohte či izgledinas sago kaj si ađes, nego sas nosilja savjensa inđarenas e mule samo džiko limori.

*7,16 E roma verovatno gndisardine kaj sas o Isuso baro proroko sago o Ilija ili o Jelisej, jedine duj roma ando Purano Savezo save vazdine varekas andar e mule (1. Car 17,17–24; 2. Car 4,18–37).

7,18 O Jovano savo bolelas sas ando phanglipe.

7,19 E židovurja očekuisarenas kaj o Mesija avela caro savo avela thaj spasila len katar e rimsko vlada. Či očekuisardine te avel samo duhovno spasiteljo. O Jovano pindžarelas o proročanstvo palo Mesija sago kaj phendas o Is 42,7; 61,1–2 (dik takođe ando Lk 4,18–19). Gajda očekuisardas te o Isus postanisarel caro, thaj te e Jovane thaj e aver pravedne romen oslobodisarel andar o phanglipe, thaj te sudil thaj kaznil e romen save odbacisardine e Mesija (dik okova so phendas o Jovano ando Lk 3,9, 16–17), ali khanči katar godova još či dogodisajlo.

§7,22 e čorenđe O Isus anelas e Bahtali nevimata na samo e čorenđe, nego vi e duhovno čorenđe (dik Mt 5,3).

*7,22 Akala čudurja save o Isus čerelas dokažisardine kaj si vo o Mesija, sago kaj o proroko Izaija predvidisarda ando Is 29,18–19; 35,5–6; 61,1–2.

7,24 O Jovan savo bolel naj manuš savo lako predomislilpes, sago e trska savija lako pomirisarel e bavlal.

7,27 Mal 3,1

7,28 O Jovano savo bolelas avilo te pripremisarel o drom palo Isus thaj pale Isusesko carstvo. Ali nakon so o Isus uspostavisardas piro carstvo, godova si, nakon so o Isus mulo, uskrsnisardas thaj sas vazdino ando nebo, savora save paćan ando Isus silen blagoslovurja majbut katar o Jovano savo pripremisardas samo o drom majsigo nego so avilo o carstvo.

§7,35 Akava si e izreka savi o Isus primenisarel pe akaja situacija, verovatno te sikavelen te e mudre manuša razumin kaj či trubuine te odbacin e Isuse thaj e Jovane.

*7,36 O običaj sas pe gozbe save sas sago akaja večera te e muškarcurja udobno pašljon pe rig dok han.

7,37 Ande godoja vrjama sas o običaj te ćidelpes o them vi okola save naj akharde thaj te prisustvujin e gozbaće thaj te ašunen o govor, a te na han.

7,41 denarja Ande godova vrjama, jekh rimsko denari sas sago ađes jekh dnevnica.

§7,44 Akava sas e osnovno odgovornost e domaćinešći te pripremil o llavori e pajesa thaj o peškiri te šaj thoven pire pungre.

*7,45 E manušnji čumidelas e Isusešće pungre mesto lesko muj sago znako kaj but pokaisajli thaj ponizisajli.

7,46 Akava sas o običaj kana dočekinas pe e posebne gosturja. E manušnji veoma počastisardas e Isuse godolesa kaj ćerdas godova. Voj sikadas e poniznost godolesa kaj pomazisardas lešće pungre umesto lesko šoro. O Isus čhutas sago primer e Simunešće lošo gostoljubivost sago primer naspram okova so ćerdas e manušlji pale leste.

7,47 Ando orginalno teksto ramol: “Kaj cara volil okova kašće si cara jartomen